Bizanslıların atlara kötü davrandığını kişnişe bayıldığını biliyor muydunuz?
Güncelleme Tarihi:
Ayten SERİN
Oluşturulma Tarihi: Haziran 27, 2008 00:00
Türkiye’nin ilk popüler arkeoloji programı CNN Türk’te önümüzdeki hafta yayına başlıyor. Perşembe akşamları yayınlanacak olan "Taştaki Sır" adlı programı Emine Çaykara hazırlayıp sunuyor. Taştaki Sır, arkeolojik kazı alanlarını gezecek, eski insanların yaşamını bugünkü dille anlatacak. Programın bir bölümünde Ayşegül Tecimer’in Afrodit’i canlandırdığı belgeselden de var.
Taştaki Sır adlı programın sloganı: "İnsanın taşlara bıraktığı izi arıyoruz." Fikir, CNN Türk Program Müdürü Aslı Öymen’e ait. Programın yapımcısı ve yönetmeni, daha önce Sarıkamış, Çankaya’nın Hanımefendileri belgesellerini ve Karalama Defteri programını yöneten Reyhan Yıldız. Programı klasik arkeoloji eğitimi almış Emine Çaykara (43) hazırlayıp sunuyor. Programda, arkeologların nasıl çalıştığı, kazı işinin zorlukları, eski insanların nasıl yaşadığı anlatılacak, arkeologlarla röportajlar yapılacak. Esas özelliği, Anadolu’da bizden önce yaşayanların kültürlerini, inanışlarını, yaşam şekillerini ortaya koymak. Emine Çaykara "Bütün bunları bir çocuğun bile anlayabileceği şekilde basit bir dille sunacağız" diyor.
İlk bölüm, çok önemli kazıların yapıldığı İstanbul’u ele alıyor. Beş ayrı yerde çekim yapıldı. Kimsenin giremediği, At Meydanı denilen hipodromla bağlantılı Bizans İmparatorluk Sarayı kazısına girilerek bu sarayın hem Bizans hem Osmanlı döneminde ne ifade ettiği, o dönemde burada nasıl yaşandığı anlatılacak. 400 bin yıl önce İstanbul’daki ilk yerleşim yeri olan Yarımburgaz mağarasında da çekim yapıldı. Çok az insanın bildiği, harap haldeki bu mağaranın tabelası bile yok. Yenikapı’da ortaya çıkarılan Teodosius limanı da ilk programın konuları arasında. Metro kazısı sırasında bulunan kalıntılar ışığında liman kenti İstanbul’da gemilerin ve insanların yaşamı anlatılacak.
Programda günümüz insanlarının arkeolojiye bakışı da ele alınıyor. Örneğin Yenikapı kazısında çalışan işçilerle ilginç röportajlar var. Seramikleri fırçalayan genç bir işçi, bulguların Roma mı, Osmanlı mı, Bizans mı olduğunu ayırt edebildiğini, bir başkası eski insanların eşyalarına dokunmaktan büyük keyif aldığını söylüyor.
BAŞÖRTÜLÜ AFRODİT
Programın ikinci bölümünde Afrodisias antik kentinde eski inanışlar ele alınacak. Çaykara "Miletos ve Afrodisias’ta başörtülü Afrodit heykellerini göreceğiz, nasıl algılandığını anlatacağız" diyor. Bir başka bölümde Didim ve Miletos’taki kahinler üzerinde durulacak, antik dünyada kehanetin önemi ve buna bağlı inanışlar incelenecek. Buna karşılık Efes’te ise tuvalet kültürü ele alınacak.
BİZANSLILAR SIKI GURMEYMİŞ
Programda Bizanslıların yaşam biçimine de değiniliyor. Yenikapı’da ortaya çıkarılan Theodosius limanındaki bulgular, yeni bilgilere ulaşılmasını sağladı. Bizanslılar çok iyi besleniyor, örneğin deniz ürünleri yiyordu. Hacettepe Üniversitesi’nden Emel Oybak Dönmez’in araştırmasına göre, o dönemde, dışarıdan çam fıstığı getiriyorlardı. Limanda amforaların ağızını kuru incirle kapatıyorlardı. Kişnişi çok sevip yetiştiriyorlardı. Ama atlarda acı gem denilen bir yöntem kullanıyorlardı. Veteriner Doç. Dr. Vedat Onar’ın yaptığı kemik araştırmalarına göre, bu gemle atı ağzından çok sert şekilde çektikleri için hayvanın kemikleri çabuk aşınıyor ve kısa sürede ölüyorlardı. At iskeletlerinde görülen kemirme izleri de Bizanslıların ölen atları ya kendilerinin yediğini ya da başka hayvanlara yedirdiklerini ortaya koyuyor.
ARKEOLOG YAZAR
Emine Çaykara, İstanbul Üniversitesi klasik arkeoloji bölümü mezunu. Gazetecilik yaptı ancak arkeolojiyle ilgisini sürdürdü. Efes Artemis Tapınağı kazısında 3 yıl çalıştı. Kültürel turlarda rehberlik yaptı. İlk çeviri kitapları Kölelik ve Eski Mısır konularındaydı. Arkeolojinin Delikanlısı - Muhibbe Darga adlı kitabın da yazarı.
