Bizde feodal zihniyet, aÅŸiret kültürü diye bir ÅŸey yok

Diyarbakır’ın Bismil Ä°lçesi’ne baÄŸlı Sinan Köyü, geçtiÄŸimiz aÄŸustostan bu yana teyakkuzda. Köylüler, aÄŸaya karşı ayaklandı. ‘Vampir AÄŸa’, ‘Kahrolsun aÄŸalık, yaÅŸasın Cumhuriyet’ dövizleriyle çoluk çocuk hep birlikte nümayiÅŸteler.Hatta geçen hafta AKP milletvekillerinin toplandığı Kızılcahamam’a bile gittiler. Sinanlı Ailesi’nin, 55 bin dönüm Hazine arazisinin tapusunu hile yoluyla aldığını iddia ediyorlar. Biz de bu iddiaları sormak üzere, ‘Vampir AÄŸa’ ReÅŸit Sinan (44) ile konuÅŸtuk. Ä°lk bakışta bizim bildiÄŸimiz aÄŸalar gibi gözükmüyor. Mesela dört köyü var ama Kibar Feyzo’daki Maho AÄŸa gibi ÅŸalvar giymiyor, takım elbiseyle dolaşıyor. Ben bir iÅŸadamıyım, diyor. Köyüyle, arazileriyle doÄŸrudan bir ilgisi yok. Dört kıtada tekstil, gıda, uydu haberleÅŸme ticareti ve inÅŸaat iÅŸleri yapıyor. Babası, 12 yaşında Ä°stanbul’a göndermiÅŸ. AÄŸabeyi gibi ortaokul ve liseyi yatılı okuduktan sonra Ä°ngiltere’de mühendislik eÄŸitimi görmüş. Feodal aÅŸiret gelenekleri umurunda deÄŸil. Dünya çapında ÅŸirketleÅŸmek istiyor. Tropikal meyve ithali için sık sık Ekvador’a gidiyor. Bu seferki seyahatinde belgesellerden izlediÄŸi, hayvanları ve bitki örtüsüyle Darwin Teorisi’ni haklı çıkaran Galapagos Adaları’na da gidecekmiÅŸ. Postmodern aÄŸayla hakkındaki iddiaları konuÅŸtuk.Köylüler size karşı eylemler yapıyor. Neden? Köylüler ne istiyor?- Arazilerimiz tapulu. Hálá babamın dedesine ait tapulu arazilerimiz ortaya çıkıyor. BaÅŸkaları iÅŸliyor. Dedelerden bir gelenek devralmışız. Kira bedeli olarak mahsulün onda birinin verilmesi kaydıyla köylüye belli bir arazi verilmiÅŸ. Bu kuralı bozmadık hiçbir zaman. Çuvalla, traktörle getirir, ‘Benim mahsulümün onda biri bu’ diye. Hiç gidip kontrol etmedim bile, vicdanlarına bıraktım. Sinan Köyü’ndekilere de 8-10 bin dönüm sulu arazi verdik. Köylüler kavun karpuz ekiyordu. Ãœretimi kolaydı ama hep zarar ediyorlardı. 1983’te tütün ya da pamuk ekimine baÅŸlayalım, dedim. Maddi destek de verdim, baÅŸladık. Kazandılar. Hata yapmışım. Ekonomik geliÅŸme yetmiyor. EÄŸitimin de aynı paralelde yürümesi lazım.Peki ne oldu da itiraz etmeye baÅŸladılar?- 2004 Mayısı’nda orman ve hazine arazilerinin kiraya verilmesi, bedelini devletin tahsil etmesi, problemli durumlarda da satışa çıkarması yönünde bir yazı, tüm Türkiye’nin muhtarlıklarına gönderildi. Köylüler bu yazıyı okuyunca ‘Köy, Hazine arazisi’ demiÅŸler. EÄŸitimden yoksun köylüyü caminin imamı ön ayak olup toplamış. Hep birlikte Kuran’ın üzerine yemin etmiÅŸler, ‘Hazine arazisini elbirliÄŸiyle alacağız’ demiÅŸler. Köye gittim. Anlattım, yapmayın, dedim. Toplantı yapalım dedim, gelmediler. Ä°mam nerede ÅŸimdi?- Gitti. Diyanet’in imamı, köyün huzurunu saÄŸlamakla görevli oysa. Ä°nkar etmedi, yaptıklarına piÅŸman oldu. Ä°stese engelleyebilirdi.10 MÄ°LYAR TOPLAYIPKADASTRO GETÄ°RDÄ°LERTapu belgelerini görmedi mi köylüler?