Başınızı kaldırın şölene katılın

Güncelleme Tarihi:

Başınızı kaldırın şölene katılın
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 09, 2007 00:00

Meteor yağmuru sezonu açılıyor. Önümüzdeki bir ay boyunca geceleri gökyüzü şölen yerine dönecek. Şehir ışıklarından uzak, deniz seviyesinden yüksek noktalarda, kayan yıldızları izleyebileceksiniz. Görünebilir parlaklıktaki düşen meteor sayısı bu hafta perşembe akşamı saatte 40’ı bulacak.

12 Ağustos gecesi ise saatte 140 meteorla yılın rekoru kırılacak. İster dilek tutun, isterseniz fotoğraf çekin. Hazır başınızı gökyüzüne kaldırmışken, bugünlerde tüm parlaklıklarıyla gökyüzünü süsleyen Venüs ve Satürn’ü de keşfedebilirsiniz.

Dünya’nın, Güneş etrafındaki yörüngesi yıl boyunca birçok kez meteor taşlarının bulunduğu bölgelerden geçiyor. Bu taşlar çoğunlukla geçmişte yörünge çevresinden geçen kuyruklu yıldızların geride bıraktığı kalıntılar ya da evrenin farklı köşelerinden sürüklenen parçacıklar.

Atmosfere giren göktaşları nedeniyle kimi zaman çok seyrek, kimi zaman çok yoğun meteor yağmuruna tanık oluyoruz. Meteorlar, büyüklüğü ve atmosfere girme açısına bağlı olarak, gece gökyüzünde kimi zaman birkaç saniyeyi bulan ışık kaynağına dönüşüyor.

KUYRUKLU YILDIZLARIN HEDİYESİ

Dünya, Güneş çevresindeki 365 günlük yolculuğunda, yılda iki kez yoğun meteorlu bölgeden geçiyor. Bunlardan ilki temmuz ve ağustos aylarında. İkincisi ise aralık ayında. Şubat, mart, mayıs, haziran aylarında sadece bir kez, ocak, eylül, kasımda ise iki kez meteor yağmuruna tanık olan Dünya, temmuz-ağustos ve aralık döneminde tam anlamıyla sağanak altında kalıyor. Altı ayrı kaynaktan meteor yağmuru yaşanıyor. Yaz aylarındaki şölen, kışın yaşanandan çok daha görkemli. Nedeni, düşen göktaşı miktarının daha fazla ve daha parlak olması.

Sıradan meteor yağmurlarında, bir saatte yeryüzüne düşen göktaşı sayısı 2 ila 50 arasında değişiyor. 100’ün üstüne çıkan yoğunluktaki yağmura yılda sadece birkaç kez rastlanıyor. Bu yılın ilk yarısında, sadece ocak ayında saatte 120 göktaşına kadar çıkan yoğun yağmura tanık olduk. Perşembe günü başlayacak sağanak dalgası, saatte 40 göktaşıyla başlayacak 140’a ulaşacak. Ayrıca gökyüzünün altı ayrı noktasından yıldız fışkıracak.

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Bölümü’nden Yard. Doç. Dr. Taşkın Çay "Yılın en yoğun meteor aktivitesini 12 Ağustos gecesi yaşayacağız. Saatte 140 meteor düşecek yeryüzüne" diyor. Doç. Dr. Çay’ın verdiği bilgiye göre, bu şöleni Swift-Turtle kuyruklu yıldızının geriye bıraktığı meteor parçacıkları borçluyuz. Dünya 17 Temmuz’da bu göktaşı bulutunun içine giriyor, 15 Ağustos’ta çıkıyor. Aynı dönemde beş ayrı meteor bulutunun daha içinden geçiyor. Beş kümeden atmosfere saatte ortalama 2 ila 20 göktaşı, saatte ortalama 30-40 kilometre hızla giriyor. Parlaklıkları orta derecede. Swift-Turtle’ın tek başına atmosfere gönderdiği taş miktarı hem bu kümelerden fazla, hem de taşları ortalama 60 kilometre hızla düşüyor dünyaya. Dolayısıyla diğerlerinden daha parlak görülüyor.

Meteor yağmurunu izlemek için en uygun yerler, büyük şehirlerin ışık kirliliğinden uzak, deniz seviyesinden yüksek alanlar. İstanbul Üniversitesi Astronomi Bölümü’nden Prof. Dr. Hüseyin Menteşe "Atmosferin temiz olduğu, şehirlerden uzak bölgelere, örneğin yaylalara gitmeniz gerekir" diyor.

VENÜS GÖZ KIRPIYOR

Aslında, dikkatle arandığında, ışık kirliliğinin en yoğun olduğu kentlerde bile gözlem yapılabilecek noktalar bulmak mümkün. Örneğin İstanbul’da, Boğaziçi’nde Beykoz ya da Kilyos civarı, Büyükada’daki Aya Yorgi tepesinin Çınarcık’a bakan bölümü meteor şölenini izlemek için uygun.

