Bilmiyorsanız ilkyardım yapmayın!
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Kasım 20, 2010 00:00
Türkiye’de tüm kazaların dörtte biri ev kazaları. Bu kazalar en çok çocukların yaşamını tehdit ediyor. Dolasıyla ilkyardıma ne zaman ihtiyacınız duyacağınızı kestiremezsiniz, her an hazırlıklı olmakta fayda var. Dr. Dilek Tiryaki aileler, bakıcılar, anaokulu ve ilkokul öğretmenleriyle çocuklara ilkyardımı öğretiyor
112 Acil ekibi gelene kadar yapılacak doğru ilkyardım hayat kurtarıyor. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre 1-4 yaş grubu çocuk ölüm nedenleri arasında kazalar dördüncü sırada. Sağlık Bakanlığı’na göreyse son beş yılda 120 bin çocuk ev kazaları nedeniyle hastanelerde tedavi gördü. Maalesef bunlardan 2 bini hayatını kaybetti.
Çocukların en fazla güvende olduğunu düşündüğümüz evler onlar için tuzaklarla dolu. Kazalar en sık oturma ve yemek odalarında meydana geliyor. En ciddi kazaların adresiyse mutfak, merdivenler ve balkon.
Tek günde ‘8 Saatlik Çocuklarda ilkyardım Eğitimi’ni düzenleyen Dr. Dilek Tiryaki, “Kazaların yarıdan çoğu, sanıldığının aksine çocuğun yalnız olduğu anlarda değil, ebeveynlerin de evde bulunduğu zamanlarda gerçekleşiyor. Bu nedenle olayla ilk karşılaşan kişiler olarak anne-babalar ve çocuğun bakımından sorumlu olanların, temel ilkyardım bilgi ve becerisine sahip olması kritik önem taşıyor. Henüz ilkyardım eğitimi almamış anne-babanın yapması gereken, öncelikle durumun daha kötüye gitmesine neden olabilecek tehditlere karşı önlem almak. Kendisinin ve çocuğunun güvenliğini sağladıktan sonra acilen 112’yi aramak veya aratmak... Çocuğun yanında bulunan yetişkin bilmediği, emin olmadığı hiçbir müdahalede bulunmamalı” diyor.
OMUZLARDAN SARSIN
Dr. Tiryaki ebeveynlerin yaşam ve oyun alanlarını çocuklar için daha güvenli hale getirebileceklerini unutmamaları gerektiği görüşünde. Sokak, bahçe, oyun parkları, havuzlar, balkonlar gibi dış alanların ve mutfak, banyo gibi iç alanların daha güvenli hale getirilmesi, çocuklarda güvenlik bilincinin arttırılması, kazaların sıklığını ve ciddiyetini azaltabiliyor.
“İlkyardım müdahalesini yapacak kişinin en azından temel seviye eğitimine katılıp, kritik ilkyardım becerilerini kazanıncaya kadar maketler üstünde uygulama yapması ve yeterlilik kazanması önemli” diyor Dr. Tiryaki altını çizerek:
“İlkyardımın ilk adımı, ilkyardımcının ve kazazedenin güvenliğinin sağlanması. Bir sonraki adım, çocuğun bilinç durumunun değerlendirilmesi. Seslenip omuzlarından sarsarak çocuğun yanıt verip vermediği izlenmeli. Herhangi bir ses veya hareketle yanıt alınamıyorsa bilinç kapalı demektir. Bilinç kaybı varsa, hemen 112’ye ulaşılmalı. Yapılacak ilkyardım müdahalesinin etkinliği zamanla azalacağından, ambulansın en kısa zamanda gelmesi kritik önem taşıyor. Bu arada 112’yle görüşürken, olayla ilgili detaylı bilgi vermek ve adresi detaylı tarif etmek gerek. Telefonu en son siz kapatırsanız gerekli bilgilerin eksiksiz verildiğinden emin olursunuz.”
