Bebeğe göz ameliyatı

En yaygın görülen göz hastalıklarından katarakt sadece yetişkinlerin değil, çocukların hatta bebeklerin de önemli sağlık sorunlarından. Ve anne, baba bu konuda bilgili olmazsa hiç farketmeyebilir, katarakt ileri düzeylere varabilir. Konuyla ilgili Opr. Dr. S. Taylan Köseoğlu merak edilen soruları sıraladı ve cevaplandırdı.

Katarakt nedir?

Ne zaman çıkar?

Gözün içinde bulunan lenste meydana gelen rahatsızlığa katarakt denir. Bu lens görüntünün odaklanmasını sağlayan bir saydamdır. Lens hücrelerinin metabolizmaları yavaştır. Lens, bebek anne karnındayken oluşur.

Kataraktın görülme sıklığı nedir?

Erişkinlerde göz doktorların riski en sık yaptığı ameliyattır. Çocukların yaklaşık binde birinde doğumsal ya da gelişimsel katarakt vardır.

Çocuklarda görülen kataraktın nedenleri nedir?

Erişkinlerde genellikle yaşa bağlı olarak görülür. Çocuklardakinin ise yüzde 30'u ailevi, yüzde 30'u çeşitli sendromlara bağlı, diğer yüzde 30'u da bilmediğimiz nedenlerden oluşur. Kataraktı olan her çocuk metabolik, genetik, enfeksiyon gibi çeşitli hastalıkları düşündürmelidir.

Çocukluk çağında katarakta nasıl teşhis konulur?

Her çocukta kırmızı röfle dediğimiz yansıma, çocuk doktorları tarafından doğrudan oftalmoskof ile kontrol edilir. Bu küçük fotoğraf makinaları ile resim çekildiği zaman gözün ortasında kırmızı gözükmesi gibidir. Bu röflenin alınmadığı durumda çocuk hemen bir göz doktoru tarafından muayene edilmelidir. Çünkü ışığın yolu bir şekilde kesilmektedir. Bu sebeplerden biri de kataraktır.

Kaç çeşit katarakt vardır?

Çocuklarda kataraktlar lensin katmanlarına göre sınıflanır. Katarakt tek gözü ya da iki gözü içerebilir.

Çocuklarda katarakta ne zaman müdahale edilmelidir?

Görmeyi önemli ölçüde azaltan katarakt hemen ameliyat edilmelidir. Bunlar genelde lens merkezinin 3 mm'den fazlasını kapsar. Bebeklerde bu ameliyat acilen yapılmalıdır. Çünkü erişkinlerde uzun zaman alınmayan kataraktlarda dahi iyi görme elde edilebilir. Ancak çocuklarda hızla tembellik gelişebilir. Daha da önemlisi hayatın ilk aylarında net görme elde edilmezse sensory nistagmus denen bir göz hareketi gelişebilir. Bu durumda en iyi görme onda bire düşer.

Çocuklarda katarakt maliyeti erişkinlerden farklı mıdır?

Evet. Çocuk gözü son derece yumuşaktır. Lensin kapsulü elastiktir. Kataraktlar da genellikle beyaz ve yumuşaktır. Bu yüzden çocuklarda katarakt tekniği erişkinlerden farklıdır. Mesela erişkinlerde 4 mm bir kesi rahatlıkla kendi kendine kapanırken çocuklarda 1 mm'lik bir kesi bile dikiş gerektirir. Erişkinlerde kullanılan en gelişmiş teknik sert kataraktları parçalamak için fako denen ses dalgalarından yararlanırken çocuklarda en vazgeçilmez alet dakikada 400'den fazla kesme fonksiyonuna sahip vitrektomidir.

Çocuklarda göz içi lens ne zaman uygulanır?

