Beyne manyetik darbelerle depresyon tedavisi

Time Dergisi manyetik "darbe"lerle depresyon tedavisinden alınan ilk sonuçların hem doktorlar hem de hastalar açısından umut verici olduÄŸunu bildirdi. ABD’nin ünlü Time dergisi, depresyon tedavisinde manyetik puls-darbelerin umut verici olduÄŸunu bildirdi. Columbia Ãœniversitesi’ndeki New York Eyaleti Psikiyatri Enstitüsü’de deneysel bir tedavi, bir çok hastada olumlu sonuç verdi.Bu tedavi, beynin üzerindeki bir noktaya güçlü bir mıknatısın yerleÅŸtirilmesine dayanıyor. Bu mıknatıs, depresyondaki hastaların beyinlerindeki düzensiz sinir devrelerini düzene sokuyor. Dergi, iki çocuk annesi Martha’nın öyküsüne yer verdi. Martha son 20 yıldır depresyon tedavisi görüyordu. Pek çok kereler psikolog ve psikiyatristlere baÅŸvurmasına ve düzinelerce ilaç almasına karşın, iyileÅŸemiyordu. Bunun üzerine New York’a geldi .Tedaviye onay verince kendini kafasının tam üzerine manyetik pulslar gönderen yarımay ÅŸeklinde bir cihaza baÄŸlandı. Tedavi haftada 5 kez, bir saatlik seanslar ÅŸeklinde 6 hafta sürdü. Harika hissediyor"Üçüncü haftanın sonunda deÄŸiÅŸimin iÅŸaretlerini görmeye baÅŸladım" diye konuÅŸan Martha, "Eylül ayında kendimi harika hissediyordum. AÄŸzımın tadı yerine gelmiÅŸti ve güneÅŸ ışığı beni mutlu etmeye yetiyordu" diyor. Åžimdi Enstitü’ye arada sırada giderek, "tekrarlayan transkraniyal magnetik stimülasyon" (rTMS) adı verilen seanslara katılan Martha, depresyon semptomlarından 6 aydır kurtulduÄŸunu belirtiyor.Dünyanın çeÅŸitli kentlerindeki araÅŸtırma merkezlerinde benzer baÅŸarıları elde eden bir grup doktor, Martha’nın yaÅŸadıklarının rastlantılarla açıklanamayacağını söylüyor. Amerikan Akıl SaÄŸlığı Enstitüsü’nden (NIMH) yetkililer bu sonuçların geçerliliÄŸinden emin olamadıkları için New York Enstitüsü’nden ve üç ayrı bilim grubundan 240 depresyon hastası üzerinde bu çalışmayı tekrarlamalarını talep etti. NIMH bu deneylerde manyetik stimülasyonun plasebo ile karşılaÅŸtırılmasını ÅŸart koÅŸtu. "Önümüzdeki birkaç yıl içinde tTMS’nin depresyon tedavisinde güvenilir ve etkili olup olmadığını anlayacağız" diye konuÅŸan New York Enstitüsü’nden Dr.Sarah Lisanby, "Bu tekniÄŸin anksiyete bozuklukları, ÅŸizofreni, inme ve hatta sara hastaları için de kullanılıp kullanılmayacağını da araÅŸtıracağız" diyor.Emekleme aÅŸamasındaDaha emekleme aÅŸamasında olmasına karşın bilim adamları rTMS’nin beynin çeÅŸitli bölgeleri arasındaki etkileÅŸimin anlaşılmasında da önemli bir rol oynayacağına inanıyor. Ancak aynı bilim adamları manyetik stimülasyonun nasıl etkili olduÄŸu konusuna açıklık getiremedikleri için kendilerini rahatsız hissediyorlar.Önce bazı ÅŸeylerin netleÅŸmesi gerekiyor. Bu tür manyetik stimülasyonun, arterit hastalarının bazen bileklerinin çevresine sardıkları ve sırtlarına uyguladıkları küçük çubuk mıknatıslarla hiçbir ilgisi yoktur. rTMS’ler, MRI (manyetik rezonans görüntüleme) tarayıcılarında kullanılanlara benzer, son derece geliÅŸmiÅŸ elektro-mıknatıslardan yararlanır. Ancak bunlar elinizde tutabileceÄŸiniz kadar küçüktür.Ayrıca beyni etkileyen yalnızca manyetik pulslar deÄŸil, pulsların yarattığı orta ÅŸiddetteki elektrik akımıdır. Bunlar beyindeki sinir hücrelerini hedef alan ekolar gibidir. Bazı frekanslarda bu elektrik akımlarının nöral yolları stimüle (uyardığı) ettiÄŸi görülürken , diÄŸer frekanslarda baskıladığı ortaya çıkıyor.ElektroÅŸok deÄŸilBu yöntem bazılarına elektrokonvülsif (veya elektroÅŸok) terapi gibi görünse de elektroÅŸok deÄŸildir. "Manyetik stimülasyon, elektrik baÄŸlantısı olmadan elektrik akımı üretmeye yarayan çok yaratıcı bir yol" diye konuÅŸan Wake Forest Ãœniversitesi’nden nörolog Dr.George Wittinberg, "Beynin tümünü etkileyen elektrokonvülsif terapiden farklı olarak mıknatıslar yüzeydeki Äžveya korteksteki- spesifik bölgeleri etkiler. Ayrıca bu tedavi nöbetleri tetiklemediÄŸi için (elektroÅŸok tetikler) anesteziye gerek kalmadan uygulanabilir. Kaldı ki bellek kayıplarına da yol açmaz. Hastalar terapi sırasında, akım geçip giderken kafataslarına birisi dokunuyormuÅŸ hissine kapılırlar" diyor.