Bambu hastalarına yüzme önerisi

Ankilozan spondilit, (AS) ‘bambu’ diye de bilinen ve özellikle omurgayı etkileyen kronik, ilerleyici, aÄŸrılı ve nedeni henüz bilinmeyen romatizmal bir hastalık. Deprem Dede Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara, sanatçı Suna Pekuysal’ın da hastalığı olan AS’de, aÄŸrı hareketle azalır, hatta yok olabilir.Uzun süre oturmakla, dinlenmekle artar. Hastalarda aÄŸrı ve hareket kısıtlılığı daha çok sabah saatlerinde görülüyor. Günün ilerleyen saatlerinde aÄŸrı ve kısıtlılık azalır. Türkiye’de 300-500 bin AS’li olduÄŸu tahmin ediliyor. Öte yandan Manisa Celal Bayar Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tuncay Duruöz hasta ve yakınlarıyla Ankilozan Spondilit Hasta DerneÄŸi’ni (ASHAD) kurdu. Bu dernek Türkiye’de ilk ve tek AS hasta derneÄŸi. Uluslararası AS federasyonun (ASIF) web sayfasında da tanıtılıyor. (http://www.asif.rheumanet.org/). Bu web sayfasında ‘national AS societies’ bölümüne girip oradan ‘Turkey’ i tıklayabilirsiniz.AS’nin belirtileri nedir? AS’de ilk belirtiler bel, kalça ve topuk aÄŸrısı olabilir. Hastalık gerektiÄŸi gibi tedavi edilmezse ileri dönemlerde omurgada bozulmalar, kamburluk ortaya çıkar.Görülme sıklığı nedir? Görülme sıklığı genellikle yüzde 0.1- 1.4 arasında deÄŸiÅŸir. Japonlarda yüzde 0.04, Haida kızılderililerinde yüzde 6 oranında görülür. Türkiye’deki sıklık oranı bilinmemekle birlikte ortalama yüzde 0.5 sıklıkta olduÄŸunu düşünüyoruz. Ä°klim, yaÅŸ, cinsiyet gibi faktörler etkili mi? Hastalık erkeklerde kadınlara göre 3 kat daha sık görülüyor. Ä°klim ve çevre ÅŸartlarının aÄŸrı, hareket kısıtlılığı gibi belirtileri etkileyebileceÄŸi söylenir. Ama bunlar AS’nin nedeni deÄŸil.Genellikle erken (genç) yaÅŸta çıkıyor. Neden?AS’nin 8- 45 yaÅŸ arasında baÅŸlayabileceÄŸi biliniyor. Yine de genellikle 15-30 yaÅŸ arasında, en sık olarak da 24 yaşında baÅŸladığı belirlendi. Niçin genç yaÅŸlarda baÅŸladığı ise bilinmiyor. Tedavisi var mı? Durdurmak mümkün mü?Hastanın tamamen iyileÅŸmesi mümkün deÄŸil. Mevcut tedavi yöntemleriyle hastalık aktivitesi azaltılıp geliÅŸimi yavaÅŸlatılabilir. Erken tanı önemli. Tedavide steroid olmayan antienflamatuar (anti romatizmal) ilaçlar mutlaka kullanılmalı. Düzenli egzersizler mutlaka yapılmalı. Son tedavi yöntemlerinden olan ve ülkemizde de uygulanmaya baÅŸlanan anti TNF alfa tedavisi hastalığın ilerlemesinin durdurulmasında büyük ümit. Hastalarda en çok hangi bölümler tutuluyor? Hayatı nasıl etkiliyor?AS en çok omurgayı (her düzeyde) ve sakroiliak eklemi (omurganın leÄŸen kemiÄŸiyle yaptığı eklem), daha sonra kalça ve omuz gibi büyük eklemleri tutar. El ve ayak eklemlerini tutması çok nadir. Göğüs kafesinin geniÅŸlemesinin azalması nedeniyle solunum problemleri olabilir. AS’de kas iskelet sisteminin yanı sıra göz, böbrek, aort gibi eklem dışı tutulumlar da olabilir. AS de hastalığın geliÅŸimi kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸse de ağır bedensel iÅŸ yapanlar, sürekli yük taşıyanlar hastalıkları hafif olsa bile çalışma tarzlarını düzenlemeleri, eÄŸer iÅŸleri öne eÄŸilmeyi ve ağır kaldırmayı gerektiriyorsa iÅŸlerini deÄŸiÅŸtirmeleri gerekir. AS’li kadınların hamilelik döneminde ilaç kullanma sakıncası ve vücut ağırlığının birden artması, hareketlerindeki kısıtlılığı ve aÄŸrıları artırabilir. Deformiteleri engellenebilir mi? Nasıl?Erken tanı, düzenli tedavi ve egzersizlerle deformiteler önlenebilir. Yani kamburluk AS’linin kaderi deÄŸil. Haftanın en az 3 günü yüzmek omurga hareketlerinin korunmasında ve deformitelerin önlenmesinde çok etkili ve yaÅŸam kalitesini ileri düzeyde artırır. Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