Çalgısıyla flört eden kontrbasçı

Klasik müzikte kontrbası cazcılar gibi sihirbazca kullabilen ender solistlerden Corrado Canonici bir konser için İstanbul'da.

İTALYAN kontrbascı Canonici klasik müzik cephesinin bir neferi. Fakat tıpkı cazcılar gibi çalgısıyla tek başına sahneye çıkıp, çağdaş repertuardan solo kontrbas için yazıan eserleri seslendiriyor. Besteler izin verdikçe, kontrbasını teatral bir öge gibi kullanıyor. Onunla konuşuyor, şarkılar söylüyor, hatta flört ediyor. Bu akşam saat 19.00'da İtalyan Kültür Merkezi'nde vereceği konser öncesinde Hürriyet'e çalgısına ve müziğe yaklaşımını anlattı.

Kontrbasla paganini çaldığınızı okudum biryerlerde. Müthiş yetenek isteyen bir şey. Fakat keman dururken neden kontrbas gibi zor, repertuarı sınırlı bir çalgıyı seçtiniz?

- (Gülüyor) Çocukluk günlerinde rock hayranıydım. Önce gitar çalmayı, sonra bas gitarı kendi kendime öğrendim. Kontrbasa geçtim. Rocktan caza, oradan klasiğe geçtim. Bir tür evrim oldu. Rastlantı bu ya, konservatuvardaki ilk kontrbas hocam Bruno Tomasso açık fikirliydi, cazla da ilgilenirdi. Klasik yerine çalgıya çok geniş imkanlar sunan çağdaş repertuarda uzmanlaştım. Kontrbas, çağdaş müzikte diğerlerinden çok daha yetenekli bir çalgı. Sahnede bir beden gibi durabilecek kadar büyük ve teatral özellikleri var. Kemanla bunu yapamazsınız. Ayrıca insanlar kemanın yıllarca dinledikleri şekilde çalınmasını ister. Üzerinizde geleneğin baskısını duyarsınız. Kontrbas ise sürprizlere açık bir çalgı. Cazda da kullanıldığı için dinleyici çaldığınıza önyargıyla yaklaşmıyor. Daha önce bilmedikleri yeteneklerini duyunca şaşırıyor, adeta yeniden çalgıyla tanışıyorlar.

İnteraktif müzik yapıyor

Cazcı meslektaşlarınızın özgürlüğünü kıskanmıyor musunuz?

- Klasikte kalmamın başlıca iki nedeni var. Cazcıların yaşam biçimi içinde verimli olamam. Dahası müzikte form benim için çok önemli. Sınırsız özgürlük yerine, belli bir biçimi olan eserin içinde yaratıcılığımı sergilemek daha cazip.

Popüler müzikte ritmi kalp vuruşuna yakın parçaların daha çok sevildiği söylenir. Kontrbas piccicato (parmakla) çalındığında kalbe en yakın tınıyı veren çalgı. Bu avantajı klasikte kullanabiliyor musunuz?

- Ben çoğunlukla yay kullanıyorum. Kontrbas, cazda ’walking bass’ dedikleri şekilde kullanılmaya başladıktan sonra yetenekleri ortaya çıktı. Müthiş bir soliste dönüştü. Bu yetenek klasik müzikte, çağdaş repertuarda en iyi şekliyle kullanılıyor. Konserden sonra konuştuğum insanlar kontrbasın daha önce farketmedikleri olanakları konusundaki şaşkınlıklarını, hayranlıklarını anlatırken ben hep sizin sözünü ettiğiniz şeyi düşünürüm.

Kontrbasın ifade yeteneğini artırmak için neler yapıyorsunuz, elektronikle aranız nasıl?

- Çağdaş bestecilerle birlikte çalışıyorum. Birlikte yollar arıyoruz. Dinu Ghezzo gibi besteciler interaktif bilgisayarla çalınacak 'Beş Corrado Şarkısı' gibi eserler yazdılar. Charles Mingus’un trompetçisi Jack Walrath ile çaldığımız yeni albümde elektronik efektler kullandık, caz ve klasik arasındaki geçişleri, ortak alanları araştırdık.

Önce kur, sonra konser

Bu akşamki konserin repertuarı nasıl oluştu?

- Donatoni, Clementi, Berio, Morricone gibi ünlü bestecilerin eserlerinin yanısıra genç ve çok yetenekli genç İtalyan bestecilerin eserlerini yorumlayacağım. Gençlerin besteleri arasında izleyiciyi şaşırtacak eserler var. Mesela Fabio Ciardi’nin teatral eseri solist ile kontrbas arasında bir tür flört gibi. Önce şarkı söyleyip gönlünü alıyor, sonra kontrbası çalıyorsunuz. Bu tür iki eserde şarkı da söyleyeceğim. Klasik olmakla birlikte Deep Purple, Emerson Lake And Palmer izleri taşıyan bir başka eser var repertuarda. Yani çalacaklarım sürprizlerle dolu olacak.

Konser katı klasikçiler için şok tedavisi gibi olacak anlaşılan...

- Uçakta bir İstanbullu hanımla sohbet ettik. Klasik çaldığımı öğrenince ilgilendi. Çağdaş ve avangarde repertuarım olduğunu öğrenince yüzü değişti. Nezaketen 'Konsere gelirim' dedi. Ben de 'Aman dikkat edin' diye cevap verdim. 'Öyle bir travma geçirebilirsiniz ki, bundan sonra bu tür konserlerin hiç birini kaçırmaz oluverirsiniz!' Konserlerde caz ve çağdaş müzik dinleyicilerinin mutlu olduğunu görüyorum. Sürprizlere, yeniliklere daha açık oluyorlar. Sadece klasik dinleyen ve çağdaş müzikten hoşlanmayanlarda ise ne yazık ki aynı mutluluğu göremiyorum.

Ödül avcısı

CANONİCİ (39) İtalya’da Rossini Konservatuvarı’nda kontrbas ve kompozisyon okudu. Ünlü Alman besteci Hans Werner Henze ile Brian Ferneybough’dan master dersleri aldı. 1992'de yorumlarıyla Paris'te Damstand, 1993-99 arasında New York'ta üç kez INMC ödülü alan Canonici, 1990’ların ortasından itibaren Harvard, New York, Boston Üniversitesi, Arnold Schönberg Enstitüsü ile Manhattan Scool Of Music’de master düzeyinde dersler vermeye başladı. Repertuarında Xenakis ve Cage’den Nino Rotta, Dvorak, Paganini’ye kadar birçok bestecinin eseri var. Solo bas için repertuarı ise 100 eseri buluyor. 1987'den bugüne çeşitli bestecilerin eserlerini yorumladığı 10 CD’si yayımlandı.