- Devlete baÅŸvurmadım. Tapu kayıtlarını görüp nasılsa vazgeçecekler dedim. Böyle bir gruplaÅŸma olunca bazı güçler de bunları kullanarak infial yaratmaya kalkıştılar. Önce köyde yürüdüler. Evimin önüne siyah çelenk bıraktılar. AB’den tarih alınacağı 17 Aralık’a yakın günlerde Türkiye’nin imajını zedelemek için bölgede olay çıkarmak istediler. BaÅŸka köylerde de benzer giriÅŸimler olduÄŸunu duydum. Arazi benim arazim, tapu benim tapum. 1950’li yıllarda kadastro geçmiÅŸ. Ä°tirazlar olmuÅŸ yine o tarihte mahkeme karar vermiÅŸ bizim olduÄŸuna dair. Bir dönüm hazine arazisi bile yok.Köylüler yürüyor, siz seyretmekle mi yetiniyorsunuz?- Olay baÅŸladığından bugüne kadar hukuk dışına çıkmadık. Biriniz eski bir tapu getirin, size hibe edeceÄŸim, dedim. Belgeniz olsa dava açmaz mısınız? ‘Sinan Köyü arazisi 20 bin dönüm görünüyor, oysa 30 küsur dönüm’ dediler. On milyar lira toplayıp özel kadastro getirdiler. Kayıtta olmayan ufak bir toprak parçası bile bulamadılar. ElebaÅŸlarının traktörleri, Diyarbakır, Mersin ve Batman’da daireleri, toptancı maÄŸazaları var. Ama ‘Fakiriz, Sinanlı Ailesi bize zulmediyor’ diyorlar. Benim zalim bir halim var mı?Batman Çayı’ndan kendi köyünüze 3 kilometrelik kanal kazdırmışsınız köylüye, ama çalışanlara paralarını vermemiÅŸsiniz.- Bütün sulama kanallarını DSÄ° açtı. Hepsi de Batman Barajı’ndan geliyor. Köylüler istesek de kanal kazmaz. Biz yumurtayı bile parayla alıyoruz köylüden. Köylünün açtığı tek kanal yok.Bir köylü ev yapmaya çalıştığı zaman ona zorla kağıt imzalattırıp evi üzerinize geçiriyormuÅŸsunuz. Hatta köylünün mezarları bile sizin üzerinize kayıtlıymış.- Saldıran köylülerin evlerini amcam satın alarak köyden uzaklaÅŸtırmıştı.Köylü, biz aç gezerken o 30 bin dolarlık saatle dolaşıyor, diyor.- 40 yaşıma girdiÄŸimde hayatımda ilk defa bir saate üç bin dolar para verdim. Bu da isteyen herkesin ödeyebileceÄŸi bir rakam.Köylü en çok amca oÄŸlunuz Süleyman Sinanlı’dan ÅŸikayetçi. KalaÅŸnikof ile köyde evlere rastgele ateÅŸ açıyormuÅŸ. Bir kiÅŸiyi öldürmüş, bir kiÅŸiyi de sakat bırakmış. DoÄŸru mu?- 70’li yıllardı. Toprak reformu iddiaları gündemdeydi. Köylüler ayaktaydı. Ortaokuldaydım. Silahla tarama iddiası tamamen iftira. Köylüler Süleyman’a saldırmış. Babaannem o zaman hayattaydı. Eve alıp hayatını kurtarmış. Cinayet iddiası da iftira. Mahkemede beraat etti.Köylünün size karşı yürümesi üzerine onlar için ‘nankör maraba’ dediniz mi?- Sözlerim saptırıldı. Åžu yaptığınız, iyiliklerimize karşı nankörlüktür, demiÅŸtim.AÅŸiret kuralları geçerli mi? Mesela haydi ÅŸu partiye oy verin, der misiniz köylülere?- Bizde feodal zihniyet, aÅŸiret kültürü diye bir ÅŸey yok. Ama örf ve adetlerimizi koruyoruz. Babam, ileri görüşlü, son derece açık zihniyetli biriydi. Üç kız kardeÅŸimin biri üniversite mezunu. DiÄŸer ikisinin lise mezunu olmasının nedeni erken evlenmeleri. Babam tek evli. 1973’te vefat etti ama herkes hálá iyi hatırlar. Hatırlıyorum, aÄŸabeyim köyde sigara için bir çocuÄŸun kulağını çekmiÅŸti. Babam gördü, ve aÄŸabeyime ‘Senin köylün ama kölen deÄŸil. Sigara içmesine karşıysan babasına annesine söylersin, isterse cezalandırır’ dedi.Hiç mi hata yapmadınız?