YAPILABİLECEK BİRKAÇ BASİT MÜDAHALE
* Kanama varsa, temiz bir bezle tampon yaparak ve kanayan bölgeyi kalp seviyesinin üstüne çıkararak durdurulmaya çalışılmalı. Ardından baskılı bir sargıyla kanamanın yeniden başlaması engellenmeli.
* Kırık, çıkık, burkulma durumlarında belirti ve bulgular ortak olduğu için aksi ispatlanıncaya kadar kırıkmış gibi davranmak gerek. Bu amaçla çocuğun ve bölgenin hareket etmesi engellenmeli. Çocuk kımıldatılmalı, bölge düzeltilmeye çalışılmamalı. Battaniye, yastık benzeri yumuşak malzemelerle bulunduğu pozisyonda desteklenmeli, ambulans gelinceye kadar bu pozisyonda bekletilmeli.
* Özellikle yüksekten düşme, trafik kazası ve suya çakılma durumlarında omurga yaralanması şüphesini akıldan çıkarmamak gerek. Bu amaçla çocuğun hareketsizliği sağlanmalı, özellikle boyun bölgesi elle veya destek malzemeyle desteklenerek hareketsiz kalmalı.
* Elektrik çarpması, ilkyardımcının güvenliğinin de ciddi tehdit altında olduğu bir durum. Ahşap veya plastik yalıtkan bir malzemeyle çocuk akımdan uzaklaştırılmalı. Elektriğin hayati organlarda yaptığı etkiyi değerlendirmek ve izlemek amacıyla mutlaka hastaneye götürülmeli.
* Suda boğulma durumunda da elektrik çarpmasında olduğu gibi, ilkyardımcının güvenliği tehdit altında. Bu durumda bir sopa ya da kürek gibi bir yardımcı uzatarak çocuğu çekmeye çalışmak gerekir. Çocuğun bilinci kapanmadan yakınına yaklaşılmamalı. Aksi takdirde ilkyardımcının da boğulması söz konusu. Sudan çıkarılan çocuğun hemen solunumu değerlendirilmeli, nefes almıyorsa temel yaşam desteği (sadece ilkyardımcılar) uygulanmalı. Çocuğun karnına bastırarak veya sırtına vurarak su çıkarılmaya çalışılmamalı.
* Yüksek ateş, havaleyle sonuçlanabilir. Çocuğun, aşırı soğuk olmayan, ılık su altında soğutulması, soğuk kompres uygulanması gerek. Doktor tarafından önerildiyse ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
* Epilepsi (sara) nöbeti durumunda çocuğun güvenliği sağlanmalı. Çocuğun ağzını açık tutmak için dişlerinin arasına herhangi bir şey sıkıştırılmamalı. Zira bu cismin soluk borusuna kaçması söz konusu. Kasılmaları önlemek amacıyla çocuk bağlanmamalı, soğan ya da sarımsak gibi şeyler koklatılmamalı.
* 1. ve 2. derece olarak adlandırdığımız basit yanıklarda, yanan bölgenin en az 20 dakika boyunca akan soğuk musluk suyun altında tutulması iyileşmeyi kolaylaştırır, acıyı azaltır. Su kesecikleri patlatılmamalı. 3. derece yanıklarda doku bütünlüğü bozulmuş, cildin tüm katları yanmıştır. Bu tür yanıklar suyla temas etmeden gevşek bir şekilde sarılarak acilen hastaneye götürülmeli.
ERKEKLERİN BAŞINA DAHA ÇOK GELİYOR
Dr. Tiryaki, çocukluk çağında cinsiyetin kazalarda da belirleyici olduğunu söylüyor. Erkek çocuklar, kız çocuklara göre iki kat daha fazla kaza geçiriyor. Çocuklar yürümeye başladıktan sonra en sık karşılaşılan kaza, düşmeler. Bebekler; boncuk, ilaç ve küçük oyuncak parçaları gibi sert-katı yabancı cisimleri ağızlarına götürdükleri için bu yaş grubunda soluk borusuna yabancı cisim kaçmasına bağlı solunumun durmasıyla sık karşılaşılıyor. Çocukların başına en sık gelen kazalar:
* 0-6 yaş grubu: Düşme, yanık, zehirlenme, suda boğulma, cisim yutma, evcil hayvan ısırıkları
* 1 yaşından küçük çocuklar: Boğulma, solunum yollarına yollarına yabancı cisim kaçması
* 1-2 yaş: Düşme, haşlanma, yanma
* 2-4 yaş: Temizlik maddeleri ve ortada bırakılan ilaçla zehirlenmeler
* 5 yaşından sonra: Dolapta ve yüksekte saklanan ilaçlarla zehirlenmeler
Çocukların en fazla güvende olduğunu düşündüğümüz evler onlar için tuzaklarla dolu. Kazalar en sık oturma ve yemek odalarında meydana geliyor. En ciddi kazaların adresiyse mutfak, merdivenler ve balkon.
