Bırakın çizgi roman okusun
Güncelleme Tarihi:
Nuran ÇAKMAKÇI
Oluşturulma Tarihi: Aralık 06, 2008 00:00
Çocuk olan her evde kitap okuma kavgası yaşanır. Anne baba ve öğretmen, kitap okumanın faydaları üzerine çocuğa uzun uzun nutuk çeker. Eve onlarca kitap getirilir. Ama çoğu zaman kapağı bile açılmadan aylarca bekler. Büyükler diretir, küçükler inat eder. Uzun pazarlıklar, ödüller, cezalar da işe yaramaz. Kitabı sevdirmek için aile ve öğretmen neler yapmalı? Hangi kitaba ne zaman başlamalı?
Çocuklarda kitap okuma üzerine araştırmalar yapan Hacettepe Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimcisi Prof. Dr. Mübeccel Gönen, çocuğa kitap sevdirmenin yollarını anlattı:
Aileler çocuğu kitaba yönlendirmek için onları kitabevlerine götürsün. Oysa bunu yapmak yerine kendileri kitabı alıp eve getiriyor. Kitap çocukla birlikte seçilmeli. Kitabı çocuk göstermeli, aile almalı. Çocuğun her cins kitabı almasına izin vermeli. Bu kitaplar, resimli kitap, şiir, çizgi roman, sözlük, ansiklopedi de olabilir. Çizgi roman okuyacaksa, bırakın okusun. Ama diğer kitapları da okusun. Ben, bütün çocukluğumda çizgi roman okudum, profesör oldum, bunun zararını görmedim. Hepimiz çocukluğumuzda Tommiks, Teksas okuduk. Red Kit, Asteriks aldık.
OKUMA 10-12 YAŞINDA DORUĞA ULAŞIYOR
Okuma becerisi ilkokulda ortaya çıkar, ortaokulda gelişir, lisede ise bu yeteneğe yön verilir. Okuma alışkanlığı elde etmiş bir topluma ulaşmak için, ilkokul seviyesindeki çocukların okumaya karşı ilgisini arttırmak gerekiyor. Okuma alışkanlığı 10-12 yaşta doruk noktaya ulaşıyor.
Okullarda öğretmenler kitap okumaya iyi yönlendirmiyor. Okul öncesi dönemde destekliyoruz, ama çocuk ilkokula gelince sınıf öğretmeni "Ödev olarak 50 sayfalık kitap okuyacaksın" deyince çocuğu kitaptan uzaklaştırıyor. Okul öncesinde resimli kitapla tanışan bir çocuk, ilkokulda pat diye böyle bir dayatmacı üslupla karşılaşınca, kitaptan soğuyor.
HANGİ DÖNEMDE HANGİ KİTAP
Okul öncesi için alınacak kitapların sayfalarının dörtte üçü resim, dörtte biri yazı olmalı. Bu dönemde çocuklara tüm kitap türleri okutulmalı. Aile de çocuğun yanında kitap okumalı ki, çocuk örnek alsın. İkinci ve üçüncü sınıftan itibaren resim oranı azaltılmış hikayelere geçilmeli. Çocuk resimli kitaptan sonra hemen resimsiz kitaba geçmemeli. Resimler azar azar azaltılmalı. Dördüncü sınıftan itibaren resimsiz kitap okunabilir. Ama, dördüncü sınıfta olup, ilk kez kitaba başlayacak çocuk bırakın çizgi roman okusun. Böylece kitabı sevsin, sonra yavaş yavaş resimsiz olanlara geçsin.
KİTAPLIK ÇOCUĞUN BOYUNDA OLSUN
Okullarda ve evlerde kütüphane yüksekliği, çocuğun boyunda olsun. Her sınıfta bir açık kitaplık bulunsun.
Çocuk istediği zaman elini uzatıp, kitabı alsın. Bakıyorum, bazı okullarda kitaplar, kapalı dolaplar ardında. Çocuklar yuvadan itibaren birbiriyle kitap değiş tokuşu yapsın. Bu fırsatları öğretmen vermeli.
Okuma alışkanlığı kazanılması için en uygun dönem kuşkusuz çocukluk dönemi. Çocukluk döneminde en belirleyici etki ve rol de okul ve aileden gelir. Okuma alışkanlığının olmadığı bir ortamda çocukların, hatta yetişkinlerin okuma alışkanlığını edinebilmeleri zor. Okuma alışkanlığı, okumayı öğrenme kadar kolay elde edilemez.
