Bu oyunda duymanıza gerek yok

Külhanbeyi Müzikali, Bakırköy Belediye Tiyatroları’nın yeni oyunu. Geçen hafta Yunus Emre Kültür Merkezi’ndeki Müşfik Kenter Sahnesi’nde galası yapıldı. Bakırköy Belediye Başkanı Ateş Ünal Erzen’in yanı sıra Yıldız Kenter, Müşfik Kenter, Üstün Asutay gibi duayen tiyatro oyuncularının da katıldığı gala öncesinde 36. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri dağıtıldı. Galanın en dikkat çeken özelliği Belediye Başkanı Erzen’in girişimiyle Türkiye’de ilk defa bir tiyatro oyununda işitme engelliler için sahnenin her iki yanına yerleştirilen simultane üst yazıydı. İşitme engelli seyircilerin de katıldığı gala sonrası oyuncular Orhan Kemal Aydın, Alican Yücesoy, Mert Asutay, Tugay Mercan’la sohbet ettik.
- Türkiye’de daha önce üst yazı yerleştirmesi yapılmış mıydı?
Alican Yücesoy Sadece işitme engelliler için özel gösteriler ya da festivalleri bir kenara koyarsak tiyatro oyununda üst yazı uygulaması Türkiye’de ilk defa yapılıyor. Umarız diğer tiyatrolar da kendi bünyelerinde böyle bir girişimde bulunurlar. Biz işitme engelliler de oyunumuzu anlayabilsin diye sahnenin her iki tarafına da oyuncuların repliklerini yazan ekranlar yerleştirdik. Tabii bu ilk adım oldu. İleride bu uygulamayı daha da geliştireceğimize inanıyoruz.
Orhan Kemal Aydın Tiyatronun daha geniş kitlelere ulaşması için önemli bir imkan bu. Benim bir öğrencimin kız kardeşi işitme engelli. Bu akşam annesiyle birlikte geldi ve çok mutlu oldular. Üst yazı uygulaması sadece Bakırköy çevresinden değil, İstanbul’un çeşitli yerlerinden de seyirci getirecek bir uygulama. Yeni olduğu için denene denene en iyisini bulacağımıza inanıyoruz.
- Üst yazı yerleştirmesi kimin fikriydi?
A.Y.: Fikir Bakırköy Belediye Başkanı Ateş Ünal Erzen’e ait. İşitme engelliler kendilerine gidip, nasıl alt yazılı film izleyebiliyorlarsa tiyatro da izlemek istediklerini belirtmişler. Başkanımız da söz vermiş. Bugün ilk oyunumuzda birçok işitme engelli izleyicimiz vardı. Aslında çoğu daha önce de gelip oyunumuzu yazı olmadan seyretmişlerdi. Böyle bir girişimin olması bizim için mutluluk verici. Ayrıca biliyoruz ki seyircilerimiz arasında sadece işitme engelliler bulunmuyor. Otistik çocuklar ya da zihinsel engelliler de gelip bizi izleyebiliyor.
Mert Asutay: Omurilik felçlileri de çok sık gelir. Onlar için Yunus Emre Kültür Merkezi’nde bir engelli asansörü bulunuyor.

BÃœYÃœK BÄ°R KAZANIM OLDU

- Üst yazı ve oyuncunun repliği her zaman bire bir tutmayabilir. Bunu da işitme engeli olmayan izleyiciler fark edebilir. Bu bakımdan ilk oyunda zorlandınız mı?
M.A.: Biz buna hiç takılmıyoruz. Çünkü üst yazı yerleştirmesi teoride çok güzel bir fikir, pratikte nasıl olur diye düşünüyorduk. Ama onun da olduğunu gördük. Sonuçta çok büyük bir kazanımı var. Bu yüzden mutluyuz.
A.Y.: Zaten oyunlar organiktir. Sürekli geliÅŸirler. Yazıyla repliÄŸin her zaman bire bir örtüşmediÄŸini fark eden seyirci bunun bilincinde olmalıdır.Â
- Oyunun seyirciye lafı nedir?
O.K.A.: Oyunun geçtiği dönemde padişah ne derse o oluyor, kadına özgürlük yok, her şey yasak. Tulumbacılar kendi kendilerine yangınları söndürmeyi üstlenmiş. Devlet bunun üzerinden bile nemalanmaya çalışıyor. Halk için çalışan bir devlet söz konusu değil. Oyunun sonunda sözümüz sana diyoruz seyirciye biz de. Seyirciyi bazı şeylerin farkına varmaya çağırıyoruz.
- Oyunla ilgili nasıl tepkiler aldınız?
A.Y.: Gelen insanların hepsi beğenerek ve yükselerek çıktı oyundan. Biz de çok keyif alıyoruz. Mesela tulumbacılarla ilgili çok az şey biliyorduk oyundan önce. Oyunla öğrendik. Parasız yangın söndürdüklerini, inanılmaz bir itibarları olduğunu, aralarındaki rekabeti, raconlarını... Mesela biri gidince yerine başkasını alıyorlar ve gömlek merasimi yapıyorlar. Yangınla ilgili konuşmalarının bile bir adabı var. Yangın nerede diye soramıyorsun onlara. Bu çok ayıp sayılıyor. Yangına giderken önden giden grubu geçmek küfür gibi algılanıyor. Halktan topladıkları bahşişlerle geçiniyorlar.

Yazan Ülkü Ayvaz
Yöneten Kemal Başar
Müzik Can Atilla
Koreografi Alpaslan Karaduman
Oyuncular Orhan Kemal Aydın, Alican Yücesoy, Mert Asutay, Tugay Mercan, Defne Şener Günay, Aytekin Özen.

Baskıcı rejim eğlenceli biçimde anlatılıyor

Külhanbeyi Müzikali Osmanlı İmparatorluğu’nun son demlerini anlatıyor. dönem 2. Abdülhamit’in tahtta olduğu, gelişime ve ilerlemeye kapalı istibdat dönemi. Toplum üzerinde ağır bir baskı var. Oyunda tulumbacılar, kabadayıların renkli hayatları, şarkılı, atışmalı, danslı şekilde anlatılıyor. Bir yandan da bozuk devlet zihniyetinin topluma verdiği zarar eğlendirici bir biçimde gözler önüne seriliyor.