Çalışalım, hastalanalım!

İşyerlerinde modernleşme sayısız avantajın yanısıra olumsuz etkenleri de beraberinde getirdi. Konforlu, şık, çok sayıda ihtiyaca cevap veren çalışma mekanları özellikle havalandırma sistemleri nedeniyle çalışanların sağlığını olumsuz etkiliyor. Ayrıca çalışanların da bu sistemleri tanımaması, örneğin içilmemesi gerektiği halde sigara içmesi, sigaranın içindeki kimyasal maddelerin, tüm binayı daha zehirli hale gelerek dolaşması, hastalıkların sayısını ve şiddetini artırıyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı'ndan Prof. Ahmet Rasim Küçükusta, havalandırma sistemlerinin neden olduğu hastalık grupları hakkında ayrıntılı bilgi verdi.

Yaz sıcağında işyerini serinleten, kışın ısıtan klima olarak tanımladığımız air-condition yani havalandırma sistemi bir yandan insanların rahat çalışmasını sağlarken öte taraftan hastalanmalarına neden oluyor. Bu rahatsızlıklar dört ana grupta toplanıyor; Hasta Bina sendromu, Lejyoner hastalığı, Alerjik zatürre, Humidifier fever. Alerjik zatürre, havalandırma sistemlerinin nemlendirme bölümlerindeki sıcak sularda küf mantarlarının üremesi ve bina havasına karışmasıyla ortaya çıkıyor. Soluduktan altı saat sonra belirtileri görülmeye başlanıyor.

Ateş, halsizlik, baş ve kas ağrıları, gribal enfeksiyona benzeyen bir tablo, öksürük ve nefes darlığı, alerjik zatürrenin habercilerinden. Humidifier fever ise yine nemlendirme kısımlarında bakteri üremesiyle ortaya çıkıyor. Soluduktan 4-8 saat sonra belirtileri görülmeye başlanıyor. Ateş, titreme, kas, eklem ağrıları, öksürük, nefes darlığı, halsizlik bu hastalığın belirtilerinden. Ancak bu belirtiler kişi orada kalmaya devam etse bile 24-48 saat içinde azalıyor.

Havalandırma sistemlerinin sebep olduğu hastalıklar arasında en önemli ve en popüler olanı, hasta bina sendromu.

Belirtileri şöyle sıralanıyor: Baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk, yorgunluk hissi, gözlerde kızarma, kaşınma, sulanma, burun akıntısı, hapşırık, burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, boğazda yanma, boğaz kuruluğu, gıcık şeklinde öksürük, göğüste sıkışma hissi, nefes darlığı, cilt kuruluğu, ciltte kaşınmalar, burun kanaması, koku ve tat alma bozuklukları ve dikkat dağınıklığı.

Belirtiler, çalışma ortamından uzaklaşılmasıyla kayboluyor. Tanı koyabilmek için kişinin nezle, astım, faranjit gibi başka bir hastalığının olmaması gerekiyor. Hasta bina sendromu, kadınlarda ve alt kademe memurlarda daha sık görülüyor ve bunun nedeni bilinmiyor.

Hasta bina sendromunun ilk tartışıldığı günlerde, sebebin, çalışma ortamının yarattığı stres olabileceği üzerine görüşler çok yaygındı.

Ancak stresle hiçbir ilgisi olmadığı, binadaki kirli havadan kaynaklandığı kesin olarak tespit edildi. Bu kirliliğin ortaya çıkmasının en önemli sebebi, merkezi ısıtma, nemlendirme sistemlerinin havanın sadece yüzde yirmisinin değiştirilmesi esasına göre çalışması.

Sigara içilmemeli

Binaiçi hava kirliliğine sebep olanların başında, sigara geliyor. Bu tür havalandırma sistemleri sigara içilmesine uygun olarak düzenlenmiyor. Özellikle sigaranın içindeki kimyasal maddeler havanın dolaşım sisteminde çok daha zararlı hale geliyor. Ve hasta bina sendromunun en önemli sebeplerinden biri olarak çalışanın karşısına çıkıyor. Sigaranın yanısıra, çeşitli ısıtıcılar, bina yapı malzemeleri, mobilyalar, bilgisayar ve fotokopi makineleri, temizlik ve tamir malzemeleri, böcek ilaçları, kozmetikler, halı, kilim gibi toz tutan eşylar, çeşitli hayvan ve bitkiler de binanın havasını kirleten ve insanların hastalanmasına neden olan etkenlerden.