Kitap okuyanın suç işleme ihtimali azalıyor
Uzmanlar, okuma ile ekonomik gelişme, güç, suç, okuldan ayrılma, işinde başarılı olamama arasında yakın ilişki olduğunu açıklıyor. Ekonomik gelişme için, bir ülke nüfusunun en az yüzde 40’ının okur-yazar olması gerektiği hesaplanıyor. Okuma, toplumsal yaşamın gerekliliklerinden biri. Kişinin bireyselleşmesi ve içinde yer aldığı toplumla sağlıklı ilişkiler kurabilmesi, en başta okuma gücü kazanmasına bağlı. Bireyin anlama gücünü geliştiren, bilgi dağarcığını zenginleştiren okuma, öğrenmenin de temel aracı. Çocuğun kitap okumasının yararları ise şöyle:
n İçinde bulunduğu kültürün merkezini oluşturan edebiyatı tanır.
n Bilgilerini pekiştirir, daha fazla bilgi arayışına yönlendirir.
n Bellek, sıra takibi ve çözümleme gibi dille bağlantılı becerilerini geliştirir.
n Duyarak öğrendiği sözcükleri görerek tanır. Duymadığı sözcükleri öğrenir.
n Kendini geliştirir ve ilerletir.
n Dini gereksinimlerini tatmin eder.
n Entelektüel gelişimi hızlanır.
n Günlük yaşamın pratik gereksinimlerini karşılar.
Ne zamandan itibaren okumalı?
Çocuk sayfa çevirebilmeye yaklaşık 18 ayda başlar. Bu yaştan itibaren görsel nitelikli kitaplar verilebilir, ona okunabilir. Çocuğun kitapla karşılaşması önce sadece resimle olmalı. Daha sonra resim-sözcük, resim-cümle, resim-cümleler, resim-öykü, az resim-çok metin ve nihayet resimsiz metinlere doğru bir gelişme süreci izlenmeli. Okuma alışkanlığının oluşması için kitaba yakınlığın sağlanması, görsel ve işitsel araçlara ayrılan zamanla okumaya ayrılan zamanın dengelenmesi ve okuma eylemini gerçekleştirmek için de her türlü araca, kuruma ve yayınlara ulaşılabilmesi gerekir.
NE KADAR KİTAP OKUYORSUNUZ
Çok: Yılda 21 kitap veya daha fazla
Orta: Yılda 6-20 kitap arası
Az: Yılda 1 ile 5 kitap arası
Aileler çocuğu kitaba yönlendirmek için onları kitabevlerine götürsün. Oysa bunu yapmak yerine kendileri kitabı alıp eve getiriyor. Kitap çocukla birlikte seçilmeli. Kitabı çocuk göstermeli, aile almalı. Çocuğun her cins kitabı almasına izin vermeli. Bu kitaplar, resimli kitap, şiir, çizgi roman, sözlük, ansiklopedi de olabilir. Çizgi roman okuyacaksa, bırakın okusun. Ama diğer kitapları da okusun. Ben, bütün çocukluğumda çizgi roman okudum, profesör oldum, bunun zararını görmedim. Hepimiz çocukluğumuzda Tommiks, Teksas okuduk. Red Kit, Asteriks aldık.
OKUMA 10-12 YAŞINDA DORUĞA ULAŞIYOR
Okuma becerisi ilkokulda ortaya çıkar, ortaokulda gelişir, lisede ise bu yeteneğe yön verilir. Okuma alışkanlığı elde etmiş bir topluma ulaşmak için, ilkokul seviyesindeki çocukların okumaya karşı ilgisini arttırmak gerekiyor. Okuma alışkanlığı 10-12 yaşta doruk noktaya ulaşıyor.
Okullarda öğretmenler kitap okumaya iyi yönlendirmiyor. Okul öncesi dönemde destekliyoruz, ama çocuk ilkokula gelince sınıf öğretmeni "Ödev olarak 50 sayfalık kitap okuyacaksın" deyince çocuğu kitaptan uzaklaştırıyor. Okul öncesinde resimli kitapla tanışan bir çocuk, ilkokulda pat diye böyle bir dayatmacı üslupla karşılaşınca, kitaptan soğuyor.
