Yılda kişi başı 5-6 kg makarna tüketilen ülkemizde, tüm dünyada olduğu gibi makarnanın her türlüsü pek bir popüler şimdi. Piyasadaki bir düzine makarna çeşidiyle, türlü makarna soslarıyla, pişirme ve serviste kullanılan özel makarna aksesuvarlarıyla makarna, kendi fanatik kitlesine sahip olan, pişirmenin ve yemenin eğlenceye dönüştüğü, özel bir ilgi alanı haline geldi. Bunda makarnanın ‘şişmanlatan yiyecek’ imajının yavaş yavaş değişmesinin de payı var tabii. Çeşit bol olunca kafalar da karışıyor. Hangi makarna hangi sosla iyi gider, makarna çeşitlerinin birbirinden farkı ne? Makarnayla ilgili her şey burada.
Dünya makarna ihtiyacının yüzde 65’ini İtalyanlar karşılıyor. Bir İtalyan yılda 27 kilo makarna tüketiyor. Ama çoğumuzun sandığı gibi makarnanın anavatanı İtalya değil, Çin. İtalyan mutfağına makarnayı, Marco Polo hediye etmiş.
Artık ülkemizde de, sanki İtalya’daymışız gibi, tagliattelle, penne, pappardelle, linguine, fettucine gibi makarna türlerini bulmak mümkün. Restoranların mönülerinde de, İtalyan usulü soslarla hazırlanmış makarna türleri geniş yer tutuyor.
İtalya’dan sonra, dünyadaki en büyük makarna ihracatçısı, 1922’den beri fabrikalarında makarna üreten Türkiye. Makarna yapımında kullanılan durum buğdayı sadece Kanada, İtalya ve Türkiye’de, Doğu Anadolu bölgesinde yetiştiriliyor. Yılda kişi başı 5-6 kilo makarna yenen ülkemizde, pek çok ülkeye göre tüketim düşük seviyede.
Ancak şimdi makarna, farklı çeşitlerin ülkemize gelmesiyle, farklı sos tarifleriyle, pişirmesi ve yemesi çok eğlenceli, tamamlayıcı değil ana
yemek kimliğine büründü. Bir de sanıldığı gibi şişmanlatıcı değil, besleyici bir yiyecek olduğu anlaşıldı, imajı temize çıktı.
Sadece durum buğdayı ve sudan üretilen makarnaya, üretim aşamasında farklı şekiller veriliyor. Yumurtalı yapılanları da var.
İthal markalar işin içine girince, makarna çeşitlerinin isimleri de kafa karıştırmaya başladı. Farfelle kelebek, farfelline fiyonk, rotini burgu, datilini boncuk, penne düdük, tortellini midye şeklindeki makarnanın İtalyanca adı. Çubuk makarnanın, kalınlığına göre dört çeşidi var.
SPAGETTİNİN KARDEŞLERİ
Spagettinin, yani silindir şeklindeki çubuk makarnanın kalın ve yassı haline
fettucine deniyor. Aynı kalınlıkta hamurdan yapılan, ama şekli fettucine’den daha geniş olan çubuk makarnaya
tagliatelle, bu türün en geniş çubuklu olanına
pappardelle deniyor. Pappardelle’in genişliği 4 cm’yi buluyor. Tagliatelle ise, erişteye çok benziyor. Ama, bir tagliatelle çubuğu, erişteden dört kat daha uzun. Yeni yeni tanıştığımız
linguine ise, spagettinin çok çok ince ve yassı hamurdan yapılan bir çeşidi. Tagliatelle ve pappardella gibi kalın çubuklu spagetti türlerine kremalı ve deniz mahsullü soslar iyi gidiyor. Tagliatelle için yoğun kıvamlı; mesela peynir, yumurta ve krema bazlı soslar hazırlamalısınız. Pappardelle’i, karides soslu veya somonlu soslarla pişirebilirsiniz.
Penne: Penne, yani düdük makarnayı, dişe biraz sert gelecek şekilde haşlamalısınız. Ton balığı, somon, deniz mahsulleriyle yapılan soslarla servis ediliyor çoğunlukla. Balıkla yapmak istemezseniz, penne’nin fesleğenli, domatesli ve parmesan peynirli soslarla da çok iyi gittiğini belirtelim.
Rotini: Ülkemizde en çok tüketilen türün, yani burgu makarnanın İtalyanca adı rotini. Bazı iri burgulu makarnalara, fussilli de deniyor. Bu tip makarnalar sosun suyunu emdiği için, bol sulu ve sebzeli soslarla servis etmelisiniz.
Tortellini: Mantıya benzeyen veya midye şekilli makarnalara tortellini deniyor. Midye şeklinde olanların, boşluk kısımlarına hazırladığınız sosun dolması için etli ve kıymalı soslarla kullanmalısınız. Bu tür sosları çok iyi taşıdıkları için, salatalarda da tortellini türü makarna tercih edebilirsiniz.
ISPANAKLISI, SÜTLÜSÜ LIGHT’I VARSade ve çeşnili olarak iki grup makarna var. Sade makarnalar şekillerine göre ayrılıyor birbirinden ve değişik isimler alıyor. Çeşnili olanlarınsa sadece görüntüsü değil, tadı da değişik damak zevklerine hitap ediyor. Çeşnili makarnaların domatesli, ıspanaklı, karışık sebzeli, sütlü gibi çeşitleri var. Domatesli makarnalar üretilirken, taze domates ile pişirildiğinden; A,B, C vitaminleri ile likopen maddesi içeriyor. Bu, bağışıklığı koruyan bir antioksidan özelliğe sahip kılıyor makarnayı. Ispanaklı makarna demir yönünden zengin. Su ve durum buğdayının yanında, içeriğine süt de eklenen makarnalar kalsiyum içeriyor ve özellikle çocuklara yedirilmesi tavsiye ediliyor.
