Çatışmadan doğru beslenmeyi öğretin
Güncelleme Tarihi:
Okul döneminde beslenmenin ayrı bir önemi var. Çünkü bu dönem hızlı büyüme ve gelişme çağı. Ayrıca belki ömür boyu sürecek beslenme alışkanlığı da bu süreçte kazanılıyor. Kritik süreçte anne ile çocuğun beslenme yüzünden sık sık çatıştığını belirten Diyetisyen Dilek Işık, “Beslenme biçimi, bu çağdaki çocuğun konsantrasyonunu, dolayısıyla okuldaki performansını ve başarısını etkiliyor. Yine de beslenme alışkanlığı kazandırırken, dayatma ve zorlama yerine, ihtiyaç olduğunu hissettirerek anlatırsak gerçekten sağlam temeller atabiliriz” diyor.
Çocukların beslenme davranışları alışkanlığa dönüştüğünde değiştirmek zor. Kuvvetle muhtemel ki yanlış alışkanlıklar, geleceğin sağlık problemleri yaşayan erişkinleri olmaları anlamına geliyor. Tüm bu nedenlerle okul dönemi ayrı bir önem taşıyor.
Çocuklar için en kritik öğünlerden biri kahvaltı. Işık, “Tamam kahvaltı öğünü önemli. Ancak kahvaltıyı bir çatışma haline getirmek yerine, bazı küçük önlemlerle ettirmeyi başarın” diyor. Örneğin akşam yatma saatini her zamankinden 15 dakika erkene çekmek bile mucizeye neden olabilir! “Çocuğunuza sabah saatlerinde kazandıracağınız bu 15 dakikayla hem kahvaltı etmesini sağlayabilir hem de bu nedenle çıkacak kavga, çatışma ve moralsizliği engelleyebilirsiniz” diyor.
BESLENMESİ İÇİN SORUMLULUK VERİN
Peki çocuğa doğru beslenme nasıl öğretilebilir? Işık, “Çocuklar başarmak ve kontrol etmekten çok hoşlanırlar. Mesela vücuduna iyi ve özenli bakmasının önemi anlatılabilir. Bu sorumluluk özellikle kendisine bırakılabilir. Kahvaltısı için seçenekleri kendi belirleyip, uygulayıcı olarak anneyi seçebilir” diyor.
Okulda yenen öğle yemeklerini de gözden geçirmenizde yarar var. “Öğretmenlerden yardım alabilirsiniz ama asıl olan çocuğa bu sorumluluğu vermek. Beraber vakit geçirirken zaman zaman okul yemek listesine bakıp, hadi seninle sağlıklı yiyecekler seçelim ya da hangilerini tercih edersin? diye sorup üzerinde konuşabilirsiniz. Tercih ettikleri yiyeceklerle ilgili bildiklerini anlatın. Böylece besinleri onaylamasını ve içselleştirmesini sağlayabilirsiniz” diyor.
Beslenme çantası hazırlıyorsanız meyve, 2 dilim tereyağlı ekmek veya peynirli bir sandviç, küçük bir paket süt konulabilir. Evde bir akşam önce yenmiş köfte, veya zeytinyağlı fasulyeden bir sandviç yapılabilir. Akşam okuldan döndüklerinde tercihine göre, mini bir kahvaltı, meyve, süt veya 1 dilim tereyağı sürülmüş ekmek verebilirsiniz.
ÇOCUKLAR TEK TİP BESLENMEYİ SEVER AMA...
Çocuklar düz, çok komplike olmayan ve genellikle tek tip yemeyi tercih ederler. Detay sevmezler. Tanımadıkları yiyecekleri neredeyse hiç denemez, renginden ya da kokusundan hoşlanmaz ve sadece bildikleri birkaç tatla yetinebilirler. Işık, “Her hafta, bir yiyecek tatma günü ilan edin. Tadıp beğenmediklerini belki 7-8 hafta sonra tekrar sunun. O yiyeceğin faydalarını anlatıp, muadillerini teklif edebilirsiniz. Ve ara sıra ailece çılgınlık yapacağınız öğünler planlayın” diyor.
