Bu hastalık en çok erkekleri buluyor

En sık görülen omurga romatizması tipi olan Ankilozan Spondilit (AS) hastalığının bilinen tek nedeni ise genetik yatkınlık. Anadolu Sağlık Merkezi İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Dr. Selda Öktem bu hastalık hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Nilgün YILDIZ yazıyor

hurriyet.com.tr

Ankilozan Spondilit kimlerde ve hangi yaşlarda görülür?
AS, erkeklerde üç kat sık görülür. Başlangıç yaşı çoğunlukla ergenlik döneminden, erişkin yaşlara kadar değişebilir ama genellikle 45 yaşından sonra başlamaz. AS, hastaların yüzde 40'ında ergenlik döneminde görülür. Hastalığın başlangıç yaşı ne kadar erkense, şiddeti ve ağırlığı da o oranda fazla olur. AS'li kişi eğer HLA B27 genini taşıyorsa, yatkınlığını çocuklarına aktarabilir. Ancak yatkınlığın geçmesi hastalığın mutlaka gelişeceği anlamına gelmez, sadece hastalık gelişme riskini artırır. Ailesinde AS olan bir kişinin diğer insanlara göre riski 20 kat artar.

Bu hastalığın belirtileri nelerdir?
AS'nin en sık görülen yakınması 'alt bel' ağrısıdır. Bu ağrı belin biraz daha aşağı tarafında hissedilir. Bazen kalçanın ortasına doğru yayılır. Bir gün sağ taraf, bir gün sol tarafta ağrı olabilir. Hasta yürümekte zorlanır. Ağrı ve tutukluk özellikle sabaha karşı başlar. Yatakta pozisyon değiştirirken zorlanmaya neden olur ve sabahları kalkarken zorlanma, bazen yardımla yataktan kalkmayı gerektiren tutukluk, topuklarda, ayak tabanlarında ağrı, sabah üstüne basamama görülebilir.

Omuz ve kalça eklemleri olarak bilinen kök eklemlerde tutulum olabilir. Kalça eklemlerinden kaynaklanan sakatlıklara ve duruş bozukluklarına neden olabilir. Yine ayak bileği ve diz eklemlerinde şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılıkları görülür. Ama bu şekildeki eklem yakınmaları her hastada görülmez, hastaların az bir kısmında çevresel eklem iltihabı gelişir.

Depresyona da yol açıyor  Â

Hastalık kişinin günlük yaşamını nasıl etkiler?
AS, kişinin yaşam kalitesini bozar. Şiddetli ağrısı olan kişiler bazen kişisel gereksinimleri için başkalarına ihtiyaç duyar. Omurgadaki şekil bozukluğu ve ağrı, özellikle bedensel güç gerektiren işlerde sorunlara neden olur. Ek olarak şiddetli ağrı ve kısıtlılık depresyona yol açabilir.

Başka belirtileri de var mıdır?
En çok rastlananı göz iltihabıdır. Gözde kızarıklık, ağrı ve bulanık görme aynı anda başlarsa üveit (gözün uvea tabakasının iltihaplanması) gelişmiş olabilir. Aort kapak yetmezliği, kalpte ritim sorunları, kronik ishal ve kalın barsakta kolit beraberinde görülebilen sorunlardandır.

Hastalık süresi uzadıkça, bu tür sorunların görülme sıklığı artar. Göğüs kafesinin hareketlerinin azalması, akciğer kapasitesinin sınırlanmasına ve solunum sıkıntısına yol açabilir. Sigaranın mutlaka bırakılması gerekir.

AS tanısı nasıl konur, ne tür testler kullanılır?
Özellikle genç yaşta başlamış bel ağrısı ve tutukluğu olan, sabahları bu yakınmaları daha şiddetli yaşayan kişilerin mutlaka bir romatoloji uzmanına yönlendirilmesi gereklidir. Tanı için omurga ve omurganın leğen kemiğiyle yaptığı eklemi (sakroiliak eklem) içine alan bir röntgen filmi çekilmesi çoğunlukla yeterli olur. Hastalığın henüz yeni başladığı durumlarda direkt röntgenler yeterli bilgi vermeyebilir. Bu durumda Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) çekmek, kan tahlillerinde iltihap belirtilerine ve genetik yatkınlık molekülü olan HLA B27'ye bakmak gerekebilir.

Nasıl bir tedavi yöntemi uygulanıyor?
Sıklıkla yangı baskılayıcı ağrı kesiciler, romatizma tedavisine özel ilaçlar ve yeni yeni kullanıma giren biyolojik ajanlar kullanılır. Tedavi öncesi bir takım tarama testleri yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.