Bedene takılan kimi yapay özellikler, orijinalinden daha iyi çalışıyor...

BEYÄ°N: Beynin içine yerleÅŸtirilen elektrotlar, Parkinson hastalığının tedavisinde uzun zamandır kullanılıyor. Benzer implantların, yemek yeme gibi alışkanlıkların kontrol edilmesinde veya hafızanın güçlendirilmesinde kullanılabileceÄŸi yönünde iddialar var. Bilgisayar gücünün artmasıyla gelecek 10 yıl içinde, bilgiyi anında saÄŸlayacak beyin implantlarına, bunun sonucunda da makine ile aklın birleÅŸmesine tanık olabiliriz.KULAK: Bir koklea implantı, duymayı kısmi olarak geri kazandırabilir. Ä°mplant, kulağı geçerek, doÄŸrudan duyma sinirlerini uyarır. Kulak üzerine takılan bir mikrofon, sinyalleri radyo dalgaları halinde kulağın çok derinindeki implanta iletir. Bunun sonucunda, sinir uçlarını uyaran elektrot dizisi harekete geçer. Gelecekte duyma, daha geniÅŸ elektrot dizileri, geliÅŸmiÅŸ ses yöntemleri ve duyma sinir uçlarının büyümesinin saÄŸlanmasıyla daha da güçlendirilecektir.KALP: Ä°lk yapay kalp, hastalara nakil ameliyatı geçirmeden önce geçici olarak yardım ediyor. CardioWest olarak bilinen yapay kalp, 2 poliüretan ventrikül içeriyor. Bu ventriküllerin her birinde, hava odacığını kan odacığından ayıran esnek bir diyafram bulunuyor. Bir odacığa dolan kan, diÄŸer odacığın dışarıdaki bir parçadan gelen sıkıştırılmış havayla dolmasıyla boÅŸalır. KALP ÄžVENTRÄ°KÃœL: Kalp yetmezliÄŸi vakalarının büyük çoÄŸunluÄŸu, kalbin en önemli odacığı olan sol ventriküldeki hasarlara baÄŸlıdır. EÄŸer kalbin geri kalanı sorunsuz çalışıyorsa, kalp hizasına "sol ventriküler yardımcı cihazı" denilen bir destek pompası yerleÅŸtirilir. Bu cihazın bir modelinde, aorta sürekli kan akışını saÄŸlayan bir pervaneyi döndürmek için manyetik alan kullanılır.PENÄ°S: Penis implantlarının en geliÅŸmiÅŸinde ÅŸu özellikler yer alıyor: Penisin sertleÅŸen dokusunun içine ameliyatla yerleÅŸtirilen bir çift silikon silindir, karın duvarının altına konulan bir tuz haznesi ve skrotuma takılan, ereksiyona ulaÅŸmak için birkaç kez sıkılması gereken bir pompa. Pompanın bir tarafında bir açıklık yaratılınca, implant iniyor. Bu yöntem, ereksiyon bozukluÄŸu ilaçlarla tedavi edilemeyen hastalar için tasarlanmış. Bazı hastalar, penis implantlarının orijinallerinden çok daha iyi çalıştığını ve sarhoÅŸken bile sertleÅŸme saÄŸladığını söylüyor.KAS UYARICILARI: 1.4 santimetre uzunluÄŸundaki silindirik mikro-uyarıcılar, önemli sinirlerin yanına enjekte edilir. Cihazın dışındaki elektromanyetik bobinden gelen sinyaller, beyin sinyalleri gibi hareket ederek cihazları aktive eder. Böylece, sinir uyarılır ve adale kasılması baÅŸlatılır. Kaliforniya’daki Alfred Mann Vakfı’nca geliÅŸtirilen mikro-uyarıcılar, inme geçiren hastaların kollarını yeniden kullanmalarını saÄŸlamak amacıyla deneniyorlar. Bu sistemle ulaşılmak istenen nihai amaçsa, kısmi felç geçiren hastalara hareket kabiliyetini geri verecek, mikro-uyarıcılar ve sensörlerden oluÅŸan, kendi kendine güç saÄŸlayan kablosuz bir ÅŸebeke kurmak. KAN: Yapay kan, hem kan nakli için gerekli kaynakları saÄŸlar hem de enfeksiyon yayılmasını önler. Ancak yedek kan oluÅŸturmak zorlu bir süreçtir. Yapay kanın bir dezavantaj, kılcal damarların çökmesine neden olmasıdır. Yeni Kaliforniya’dan Sangart adlı ÅŸirket, oksijen taşıyan molekülü, polietilen