BUNLARI MUTLAKA YEMELİ
Evde hazırlanan, kurubaklagiller, taze sebzeler ve meyveler, et, süt ve yumurta çocuğun beslenmesinde kritik önemi bulunan gıdalar. Bunlardan her gün en az bir kez yemeleri gelişimleri için elzem. Yine de bunları dayatmayın. Ama önemlerini hissettirin. Işık, “Vücuduna iyi bakmasının önemi anlatın. Teninin parlaklığından tutun da hastalıklara karşı güçlenmesine kadar çocuğun ilgisini en rahat çekebileceğimiz noktalara vurgu yapın. Okul çağı çocuğunuz gün içinde 1-2 bardak süt, 1 dilim et/tavuk/balık, 1-2 dilim peynir, biraz sebze ve meyve yiyorsa çok tedirginliğe gerek yok. Ayrıca haftada en az 2 kere kurubaklagil yedirilmeli” diyor.
YEMEMESİ GEREKEN GIDALARI EVE ALMAYIN
Çocukların asıl öğrenmesi gereken konulardan biri de yememesi gerekenler. Siz de mümkün olduğu kadar bunları eve sokmayın. Çocuklar davranışları kopyalar. En çok da aile büyüklerininkini. “Cips, kola, çikolata, hazır ve konserve gıdalar, şekerlemeler vb. hepimize zararlı ve tüketilmemesi
gereken gıdalar. Yetişkinler de yememeli ve satın alıp eve getirmemeli” diyor Işık.
OKUL KANTİNİNİ SİZ DE DENETLEYİN
Okul kantinlerinde nelerin satıldığını siz de bilin. Hazır gıdalar, hiç değilse cips, çikolata, kola
benzeri zararlı ve şişmanlatıcı yiyeceklerin satılmasına kuvvetle muhalefet edin.
Çocuklar da ara öğün almalı
Okul çağı çocukları da ara öğün almalı. Besleyici değeri yüksek ve severek tüketebilecekleri gıdalar mutlaka olmalı. Her öğün kendi içerisinde yeterli miktarlarda karbonhidrat, protein ve yağ içermeli. Kahvaltıdan sonra bir, öğleden sonda da ihtiyacına göre 1-2 ara öğün yemeli. Ana öğünlerde ekmek veya çorba, pilav, makarna gibi gıdalar, et veya tavuk, haftada en az 1 gün balık ve mevsim sebze ve meyvesi yemeli. Süt ve yoğurt hem ana öğünlerde hem de ara öğünlerde tükettirilmeli.
İştahsızlık şikâyeti varsa?
Çocuklarda iştahı etkileyen en büyük etkenlerden biri öğün aralarında abur cuburla karınlarını doyurmaları. Bir gofret ya da bir dilim keki ana yemek öncesi verirseniz yemek saati karnını tok hissedecektir elbette. Çocuğun sofra düzenine alışık olması çok önemli. Çocuğunuz bir yaşına geldiğinde artık aile sofranıza oturmalı. Yemek zamanının aileyle bir araya gelinen, herkesin yemek yediği eğlenceli bir zaman olduğunu öğrenmeli.
Bunun yanı sıra çocuğunuz gereksinimlerini karşılayacak küçük ara kahvaltılar ya da meyve, kahvaltı ile öğle yemeği arasında, öğle yemeği ile akşam yemeği arasında verilebilir. Ancak bu ara öğünler iştahı kapatacak miktarda ve ana öğün saatine çok yakın olmamalı. Ayrıca yemek tabaklarının ilgisini çekecek tarzda renkli ve eğlenceli olması, tabağına yiyebileceği kadar yemek konması çocuğunuzun çok daha istekli yemek yemesini sağlar. Beraber mutfak alışverişi yapmanız, sofra hazırlanırken yardım istemeniz hatta onun da yemek hazırlanırken katkıda bulunmasına fırsat tanımanız çocuğunuzun yemek yeme isteğini artırıcı yönde olumlu etki yapar.