Günümüzde 18 aydan sonra göz içi lens uygulanabiliyor. Daha küçük çocuklarda da teknik açıdan durum müsaitse lens konabilir. Acil durumlar bunun dışındadır. Onlarda en iyi çözüm kontakt lensdir, bu da mümkün değilse kalın olmasına rağmen gözlüktür. Zira bu bebeklerin gözleri küçüktür ve yabancı cisimlere şiddetli reaksiyon gösterir. 2-3 yaşından sonra bu çocuklarda yeterli kapsül mevcutsa göz içi lens konabilir ya da dikilebilir.

Katarakt ameliyatı geçiren çocuklar nasıl izlenir?

Bu çocuklarda tembellik muhakkak tedavi edilmeli, tek taraflı kataraktlarda sağlam göz gerekirse yoğun şekilde kapatılmalıdır. Kataraktı olan çocukların önemli bir bölümünde 3-5 sene sonra glokom ortaya çıkabilir.

Teşhiste nükleer tıp

Hastalıkların teşhisinde ve tedavisinde kullanılan nükleer tıp ve ondan nasıl yararlanabileceğinizi merak ediyorsanız, Dr. Mari Benli'nin verdiği bilgileri okuyabilirsiniz.

Nükleer tıp nedir?

- Nükleer tıp, radyoaktif, yani ışın saçan özel ilaçlarla yapılan tetkik ve tedavi işlemlerini kapsar. Nükleer tıp tetkiklerine sintigrafi denilir. Sintigrafiler incelenecek her organ için farklı bir radyoaktif ilaç verilerek, o ilacın incelenen organda tutuluşu, dağılımı, atılışı gibi özellikleri inceleyen bir tanı yöntemidir. Radyolojik tetkiklerin aksine nükleer tıpta organların yapısından çok işlevi ve çalışma bozuklukları incelenir. Özel radyoaktif ilaçların hedef organda tutulma özelliğinden yararlanarak yüksek doz radyoaktif ilaçlar tedavi amacıyla da kullanılırlar.

Nükleer tıp tetkiklerinde kullanılan radyoaktif maddelerin sağlığa bir zararı var mı?

- Nükleer tıpta kullanılan radyoaktif ilaçlar laboratuvarda insan vücuduna vermek amacıyla özel olarak üretilmiş, düşük radyasyonlu, kısa ömürlü ve vücutta birikim yapmayan radyoaktif maddelerdir. Radyoaktif maddelerin insan vücuduna zararı dokuda onarılamayan, kalıcı hasar bırakmasıyla olur. İnsan vücudunun hassas hücrelerinin radyasyona maruz kalması bir duvarın top ateşine tutulmasına benzer. Güçlü bir mermiyle ve arada onarıma fırsat vermeyecek sıklıkta ateş edilirse kısa zamanda duvar yıkılır. Aralıklı ateş edildiğinde duvar onarılabilir. Güçsüz, yumuşak bir mermiyle ateş edildiğinde duvarda çok az veya hiç hasar olmaz. İşte tıpta kullanılan radyoaktif maddeler aralıklı ve güçsüz mermi atan bir topa benzer. Her ne kadar tıpta kullanılan radyoaktif ilaçların insan vücuduna bir zararı yoksa da, nükleer tıp tetkikleri bilinçli olarak uygulanmalı. Anne karnındaki bebekler ilk 1,5-2 ayda radyasyona duyarlı olduklarından, anne için hayati bir önemi olmadıkça hamilelikte, özellikle ilk aylarda ışın saçan tetkiklerden kaçınmak gerekir.

Nükleer tıp tetkikleri ne sıklıkla uygulanabilir?

- Birkaç nükleer tıp tetkikinin ard arda yapılması gereken hallerde veya istenilen neticeye ulaşılamadığı için aynı tetkikin tekrarı gerektiğinde 2-3 günlük aralarla sintigrafi uygulanabilir.

Kalp sintigrafisinin koroner anjiyodan farkı nedir?

