A.A
Oluşturulma Tarihi: Nisan 16, 2009 10:52
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, boğmacaya yakalanan yetişkinlerin, hastalığı henüz bağışıklığı oluşmamış yenidoğan bebeklere bulaştırabildiğini, bu nedenle yetişkinlerin boğmacaya karşı aşılanmasının bebekleri bu hastalıktan koruyabileceğini bildirdi.
Ceyhan, özellikle bebekler açısından çok ciddi bir hastalık olan boğmacanın akciğer problemi başta olmak üzere bir çok kalıcı sağlık sorununa yol açtığını belirtti.
Boğmacanın soğuk algınlığına benzer belirtilerle başladığını, daha sonra boğulurcasına, yoğun ve hızlı öksürük nöbetleri görüldüğünü anlatan Ceyhan, “Bu hastalığa yakalanan bebeklerle küçük çocuklar nöbetler sırasında morarıp kusabilir, hatta boğularak yaşamlarını kaybedebilir. Bu minikler ayrıca beyne giden oksijenin azalmasına bağlı olarak nöbet geçirebilecekleri gibi beyin enfeksiyonuna da yakalanabilirler” diye konuştu.
Boğmacanın hafif seyrettiği yetişkinlerde diğer solunum yolu enfeksiyonlarına benzer dirençli öksürük geliştiğini kaydeden Ceyhan, bu nedenle hastalarda yaş büyüdükçe boğmacadan şüphelenilmediğine dikkati çekti. Ceyhan, şunları söyledi:
“Oysa yapılan araştırmada 2 haftadan uzun süren öksürüklerin yüzde 17'sinin boğmacadan kaynaklandığı tespit edildi. Boğmacaya yakalanan yetişkinler hastalığı, aşılanmamış kişilere, anne-baba ve bakıcılar yeni doğmuş ve bağışıklığı henüz oluşmamış bebeklere bulaştırabiliyor. Yenidoğanlarda ilk aşı 2. ayın sonunda yapıldığı için mikrobu bundan önce alan bebek riskle karşı karşıya kalıyor. Boğmaca bakteriyel enfeksiyon olduğu için anneden korunma da geçmiyor. Bu nedenle bağışıklığı oluşmamış bebeklerin korunması açısından yetişkinlerin boğmaca aşısı yaptırması yararlı olur. Genellikle yetişkinlerin 10 yılda bir difteri-tetanoz aşısı yaptırmaları önerilir. Bunun yerine ilk seferinde difteri, asellüler boğmaca, tetanoz ve inaktif polionun tümünü içeren aşı yaptırılmalı, sonraki 10 yılda aşılama difteri ve tetanoz şeklinde devam ettirilmelidir.”
Türkiye'de Sağlık Bakanlığının aşı takvimine göre yan etkileri daha az olan asellüler boğmaca aşısının difteri, tetanoz, inaktif polio ve hemofilus influenza tip B ile birlikte 5'li olarak 2'nci, 4'üncü ve 6'ncı ayların sonunda uygulandığını, 18-24'üncü aylar arasında da rapel (pekiştirme) dozu yapıldığını belirten Ceyhan, 4-6 yaş arasında yapılması uygun olan 5'inci doz uygulanamadığı, son doz da çok erken yaşta uygulandığı için aşının etkisinin azaldığını bildirdi.
Artık Türkiye'de de bulunabilen, yan etkisi olmayan ve küçük çocuklarda da uygulanabilen yeni aşılar geliştirildiğini belirten Ceyhan, bu aşılardan birinin 3-11, diğerinin de 3-65 yaş arasındaki kişilerde uygulanabildiğini söyledi.
İleri yaşlardaki çocuklarda da uygulanabilen asellüler boğmaca aşısının aşı takvimine girmesinin Aşı Bağışıklama Danışma Kurulu'nda ele alındığını, kurulun ilköğretim 1. sınıftaki öğrencilere difteri, tetanoz, inaktif polio ve boğmaca aşısının uygulanmasına yönelik tavsiye kararı aldığını bildiren Ceyhan, “Bir çok ülkede zaten bu uygulamaya geçildi” şeklinde konuştu.
BOĞMACA NEDİR?
“Bordatella pertussis” adındaki bakterinin yol açtığı çok bulaşıcı bir hastalık olan boğmaca hava yoluyla yayılıyor.
Hastalığı bebeklere yüzde 75 oranında anne, baba, kardeş veya çevresindeki diğer kişiler bulaştırıyor.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada her yıl 50 milyon boğmaca vakası görülüyor, bunlardan toplam 300 bini hayatını kaybediyor.
Özellikle küçük bebekler için çok ciddi sonuçları görülen ve ölümcül bir hastalık olan boğmacaya yakalanan her 100 bebekten 4'ü hayatını kaybediyor.
Antibiyotikler, boğmacanın öksürük gibi belirtilerini azaltmada etkili değil.
Hekimler, hastalık geliştikten sonra boğmaca hastalarının yatak istirahatine alınmasını, sıvı desteği verilmesini ve varsa ateşin kontrol altına alınmasını öneriyor.
Yaklaşık 12-14 hafta süren hastalık, iş gücü kaybına ve aşırı tedavi giderine neden oluyor.