- Ä°ÅŸlerimden dolayı köye az gidiyordum. Dört yıl önce köy meydanında bir genç ‘ReÅŸit AÄŸa, sen bizi çok boÅŸ bıraktın, baÅŸsız bıraktın’ demiÅŸti. Uyarmış meÄŸer beni. Hatamız, köyü boÅŸ bırakmak. Kimsenin hakkını gasp etmedik. Bizim haklarımız gasp edilmek isteniyor.Tehdit alıyor musunuz, can güvenliÄŸiniz açısından endiÅŸe duyuyor musunuz?- Hayır ama tedbirli davranmakta fayda var. Köylünün bunu yapacağına inanmıyorum. O noktaya getireceÄŸine inanmıyorum. Belki de inanmak istemiyorum.Bizim toprağımızda yetiÅŸtirdikleri domatesi bile satın aldık, biz nasıl gaddar aÄŸayız!Evleri tapulu arazimin üzerinde. Bugüne kadar köylüden bedava bir ÅŸey almadık. Bizim toprağımızda yetiÅŸtirdikleri domatesi de satın aldık, yumurtayı da, tavuÄŸu da... Biz nasıl gaddar aÄŸayız! AÄŸalık teriminden hoÅŸlanmıyorum. Dedemin zamanında köy üç beÅŸ haneymiÅŸ. Köyünden kaçana, çobanlık, ırgatlık yapana da toprak vermiÅŸiz. Åžimdi köy 180 haneli. Ama okul yapılsın diye hibe ettiÄŸimiz arazinin içine bile ev yaptıkları ortaya çıktı. Alnımız ak. Anayasal haklarımızı, malımızı mülkümüzü koruyacağız. Hakaret davası açacağız. Vali Efkan Ala’yla görüştüm. ‘Devlet kimsenin hakkını kimseye yedirmez’ dedi. Bismil Kaymakamlığı, Jandarma Komutanlığı bize her zaman destek oldu. Bölge insanı da ne kadar haklı ve iyi niyetli olduÄŸumuzu biliyor. Eski gelenek bitti. Tapulu arazime ekim yaparlarsa suç iÅŸlerler. Bütün arazileri sürdük. Köylüler bize karşı yekpare gibiydi. Åžimdi 15 ev eylemcilerden ayrılmış. Onların ekim yapmasına izin verdik.KÃœLTÃœR VE GENLER AÄžIR BASINCA Ä°NGÄ°LTERE’DEN KÖYÃœME DÖNDÃœMÄ°ngiltere’de mühendislik okumuÅŸsunuz. Binlerce dönümlük arazinin başına geçmek için mi döndünüz?- Ä°ngiltere’de sınavdan çıktık ertesi gün Ä°stanbul’daydık. Direkt Diyarbakır’a, Sinan Köy’e. Ä°stesem Ä°ngiltere’de kalırdım ama beynimin diÄŸer yarısı ağır basınca döndüm. Kültür ve genler ağır bastı. Zaten bizim bölge ÅŸimdi biraz daha geliÅŸti. Yol, su, iletiÅŸim, elektrik var. Köydeki iÅŸleri organize edip belli bir noktaya getirdik. Yabancı petrol ÅŸirketleriyle iÅŸ yaptık. Ä°ÅŸ alanımı Ä°stanbul’a taşımaya karar verdim, Ä°stanbullu’yla evlendim. Aileden, arazi ve köylerden bağımsız olarak aÄŸabeyimle birlikte 1990’da dış ticarete açıldım; Romanya, Almanya, Ä°talya, ABD, Ekvador...Terörün kol gezdiÄŸi bölgelerde sizin gibi biri o kadar olayla nasıl baÅŸetti?- Bizim orada terör 1990’dan itibaren yoÄŸunlaÅŸtı. Ama hiçbir zaman köyü rahatsız eden noktaya gelmedi, minimum düzeyde etkilendik.Kürt müsünüz?- Ailemiz, Orta Asya’dan gelmiÅŸ ve benim ulaÅŸabildiÄŸim bilgiler itibariyle yedi kuÅŸaktır Sinan Köylü. Türküz ama ailemize PKK saldırısı olmadı. Dört köyümüzden birinde koruculuk sistemi var. Bir kolumuz MuÅŸ, Batman, Malatya ve Konya’da.Â