- Miyokard sintigrafisi adıyla bilinen kalp sintigrafisi, bir efor testini takiben ve istirahat döneminden sonra iki aşamalı olarak damardan verilen radyoaktif ilacın kalp kasında tutulma özelliklerine dayanarak kalbin kanlanması hakkında bilgi verir, yani koroner kalp hastalığının teşhis edilmesini sağlar. Miyokard sintigrafisinde kalp kasının ne kadar kanlandığı görülür. Koroner anjiyoda ise kateter adı verilen ince bir tel damardan sokularak kalbe kadar ilerletilir ve kalp damarlarının başlangıcında kontrast oluşturacak yoğun bir ilaç verilir. Kalp damarları bir yol haritası gibi incelenir ve kalbi besleyen damarlarda darlık veya tıkanıklık varsa görülür. Ancak bu tetkikte saptanan darlığın kalbi ne oranda etkilediği miyokard sintigrafisinde kalp kasına giden kan miktarının çözülmesiyle anlaşılır.

Corn Flakes

Dünyanın ilk mısır gevreği Corn Flakes artık yüz yaşında! Bu vesileyle üreticisi Kellogg's, Amerika'da bir ‘‘Gevrek Kent’’ kurdu. Michigan'ın Battle Creek şehri yakınında, 3.2 hektarlık bir alana inşa edilen çizgi film dekorundaki ‘‘Cereal City’’ hem bir müze hem de araştırma, öğrenme merkezi. Tahıllı kahvaltı gevrekleriyle ilgili her tür bilgi mevcut. Ayrıca beslenme konusunda öğrenmek istediğiniz her şey burada. Merak ediyorsanız İnternet adresi, http://www.kelloggscerealcityusa.com

Benlere dikkat!

Güneşli günlerde benlerinizin durumunu takip etmeyi unutma-malısınz. Benlerin ortalama ömrü, 50 yıl! Ve her birinin kendine özgü büyüme seyri var. Yassı, kahverengi, siyah renkte, çil görüntüsündeki benler zamanla genişleyebiliyor, bazılarının üzerinde tüy çıkabiliyor. Bazı benler hiç değişmezken, bazıları zamanla kabarıklaşabiliyor ve rengi açılabiliyor. Bir kısmı ise tamamen yok oluyor. Gelişimlerini ve değişimlerini takip edip, farklılıklar gördüğünüz anda, cilt doktoruna başvurmalısınız.

Depresyon ilaçları

Depresyonun iktidarsızlığa sebep olduğu biliniyor. Ancak depresyon tedavi edilirken, iktidarsızlık da ortaya çıkabiliyor. Teksas Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmanın sonucunda, bir grup depresyon ilacının tedavi olan insanların yüzde 75'inde cinsel fonksiyon bozukluklarına neden olduğu belirlendi. Ayrıca bu ilaçlar cinsel isteği de azaltıyor. Doktorlar ilaç kullanımında dikkatli olmaya çağrılıyor.

Kanser riski

Boston'daki Brigham ve Kadın Hastanesi'nde yapılan araştırmaların sonucunda, ağrı için kullanılan parasetamolün yumurtalık kanseri riskini azaltabileceği ortaya çıktı. Çalışmada 563 yumurtalık kanseri hastası kadın ile böyle bir sorunu olmayan 523 kadın karşılaştırıldı. Ve altı aylık peryodlarla üç ayrı ilaç kullandılar, daha sonra etkileri belirlendi. Parasetamolün yüzde 48, aspirinin ise yüzde 25 oranında kanser riskini düşürdüğü belirlendi.

Alzheimer'in etkileri

Geçtiğimiz günlerde Amsterdam'da düzenlenen bir konferansta Alzheimer hastalığının sosyo-ekonomik etkileri tartışıldı. Dünya nüfusundaki yaşlı oranının giderek artması elbette Alzheimer'ın görülme sıklığını da yükseltiyor. Buna bağlı olarak tedavi maliyetleri de artıyor. Hastalığın kronik olması yüzünden tedavi uzuyor. Genel olarak yıllık harcama 21.300 Amerikan Doları'ndan başlıyor. Ve ilk üç yılda 36 bin Amerikan Doları'na yükseliyor. 10 yıl içindeki artış ise yüzde 72.