Çare hamamböceği!

Güney Afrika’dan bir muza binip gelmiyorlar. Her zaman ortalarda gözükmeseler de hayatımızın içindeler. Mutfakta ya da banyoda ortaya çıktıklarında manzara çoğu insan için rahatsız edici oluyor. Evet, hamamböceklerinden bahsediyoruz. Bu sevimsiz yaratıklar son dönemde sağlık çalışmaları ve açlıkla mücadele açısından önemli roller üstleniyor. Çin’de geleneksel mutfağın parçası olan hamamböceklerine talep son iki yılda patlama yaptı. Üstelik Türkiye de bu furyaya katıldı. İki yıldır Antalya’da da hamamböceği üretiliyor.

Alternatif tıbbın bin yıllar öncesine dayandığı Çin’de hamamböceklerinin sarılık, mide ülseri, kalp hastalıkları ve çeşitli yanıklara karşı iyileştirici özelliği olduğuna inanılıyor. Modern tıbbın bu geleneği destekleyici bulgularıysa hamamböceğine olan ilgiyi hayli yükseltmiş görünüyor.

Hamamböceği tozunun bazı hastanelerde yanıklara karşı kullanıldığı ülkede yeni araştırmalar böcek içindeki maddelerin kanser tümörlerini küçültmede de başarılı olduğunu gösteriyor. Kore’de bir firma tarafından aynı madde kullanılarak üretilen güzellik maskesi de büyük talep görüyor. Öte yandan Çin’in Siçuan bölgesinde faaliyet gösteren bir başka firma, hamamböceği kullanarak ürettiği ilacı mide iltihabı, ülser ve verem gibi hastalıklara çare olarak pazarlıyor. Ülkedeki böcek çiftliklerinin gıda ve alternatif tıp sektöründe kullanmak amacıyla çeşitli türde böcekler ürettikleri biliniyordu ancak modern ilaç firmalarının alana girmesiyle beraber üretim genel olarak Amerikan hamam böceği (Periplaneta Americana) türüne kaymış durumda. Kurutulmuş Amerikan
hamamböceğinin kilosu iki yıl önce beş dolar civarındaydı. Bu fiyat bu günlerde 45-50 dolara kadar yükselmiş durumda.

Türkiye de hamamböceği yetiştiriciliğine yabancı değil. Antalya’da bir çiftlik iki yıldır hamamböceği üretiyor. Ancak şirket besin ve ilaç amacından çok, hayvanat bahçesi vb. işletmelerdeki canlı hayvan yemi talebini karşılamak üzerine böcek yetiştiriyor. Şirket sahiplerinden Selami Gökgöl talebin arttığını ve daha çok yurt içinden geldiğini söylüyor.

Nasıl yeniyor?
Çin’de tüketilen diğer böceklere kıyasla Amerikan hamamböceğinin tadı pek sevilmiyor. Deneyenler bu böceklerin tuzlu bir lezzeti olduğunu ve hafif bir amonyak tadı aldıklarını ifade ediyorlar. Çinliler, Amerikan hamamböceklerini genelde iki defa kızartarak yemeyi tercih ediyor. Zira işin uzmanlarına göre ikinci defa kızartmak böceklerin kabuğunu çıtır hale getirirken içini de yumuşatıyor. Böcekleri tozlaştırılmış halde tüketmeyi tercih edenler de hayli fazla.

Gıda sorununa çözüm böcekte mi?
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü geçen mayısta yayımladığı ‘Yenilebilir Böcekler’ adlı kitapla dikkatleri böcek tüketimine çekmişti. Kitaba göre böcekler dünyadaki en iyi protein kaynakları arasında yer alıyor. Aynı yemi kullanarak bir kilogram. kırmızı et yerine dört kilogram yenilebilir böcek üretmek mümkün.

Bu böcekler sağlıklı
Ege Üniversitesi kapsamında TÜBİTAK desteğiyle yürütülen Böcek Okulu’nun proje yöneticisi entomoloji (böcek bilimi) uzmanı Prof. Dr. Serdar Tezcan böceklerin insanlığın açlık sorununu çözebileceğine dair kayda değer çalışmalar olduğunu belirtiyor ve hamamböceğinin de bu klasmanda yer aldığını doğruluyor. Hamamböceğinin besin ve ilaç olarak kullanımı ‘böcek deyip geçme’ diye düşündürtse de Tezcan’nın da belirtiği gibi bu alanda kullanılanlar
böcek besi yeri anlamına gelen insektaryumlarda yetiştirilen özel hamamböcekleridir. Evinizde banyonuzda bulduklarınızdan farklı olarak hastalık taşıyıcılığı özelliği barındırmıyorlar.