Camdan neyin Sır’rı

Nagehan Kılıçarslan (43), Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nden 1990’da mezun oldu. Sonra “Ver elini İtalya” dedi, eğitimine orada devam etti. Üzerine iki yıl da yüksek lisans yaptı. Türkiye’ye döndükten sonra çeşitli şirketlerde çalıştı. 2006’da da kendi markası ‘Globo’yu yarattı. Globo ile Türkiye’de ve yurtdışında birçok sergi ve fuara katıldı. ‘Gabbiano’ adını verdiği cam lavabo tasarımı ile (ETMK) Endüstriyel Tasarımcılar Mesleki Kuruluşu 2006 tasarım ödülünü aldı.
Ancak, Kılıçarslan en sıradışı tasarımlarından birini müzik için yaptı. Geçen yıl İstanbul’da, Seyrantepe’deki atölyesinde camdan ürünler yaratmakla meşgulken, aşk konulu bir sergiye katılma teklifi aldı. “Özgün bir tasarım için ne yaparım?“ diye düşündü. Mevlevi felsefesindeki aşk onda bir çağırışım yaptı. Fikri yakalamıştı: Camdan bir ney üretecekti. “Beni bu yaratıcılık yolculuğuna çıkartan tema, aşktı. Esasında cam ney, aşkın nefesini de temsil ediyor. Bu ney tılsımlı olmalıydı. Tılsımıyla da, aşktan yanıp tutuşan gönüllere seslenen kamış ney gibi kendini hatırlatmalıydı. Transparan cam boru tam da felsefesine yakışır bir şekilde ifade edecekti tüm bunları. Tasarımın adını da ‘Sır’ koydu.

SIR YOLLARA DÜŞTÜ

Kılıçarslan, ‘cam ney’ini koltuğunun altına alarak Sultanahmet’e gittiği ilk günkü heyecanı hâlâ unutamadığını söylüyor: “Bu işin üstatlarından Yaşar Hoca şaşkınlıkla hayranlıkla elimdeki cama baktı. İlk sorusu ‘Üfleniyor mu?” oldu ve üflemeye koyuldu. O saniye camdan çıkan o tınıyı tüm hücrelerimde hissettim sanki. O kadar etkilendim ki. ‘Ne yapmışım ben’ dedim. Bir gün önce cam bir boruyken şimdi o objenin bir işlevi vardı. Cam ney’im müzik aleti oluvermişti bir anda. Bir enstrüman olarak hayranlıkla dokundu değerli üstatlar. Hatta ben gidemesem de Montreal’e Mercan Dede’nin evine daimi konuk edildi. Şeb-i Aruz’da Mevlana’nın yanı başına Konya’lara kadar gitti. Neyzenlerin övgülerini aldı.”

CAM, NEYE DEĞER KATTI

Borsilikat bir borunun üfleme tekniğiyle şekillendirilmesinden oluşan cam neyin üretimi, orijinal kamış üretimi gibi zor bir süreç. Çeşitli aşamalardan geçiyor. Başpare olarak tanımlanan dudakların arasına alınan üfleme kısmının yekpare üretilmiş olması Sır’ın en önemli detayı. Sır, bir enstrüman olarak incelendiğinde, işlevi açısından tasarıma taşıdığı faydalar da yadsınamaz. Çünkü yekpare oluşu, temizleme, bakım, saklama kolaylığı, hijyenik oluşu neye taşınmış katma değerler. Yekpare ve cam oluşu nedeniyle orijinal bambu neylerde kullanılan PVC ve plastik esaslı üfleme bölümü bunda kullanılmıyor. Ayrıca manda boynuzundan yapılan başparalere karşı da doğayı sahipleniyor. Üzerinde dokuz boğum ve biri arkada olmak üzere yedi delik mevcut. Cam neylerin bazılarının üzerine Mimar Sinan Üniversitesi’nden bir öğretim görevlisi tarafından iki farklı desen işleniyor.