Ä°nsanlar beyinlerine niçin az miktarda elektrik akımı verilmesini kabul eder?"Beynin hem elektriksel, hem de kimyasal bir organ olduÄŸunu unutmamak gerekiyor" diye konuÅŸan South Carolina Ãœniversitesi tıp Fakültesi’nden Dr.Mark George, "Prozac ve Zoloft gibi ilaçlar kimyasal dengesizlikleri hedef alır. Fakat bu sorunun yalnızca bir parçasıdır. Elektrokonvülsif terapi, tatsız yan etkilerine karşın, ÅŸiddetli depresyonun hala en etkili tedavi yöntemidir" diyor.Bilgiler soyutBilim adamları oTMS’nin tam olarak nasıl çalıştığını anlamasalar da bu konuda bazı soyut bilgilere sahipler. Uzun zamandır beynin farklı bölgelerindeki nöronların bir uyum içinde hareket ettiÄŸi biliniyor. Bu alanda en ilgi çekici nokta, yüzeydeki korteks ile daha derinlerdeki limbik sistem gibi, duyguların iÅŸlemden geçtiÄŸi bölgeler arasındaki baÄŸlantı devreleridir. Bir kurama göre depresyon, bu devrelerdeki dengesizliklerden kaynaklanıyor. Kortekse dönem dönem elektriksel pulslar göndermek, bu baÄŸlantı aÄŸlarındaki dengesizlikleri gidererek bilgisayarın "reset"lenmesi gibi ince ayar yapıyor.Bu yeniden ayarın ne kadar dayanacağı ve beynin baÅŸka bölgelerine manyetik stimülasyon uygulanmasının yarar saÄŸlayıp saÄŸlamayacağı henüz bilinmiyor. Ancak bu bilgi yetersizliÄŸi doktorların rTMS’yi diÄŸer beyin rahatsızlıkları için uygulanmasına engel deÄŸil. Sözgelimi, özel MRI tarayıcıları, inmenin beynin hangi noktasında meydana geldiÄŸini ve beynin etkilenen bölgesinin görevini baÅŸka hangi beyin bölgelerinin üstlendiÄŸini gösterebiliyor. DoÄŸru dozda uygulanan uyarı (stimülasyon) ve baskılama (inhibisyon) inme hastalarının iyileÅŸmesini saÄŸlayabilir mi? Ä°lerleme, deneme-yanılma ileDetroit’teki Wayne Ãœniversitesi’nden Dr. Randall Benson 28 inme hastasında konuÅŸma yeteneÄŸinin yeniden kazanılıp kazanılmayacağını araÅŸtırdı. Varolan tedavi yöntemlerinin bu konuda faydası olmadığını deneme-yanılma yoluyla ortaya koyan Dr.Benson, bu hastalara beyin taramaları uygulayarak beyinlerindeki konuÅŸma merkezlerinde kısmen faal bir kısmın bulunup bulunmadığını araÅŸtırdı. Daha sonra bu bölgelere rTMS uyguladı. Dr.Benson, "Lisan gibi bazı yetenekler beyinde bir ÅŸebeke tarafından düzenlendiÄŸi için bir bölgeyi uyardığımız zaman beyindeki diÄŸer bölgelerde de faaliyetin baÅŸladığını görebiliriz" diye konuÅŸuyor.Harvard Ãœniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr.Alvaro Pascual-Leone biraz daha farklı bir yöntem deniyor. Dr.Pascual-Leone, beynin telafi merkezlerindeki faaliyeti güçlendirmek yerine, iyileÅŸmeyi engelleyen nöral yolu iptal etmeyi deniyor. "Beyin ilk tepki olarak bozuk bölgedeki faaliyeti durdurur" diye konuÅŸan Dr.Pascual-Leone, "Bu da daha az hasar gören nöronlara kendini toparlama ÅŸansı tanır. Ä°nme hastalarının bu bölgelerine manyetik stimülasyon uygulayarak iyileÅŸme gayretlerini güçlendirebiliriz" diyor.21 mart tarihli Time’da yer alan habere göre, sözkonusu bilim adamları insan beyni gibi çok karmaşık bir organ üzerinde deneme-yanılma yoluyla ilerleme kaydettiklerini kabul ediyorlar. Ancak Martha gibi pek çok hastanın depresyonunun yıkıcı etkilerinden uzun yıllar sonra kurtularak rahat bir soluk alması bu riski denemeye deÄŸer kılıyor.MANYETÄ°K UYARI Ä°LE DEPRESYON TEDAVÄ°SÄ°Depresyon hastalarında prefrontal korteksi limbik sisteme baÄŸlayan sinir devrelerinde bir dengesizlik oluÅŸur. Kafanın yukarısında bir kablodan geçen elektrik akımı manyetik alan oluÅŸturur. Bu da beyinde elektrik akımı yaratır. Bu sürecin normal dengeyi geri getirdiÄŸi görülüyor.Â