Hazır meteor yağmurunu izlemeye çıkmışken, temmuz ayında belirgin hale gelen gezegenleri de keşfedebilirsiniz. Mesela 1 Temmuz akşamı gökyüzünde birleşen Venüs ve Satürn gezegenleri bugünlerde saat 22.00 sıralarında belirgin hale geliyor. -4.6 kadir gibi çok yüksek parlaklık noktasına erişen Venüs, çıplak gözle bile izlemeye değer güzellikte olacak. 25 Temmuz’da dolunayı yaşayacağız. Gelecek ay ise dolunay 28 Ağustos’ta. Aynı gün, 5 saat 30 dakika sürecek ay tutulmasına tanık olacağız.

Meteor yağmurlarının tarihlerini, gökyüzünde hangi takım yıldızın bulunduğu noktadan belireceklerini, saatte kaç meteor düşeceğini, parlaklıklarını İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Bölümü’nün web sayfasındaki Gökyüzü Rehberi’nden öğrenebilirsiniz.

İNTERNETE GÖKYÜZÜ

www.istanbul.edu.tr/fen/astronomy/Docs/2007_Gokyuzu_Rehberi.pdf

www.biltek.tubitak.gov.tr/gelisim/gokbilim/gozlemcilik.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Meteor_showers

http://meteorshowersonline.com

REHBER EŞLİĞİNDE GÖKYÜZÜNÜ TANIYIN

Ankara Üniversitesi Rasathanesi Astronomi Yaz Okulu

Üniversitenin gözlemevi Ankara’da, çam ormanlarının içinde. Ağustos boyunca gözlemevinde açılan Astronomi Yaz Okulu’nda gökyüzünü merak edenlere yönelik kurslar düzenleniyor. Etkinlik, 12 yaş ve üzerinde herkese açık. Yaz okulu, beşer günlük 2 dönem halinde yapılıyor. Bilimsel çalışmaların yürütüldüğü ortamda, katılımcılara gökbilimiyle ilgili teorik ve pratik bilgiler anlatılıyor. Farklı büyüklükteki üç ayrı teleskoptan yıldız, gezegen gözlemleri yapılıyor. I. Dönem: 06 Ağustos - 10 Ağustos 2007 / II. Dönem: 13 Ağustos - 17 Ağustos 2007 Son Başvuru Tarihi: 27 Temmuz 2007

Başvuru: Yrd. Doç. Dr. Kutluay Yüce (0312 212 67 20/ dahili 1196), Öğr. Gör. Yahya Demircan (0312 212 67 20 / dahili 1352)

TÜBİTAK 10. Gözlem Şenliği

Her yaştan gökyüzü meraklısına açık şenlik bu yıl 17-19 Ağustos arasında Bursa, Uludağ’da gerçekleştirilecek. Katılmak için uzman olmak, teleskop ya da herhangi bir gözlem aracı götürmek gerekmiyor. Uzmanlar, kurumun ekipmanlarını kullanarak, yıldızlar, takım yıldızlar ve gökyüzüyle ilgili bilgiler verecek. Bölgedeki Kartanesi Oteli’nde konaklamak ya da çadırda kalmak mümkün. Katılımcıların en geç 20 Temmuz’a kadar TÜBİTAK’a kayıt yaptırması gerekiyor.Katılım ücreti 50 YTL, öğrenciler için 25 YTL. Başvuru: 0312 468 53 00 / dahili 1064-65 / Kartanesi Otel: (0224 285 24 17) Ayrıntılı bilgi: http://www.biltek.tubitak.gov.tr

Ege Üniversitesi Gözlemevi Kursları

Üniversite her yaştan gökyüzü meraklısı amatöre bu yıl 11. kez kapılarını açıyor. Kampusa 18 kilometre uzaklıktaki, yeşillikler içinde, serin Kurudağ Tepesi’ndeki gözlemevinde 25 Haziran - 20 Temmuz arasında birer haftalık dört gözlem programı düzenlenecek. 14 katılımcıya gündüz genel astronomi bilgileri verilecek. Geceleri gezegenler, yıldızlar, yıldız kümeleri ve bulutsular, Ay gözlemlenecek. Dönem sonunda amatör astronom sertifikası verilecek. Dönemler: 25 - 30 Haziran / 02 - 07 Temmuz / 09 - 14 Temmuz / 16 - 21 Temmuz. Gözlemevinde konaklama ve yemekler dahil, ücret kişi başı 450 YTL. İki kişiden fazla katılımlarda 400 YTL. Başvuru: Prof.Dr. Serdar Evren (0232 388 40 00 / dahili 2322) Ayrıntılı bilgi: http://astronomy.sci.ege.edu.tr/yazokulu
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!