Tek günde ‘8 Saatlik Çocuklarda ilkyardım Eğitimi’ni düzenleyen Dr. Dilek Tiryaki, “Kazaların yarıdan çoğu, sanıldığının aksine çocuğun yalnız olduğu anlarda değil, ebeveynlerin de evde bulunduğu zamanlarda gerçekleşiyor. Bu nedenle olayla ilk karşılaşan kişiler olarak anne-babalar ve çocuğun bakımından sorumlu olanların, temel ilkyardım bilgi ve becerisine sahip olması kritik önem taşıyor. Henüz ilkyardım eğitimi almamış anne-babanın yapması gereken, öncelikle durumun daha kötüye gitmesine neden olabilecek tehditlere karşı önlem almak. Kendisinin ve çocuğunun güvenliğini sağladıktan sonra acilen 112’yi aramak veya aratmak... Çocuğun yanında bulunan yetişkin bilmediği, emin olmadığı hiçbir müdahalede bulunmamalı” diyor.
OMUZLARDAN SARSIN
Dr. Tiryaki ebeveynlerin yaşam ve oyun alanlarını çocuklar için daha güvenli hale getirebileceklerini unutmamaları gerektiği görüşünde. Sokak, bahçe, oyun parkları, havuzlar, balkonlar gibi dış alanların ve mutfak, banyo gibi iç alanların daha güvenli hale getirilmesi, çocuklarda güvenlik bilincinin arttırılması, kazaların sıklığını ve ciddiyetini azaltabiliyor.
“İlkyardım müdahalesini yapacak kişinin en azından temel seviye eğitimine katılıp, kritik ilkyardım becerilerini kazanıncaya kadar maketler üstünde uygulama yapması ve yeterlilik kazanması önemli” diyor Dr. Tiryaki altını çizerek:
“İlkyardımın ilk adımı, ilkyardımcının ve kazazedenin güvenliğinin sağlanması. Bir sonraki adım, çocuğun bilinç durumunun değerlendirilmesi. Seslenip omuzlarından sarsarak çocuğun yanıt verip vermediği izlenmeli. Herhangi bir ses veya hareketle yanıt alınamıyorsa bilinç kapalı demektir. Bilinç kaybı varsa, hemen 112’ye ulaşılmalı. Yapılacak ilkyardım müdahalesinin etkinliği zamanla azalacağından, ambulansın en kısa zamanda gelmesi kritik önem taşıyor. Bu arada 112’yle görüşürken, olayla ilgili detaylı bilgi vermek ve adresi detaylı tarif etmek gerek. Telefonu en son siz kapatırsanız gerekli bilgilerin eksiksiz verildiğinden emin olursunuz.”
YAPILABİLECEK BİRKAÇ BASİT MÜDAHALE
* Kanama varsa, temiz bir bezle tampon yaparak ve kanayan bölgeyi kalp seviyesinin üstüne çıkararak durdurulmaya çalışılmalı. Ardından baskılı bir sargıyla kanamanın yeniden başlaması engellenmeli.
* Kırık, çıkık, burkulma durumlarında belirti ve bulgular ortak olduğu için aksi ispatlanıncaya kadar kırıkmış gibi davranmak gerek. Bu amaçla çocuğun ve bölgenin hareket etmesi engellenmeli. Çocuk kımıldatılmalı, bölge düzeltilmeye çalışılmamalı. Battaniye, yastık benzeri yumuşak malzemelerle bulunduğu pozisyonda desteklenmeli, ambulans gelinceye kadar bu pozisyonda bekletilmeli.