glikolle kaplama yolunda ilerlemeler saÄŸladığını öne sürüyor. Sonuç olarak elde edilen, kan kadar yoÄŸun sıvının, oksijeninin uzun süre kaybetmeden kılcal damarları açık tutabildiÄŸi belirtiliyor. GÖZLER: On yıl içinde orta yaÅŸlı insanlar, yaÅŸlanan ve sertleÅŸen göz merceklerini çıkarıp yerine, esnek plastik lensler ve yumuÅŸak polimer jeller yerleÅŸtirebilecekler. Bu yöntem, miyopluÄŸu, hipermetropluÄŸu ve astigmatı düzeltecektir. Gözün kendi merceÄŸi üzerine daimi olarak eklenen veya katarakt nedeniyle zarar görmüş mercekleri yenileyen plastik lensler ÅŸimdiden bulunabiliyor.KOLLAR: Kolların kaybetmiÅŸ kimselerin doÄŸrudan sinir sistemine baÄŸlanan biyonik kollar yakında geliyor. Biyonik kolu takan kiÅŸi kolunu hareket ettirmeyi sadece düşünerek, bir dizi mikro ölçekli motor aracılığıyla eklemlerini kontrol edebilecek. Günümüzdeki en yeni teknolojili protez kollarda, elektromyografi denilen bir teknik kullanılıyor. TekniÄŸe göre, kolun geri kalan kısmındaki adalelerin kasılmasıyla oluÅŸan elektrik sinyalleri, yapay elin nesneyi tutmasını veya bırakmasını saÄŸlayacak sensörlerce toplanıyor.BÖBREK: 1940’larda yaratılan böbrek diyaliz makineleri, ilk yapay organdı. Makinede, sosisin sarıldığı kabuktan yapılan yarı geçirgen bir zar içinden kan geçirilip zehirli maddeler arındırılıyordu. Teknoloji sürekli ilerlese de, kanı filtre edebilen ve kırmızı kan hücrelerinin kontrol edilmesi gibi böbreÄŸin diÄŸer fonksiyonlarını yerine getirebilen tamamen yapay bir böbrek implantı yakın gelecekte yok. Michigan Ãœniversitesi'nde geliÅŸtirilen "biyo-yapay" böbrekse umut veriyor, çünkü dış bir kartuÅŸ içindeki böbrek hücreleri, diyalizin geliÅŸtirilmesinde kullanılacak. ÃœRETRAL SFÄ°NKTER: YaÅŸlı nüfusun giderek artması demek, idrar tutamayanların sayısının ve beraberinde ped satışlarının artması demektir. Avustralya’daki Continence Control System International, daha narin bir seçenek olarak, hastanın kendi kaslarından yapılan bir sfinktere baÄŸlı sinirleri uyarmak için implanta elektrotlar kullanmayı planlıyor. Bir radyo cihazı hareket geçirilince, sfinkter rahatlayacak ve idrar istenilen zamanda bırakılacak. Sfinkter ÅŸu anda hayvanlar üzerinde deneniyor.KALÇA KEMİĞİ: University College London’daki mühendisler, kanser nedeniyle uyluklarının bir bölümünü kaybetmiÅŸ çocuklar için, çocuk büyüdükçe uzayan protez geliÅŸtirdiler. Protezin içinde diÅŸli bir mekanizma bulunuyor. Her ay, bu mekanizmaya baÄŸlı bir mıknatısı döndürmek için, çocuÄŸun bacağına manyetik alan uygulanıyor. Bu, iç içe girmek suretiyle uzayıp kısalan titanyum protezi her seferinde 4 milimetre uzatıyor. Ä°ÅŸlem yaklaşık olarak 15 dakika sürüyor.BACAK: DoÄŸrudan iskelete baÄŸlanan bacak protezleri, günümüzdeki yapay uzuvlardan daha iyi algısal geri bildirim saÄŸlar. "Kemik birleÅŸmesi-osseointegration) denilen ve halen geliÅŸme aÅŸamasında olan çalışmalar, Ä°sveç’teki Sahlgrenska Ãœniversitesi Hastanesi’nde yürütülüyor. Çalışmanın ilk aÅŸamasında, titanyum çivi, bacağın geri kalan kısmının içine takılıyor. 6 ay sonra, çivi üzerinde kemik oluÅŸunca, ikinci bir ameliyatla uzvun ucuna çıkıntı yapacak ÅŸekilde bir baÄŸlayıcı eklenir. Protez de bu baÄŸlayıcıya kilitlenir. BirleÅŸtirilmiÅŸ kemikler kötü aşınmaları ortadan kaldırır ve hareketliliÄŸi arttırır. Â