Toksinlerden arının

Birinci Gün

Bir muz, büyük bir elma ya da armut, 2 şeftali, 250 gr. kiraz, 250 gr. çilekten meyve salatası hazırlayabilirsiniz. Gün boyunca bu salatayı yiyeceksiniz.

İkinci Gün

Kahvaltı: Bir muz, yarım mango ve küçük bir armutu küçük parçalar halinde doğrayarak meyve salatası hazırlayın.

Öğlen: Yüz gram turfanda kabak, 150 gr. ıspanak, 150 gr. havuç, yağsız yoğurt, birkaç yaprak nane, tuz ile yapılan yoğurt salatası.

Akşam: 50 gr. salata çeşidi (marul, kırmızı lahana, beyaz lahana ve aklınza gelecek diğer renkli yapraklı sebzeler), bir domates, 100 gr. salatalık, limon suyu, tuz, karabiber, bir kaşık diyet mayonez ile hazırlanan renkli salata.

Üçüncü Gün

Kahvaltı: Bir muz, bir kivi, bir elma, yüz gram çilek, limon suyu ve tatlandırıcıyla hazırlanan meyve salatası.

Öğlen: Yüz gram biber, bir küçük soğan, yüz gram marul, yüz gram konserve mısır, bir çaykaşığı zeytinyağı, tuz, 50 gr. lor peyniriyle yapılan salata.

Akşam: 200 gr. havuç, 200 gr, beyaz lahana, yarım tas sebze suyu. Havuçları ve lahanayı doğrayın, güveçte sebze suyu ile birlikte 10 dakika pişmesini sağlayın.

Dördüncü Gün

Kahvaltı: Küçük bir ananas, bir elma ve yüz gram üzümü limon suyu ile karıştırın.

Öğlen: 50 gr. kıvırcık salata, yüz gram havuç, yüz gram karnıbahar, yüz gram kırmızı turp, limon suyu ya da yağsız yoğurt, tuz, karabiber ile salata hazırlayın.

Akşam: 300 gr. haşlanmış yeşil kuşkonmaz, iki yumurta, tuz, biraz maydanoz, bir çaykaşığı zeytinyağını karıştırın.

Beşinci Gün

Kahvaltı: Bir mango, bir kivi ve bir elmayı doğrayın, üzerlerine biraz limon suyu ekleyin.

Öğlen: 150 gr. domates, bir küçük soğan, 50 gr. siyah zeytin, 50 gr. yağsız beyaz peynir, limon suyu ya da yağsız yoğurt, tuz ve karabiberi, bir salata tabağına doğrayarak karıştırın.

Akşam: Sebzeli tavuk göğsü hazırlayın. 300 gr. enginar göbeği, 50 gr. kıvırcık salata, bir kivi, 150 gr. tavuk göğsü, bir kaşık zeytinyağı, tuz, limon. Eti, zeytinyağında çevirin, bu arada enginarları haşlayın, diğer sebzelerle servis yapın.

Altıncı gün

Kahvaltı: Yüz gram çileği bir bardak yağsız yoğurt ile karıştırıp üzerine bir kaşık müsli ekleyin.

Öğlen: 150 gr. kırmızı ve sarı biber, bir soğan, bir çay kaşığı zeytinyağı, yarım tas sebze suyu, yüz gram balık fileto. Biber ve soğanları küçük parçalar halinde sebze suyu, zeytinyağı ile tavada çevirin. Beş dakika sonra parçaladığınız balığı ekleyip, beş dakika kadar pişirin.

Akşam: 200 gr. taze fasulye, bir soğan, yüz gram ton balığı, 10 adet siyah zeytin, bir domates, bir çaykaşığı zeytinyağı, tuz ve kekik. Fasulyeleri tuzlu suda haşlayın, ton balığı, soğan, ve zeytinleri fasulyelerin yanına koyun, üzerine zeytinyağı, tuz ve kekiği gezdirin.

Yedinci Gün

Kahvaltı: Bir dilim kepekli ekmek, 10 gr. tereyağı, iki dilim kıvırcık salata, 30 gr. kaşar peyniri, yarım kavun, bir kivi.

Öğlen: 50 gr. kıvırcık salata, 50 gr. mantar, yüz gram salatalık, yüz gram mısır, 50 gr. jambon, bir çaykaşığı zeytinyağı.

Akşam: 200 gr. fasulye, bir domates, yüz gram dana fileto, zeytinyağı, tuz, karabiber. Fasulyeleri 10 dakika kadar haşlayın, daha sonra domatesleri ekleyin, yanında dana filetoyu ızgara yapabilirsiniz.