* Özellikle yüksekten düşme, trafik kazası ve suya çakılma durumlarında omurga yaralanması şüphesini akıldan çıkarmamak gerek. Bu amaçla çocuğun hareketsizliği sağlanmalı, özellikle boyun bölgesi elle veya destek malzemeyle desteklenerek hareketsiz kalmalı.
* Elektrik çarpması, ilkyardımcının güvenliğinin de ciddi tehdit altında olduğu bir durum. Ahşap veya plastik yalıtkan bir malzemeyle çocuk akımdan uzaklaştırılmalı. Elektriğin hayati organlarda yaptığı etkiyi değerlendirmek ve izlemek amacıyla mutlaka hastaneye götürülmeli.
* Suda boğulma durumunda da elektrik çarpmasında olduğu gibi, ilkyardımcının güvenliği tehdit altında. Bu durumda bir sopa ya da kürek gibi bir yardımcı uzatarak çocuğu çekmeye çalışmak gerekir. Çocuğun bilinci kapanmadan yakınına yaklaşılmamalı. Aksi takdirde ilkyardımcının da boğulması söz konusu. Sudan çıkarılan çocuğun hemen solunumu değerlendirilmeli, nefes almıyorsa temel yaşam desteği (sadece ilkyardımcılar) uygulanmalı. Çocuğun karnına bastırarak veya sırtına vurarak su çıkarılmaya çalışılmamalı.
* Yüksek ateş, havaleyle sonuçlanabilir. Çocuğun, aşırı soğuk olmayan, ılık su altında soğutulması, soğuk kompres uygulanması gerek. Doktor tarafından önerildiyse ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
* Epilepsi (sara) nöbeti durumunda çocuğun güvenliği sağlanmalı. Çocuğun ağzını açık tutmak için dişlerinin arasına herhangi bir şey sıkıştırılmamalı. Zira bu cismin soluk borusuna kaçması söz konusu. Kasılmaları önlemek amacıyla çocuk bağlanmamalı, soğan ya da sarımsak gibi şeyler koklatılmamalı.
* 1. ve 2. derece olarak adlandırdığımız basit yanıklarda, yanan bölgenin en az 20 dakika boyunca akan soğuk musluk suyun altında tutulması iyileşmeyi kolaylaştırır, acıyı azaltır. Su kesecikleri patlatılmamalı. 3. derece yanıklarda doku bütünlüğü bozulmuş, cildin tüm katları yanmıştır. Bu tür yanıklar suyla temas etmeden gevşek bir şekilde sarılarak acilen hastaneye götürülmeli.
ERKEKLERİN BAŞINA DAHA ÇOK GELİYOR
Dr. Tiryaki, çocukluk çağında cinsiyetin kazalarda da belirleyici olduğunu söylüyor. Erkek çocuklar, kız çocuklara göre iki kat daha fazla kaza geçiriyor. Çocuklar yürümeye başladıktan sonra en sık karşılaşılan kaza, düşmeler. Bebekler; boncuk, ilaç ve küçük oyuncak parçaları gibi sert-katı yabancı cisimleri ağızlarına götürdükleri için bu yaş grubunda soluk borusuna yabancı cisim kaçmasına bağlı solunumun durmasıyla sık karşılaşılıyor. Çocukların başına en sık gelen kazalar:
* 0-6 yaş grubu: Düşme, yanık, zehirlenme, suda boğulma, cisim yutma, evcil hayvan ısırıkları
* 1 yaşından küçük çocuklar: Boğulma, solunum yollarına yollarına yabancı cisim kaçması
* 1-2 yaş: Düşme, haşlanma, yanma
* 2-4 yaş: Temizlik maddeleri ve ortada bırakılan ilaçla zehirlenmeler
* 5 yaşından sonra: Dolapta ve yüksekte saklanan ilaçlarla zehirlenmeler