AYŞEGÜL TECİMER AFRODİT ROLÜNDE
Afrodisias kentiyle ilgili bölümde ilginç bir ayrıntı var. Bu bölümde, tarihi eser kaçakçılığı davasıyla gündeme gelen Ayşegül Tecimer’in görüntüleri de var. Programda Tecimer’in çekimini finanse ettiği Afrodisias belgesel filminden alıntı yapılacak. Tecimer İngiliz bir yönetmen tarafından çekilen "Aphrodias - City of Aphrodite" adlı filmde Afrodit karakterini canlandırmış. Ancak daha sonra rolünü az bularak finans desteğini çekmiş, film de finans desteği kesilince gösterilemeden arşivlerde kalmış.
İlk bölüm, çok önemli kazıların yapıldığı İstanbul’u ele alıyor. Beş ayrı yerde çekim yapıldı. Kimsenin giremediği, At Meydanı denilen hipodromla bağlantılı Bizans İmparatorluk Sarayı kazısına girilerek bu sarayın hem Bizans hem Osmanlı döneminde ne ifade ettiği, o dönemde burada nasıl yaşandığı anlatılacak. 400 bin yıl önce İstanbul’daki ilk yerleşim yeri olan Yarımburgaz mağarasında da çekim yapıldı. Çok az insanın bildiği, harap haldeki bu mağaranın tabelası bile yok. Yenikapı’da ortaya çıkarılan Teodosius limanı da ilk programın konuları arasında. Metro kazısı sırasında bulunan kalıntılar ışığında liman kenti İstanbul’da gemilerin ve insanların yaşamı anlatılacak.
Programda günümüz insanlarının arkeolojiye bakışı da ele alınıyor. Örneğin Yenikapı kazısında çalışan işçilerle ilginç röportajlar var. Seramikleri fırçalayan genç bir işçi, bulguların Roma mı, Osmanlı mı, Bizans mı olduğunu ayırt edebildiğini, bir başkası eski insanların eşyalarına dokunmaktan büyük keyif aldığını söylüyor.
BAŞÖRTÜLÜ AFRODİT
Programın ikinci bölümünde Afrodisias antik kentinde eski inanışlar ele alınacak. Çaykara "Miletos ve Afrodisias’ta başörtülü Afrodit heykellerini göreceğiz, nasıl algılandığını anlatacağız" diyor. Bir başka bölümde Didim ve Miletos’taki kahinler üzerinde durulacak, antik dünyada kehanetin önemi ve buna bağlı inanışlar incelenecek. Buna karşılık Efes’te ise tuvalet kültürü ele alınacak.
BİZANSLILAR SIKI GURMEYMİŞ
Programda Bizanslıların yaşam biçimine de değiniliyor. Yenikapı’da ortaya çıkarılan Theodosius limanındaki bulgular, yeni bilgilere ulaşılmasını sağladı. Bizanslılar çok iyi besleniyor, örneğin deniz ürünleri yiyordu. Hacettepe Üniversitesi’nden Emel Oybak Dönmez’in araştırmasına göre, o dönemde, dışarıdan çam fıstığı getiriyorlardı. Limanda amforaların ağızını kuru incirle kapatıyorlardı. Kişnişi çok sevip yetiştiriyorlardı. Ama atlarda acı gem denilen bir yöntem kullanıyorlardı. Veteriner Doç. Dr. Vedat Onar’ın yaptığı kemik araştırmalarına göre, bu gemle atı ağzından çok sert şekilde çektikleri için hayvanın kemikleri çabuk aşınıyor ve kısa sürede ölüyorlardı. At iskeletlerinde görülen kemirme izleri de Bizanslıların ölen atları ya kendilerinin yediğini ya da başka hayvanlara yedirdiklerini ortaya koyuyor.
ARKEOLOG YAZAR
Emine Çaykara, İstanbul Üniversitesi klasik arkeoloji bölümü mezunu. Gazetecilik yaptı ancak arkeolojiyle ilgisini sürdürdü. Efes Artemis Tapınağı kazısında 3 yıl çalıştı. Kültürel turlarda rehberlik yaptı. İlk çeviri kitapları Kölelik ve Eski Mısır konularındaydı. Arkeolojinin Delikanlısı - Muhibbe Darga adlı kitabın da yazarı.
AYŞEGÜL TECİMER AFRODİT ROLÜNDE
Afrodisias kentiyle ilgili bölümde ilginç bir ayrıntı var. Bu bölümde, tarihi eser kaçakçılığı davasıyla gündeme gelen Ayşegül Tecimer’in görüntüleri de var. Programda Tecimer’in çekimini finanse ettiği Afrodisias belgesel filminden alıntı yapılacak. Tecimer İngiliz bir yönetmen tarafından çekilen "Aphrodias - City of Aphrodite" adlı filmde Afrodit karakterini canlandırmış. Ancak daha sonra rolünü az bularak finans desteğini çekmiş, film de finans desteği kesilince gösterilemeden arşivlerde kalmış.