HANGİ DÖNEMDE HANGİ KİTAP
Okul öncesi için alınacak kitapların sayfalarının dörtte üçü resim, dörtte biri yazı olmalı. Bu dönemde çocuklara tüm kitap türleri okutulmalı. Aile de çocuğun yanında kitap okumalı ki, çocuk örnek alsın. İkinci ve üçüncü sınıftan itibaren resim oranı azaltılmış hikayelere geçilmeli. Çocuk resimli kitaptan sonra hemen resimsiz kitaba geçmemeli. Resimler azar azar azaltılmalı. Dördüncü sınıftan itibaren resimsiz kitap okunabilir. Ama, dördüncü sınıfta olup, ilk kez kitaba başlayacak çocuk bırakın çizgi roman okusun. Böylece kitabı sevsin, sonra yavaş yavaş resimsiz olanlara geçsin.
KİTAPLIK ÇOCUĞUN BOYUNDA OLSUN
Okullarda ve evlerde kütüphane yüksekliği, çocuğun boyunda olsun. Her sınıfta bir açık kitaplık bulunsun.
Çocuk istediği zaman elini uzatıp, kitabı alsın. Bakıyorum, bazı okullarda kitaplar, kapalı dolaplar ardında. Çocuklar yuvadan itibaren birbiriyle kitap değiş tokuşu yapsın. Bu fırsatları öğretmen vermeli.
Okuma alışkanlığı kazanılması için en uygun dönem kuşkusuz çocukluk dönemi. Çocukluk döneminde en belirleyici etki ve rol de okul ve aileden gelir. Okuma alışkanlığının olmadığı bir ortamda çocukların, hatta yetişkinlerin okuma alışkanlığını edinebilmeleri zor. Okuma alışkanlığı, okumayı öğrenme kadar kolay elde edilemez.
Kitap okuyanın suç işleme ihtimali azalıyor
Uzmanlar, okuma ile ekonomik gelişme, güç, suç, okuldan ayrılma, işinde başarılı olamama arasında yakın ilişki olduğunu açıklıyor. Ekonomik gelişme için, bir ülke nüfusunun en az yüzde 40’ının okur-yazar olması gerektiği hesaplanıyor. Okuma, toplumsal yaşamın gerekliliklerinden biri. Kişinin bireyselleşmesi ve içinde yer aldığı toplumla sağlıklı ilişkiler kurabilmesi, en başta okuma gücü kazanmasına bağlı. Bireyin anlama gücünü geliştiren, bilgi dağarcığını zenginleştiren okuma, öğrenmenin de temel aracı. Çocuğun kitap okumasının yararları ise şöyle:
n İçinde bulunduğu kültürün merkezini oluşturan edebiyatı tanır.
n Bilgilerini pekiştirir, daha fazla bilgi arayışına yönlendirir.
n Bellek, sıra takibi ve çözümleme gibi dille bağlantılı becerilerini geliştirir.
n Duyarak öğrendiği sözcükleri görerek tanır. Duymadığı sözcükleri öğrenir.
n Kendini geliştirir ve ilerletir.
n Dini gereksinimlerini tatmin eder.
n Entelektüel gelişimi hızlanır.
n Günlük yaşamın pratik gereksinimlerini karşılar.
Ne zamandan itibaren okumalı?
Çocuk sayfa çevirebilmeye yaklaşık 18 ayda başlar. Bu yaştan itibaren görsel nitelikli kitaplar verilebilir, ona okunabilir. Çocuğun kitapla karşılaşması önce sadece resimle olmalı. Daha sonra resim-sözcük, resim-cümle, resim-cümleler, resim-öykü, az resim-çok metin ve nihayet resimsiz metinlere doğru bir gelişme süreci izlenmeli. Okuma alışkanlığının oluşması için kitaba yakınlığın sağlanması, görsel ve işitsel araçlara ayrılan zamanla okumaya ayrılan zamanın dengelenmesi ve okuma eylemini gerçekleştirmek için de her türlü araca, kuruma ve yayınlara ulaşılabilmesi gerekir.
NE KADAR KİTAP OKUYORSUNUZ
Çok: Yılda 21 kitap veya daha fazla
Orta: Yılda 6-20 kitap arası
Az: Yılda 1 ile 5 kitap arası