Spagettilerin light’ı da var. Sade haşlanmış makarnanın bir porsiyonu (5-6 kaşık) yaklaşık 300
kalori. Şöyle güzel, kremalı bir sosla birlikte yediğinizde, kalorisi 450’ye kadar çıkıyor. Kepekli, lifli, yani light makarna, ortalama yüzde 50 daha az kalori içeriyor. Kepekli makarna, hem
diyet yapanlar için birebir, hem de kolesterol seviyesini düzenleme ve kabızlığı önleme gibi etkilere sahip.
HAZIR SOSLARLA DAHA KOLAYVakitten kazanmak için hazır makarna soslarını da tercih edebilirsiniz. Bolonez ve napoliten en bilindik soslar. Ama raflarda, hem toz, hem de kavanozda satılan çeşitli hazır soslar var. Knorr’un suya katılıp hazırlanan, mantar ve domates sosları var. Toz bolonez sosunu da, kıymaya ekleyip hazırlayabiliyorsunuz. Pastavilla’nın napoliten, bolonez ve mantar sosları kavanozda satılıyor ve hemen yenmeye hazırlar. Barilla’nın pesto sosu, taze fesleğen bulma derdinden kurtarıyor insanı.
AKSESUVARLAR DA ÇEŞİTLENDİHer ev ve mutfak eşyası satan mağazada, makarna süzgeci, tenceresi, spagetti kepçesi, lazanya spatulası gibi aksesuvarlar bulabilirsiniz. Mudo Concept, Boyner Casa Club, Paşabahçe, Tepe Home, Pabetland, Budun Design gibi zincir mağazalarda daha renkli tasarımlar da satılıyor. İçinde süzgeç olan büyük makarna tencereleri, çelikten, renkli kaplama makarna süzgeçleri, spagettiyi tencereden çıkarmakta işinizi kolaylaştıracak spagetti kepçeleri veya kenarları dişli maşalar, fırın kabından lazanyayı çıkarmakta kullanacağınız spatulalar, sıcaklık muhafazalı spagetti kaseleri, büyük ve düz servis tabakları makarna seven, eşe dosta makarna pişirip yediren herkesin sahip olması gereken malzemeler. Fiyatlar çok çeşitli, ama ortalama olarak cam makarna tencereleri 70-100 YTL, süzgeçler 40 YTL’ye bulunabilir. Şu ara Barilla, Türkiye’nin birçok yerindeki süpermarketlerde, iki paket makarna alana spagetti kepçesi veya maşası, dört paket alana makarna saklama kutusu hediye ediyor.
MARKALARA GÖRE ÇEŞİTLER Piyale: Patlıcanlı farfelle, domatesli burgu, soyalı bukle, sütlü uzun tırtıl, vitaminli penne, yumurtalı uzun erişte (fettucini) gibi çeşitleri yeni satışa sundu. Spagetti 575, burgu, boncuk, fiyonk makarnalar 600, diyet lifli spagetti 760 kuruş, patlıcanlı makarna 1.65, domatesli burgu makarna 1. 29 YTL. Çocuklar için domatesli, ıspanaklı Piyotto makarna 1.29 YTL.
Filiz: Linguine ve fettucini ile rekabete katıldı. Bunlar 1.92 YTL’ye satılıyor. Domatesli, ıspanaklı, sütlü fiyonk ve burgu makarnaları da var, fiyatları 480-500 kuruş. Kepekli spagetti 480 kuruş.
Barilla: İtalyan markası pek çok çeşide sahip. Mantarlı, peynirli, ıspanaklı tortellini’ler, lazanya’lar, sos tutma özelliği olan penne’ler, dört farklı kalınlıkta spagetti’ler bulabilirsiniz. Sade makarna çeşitleri 800 kuruş, lazanya, tortellini gibi çeşnili makarnalar 5.58, spagettiler 4.50 YTL.
Nuh’un Ankara Makarnası: Pappardelle sınıfına giren, fırın makarna çeşidi yeni çıktı. Orta uzunlukta vitaminli spagetti, mantı ve sade makarna çeşitleri var. Bunları Türkçe ismiyle satıyor. Sade makarnaların fiyatı 650 kuruş, kepekli burgu makarna 520 kuruş, fırın makarna 610 kuruş.
Pastavilla: İtalyan makarnalarının her çeşidini üretiyor. Çocuklar için özel, renkli, domatesli, ıspanaklı, Junior Fırfır Makarna’sı var. Fiyatı 830 kuruş. Pappardelle, spagetti, rotini, penne, linguine gibi çeşitler de 830 kuruşa satılıyor. Kelebek, burgu, fiyonk makarnalar 600 kuruş. Diyet lifli spagetti 760 kuruş. Napoliten yani domates, bolonez yani domatesli-kıymalı makarna sosları da var. Bunların da ortalama fiyatı 3-3.5 YTL.
Veronelli: Mantarlı tortellini’den, sebzeli lazanya’ya kadar enfes çeşitler var. Hepsinin fiyatı 1.52 YTL.