OluÅŸturulma Tarihi: Mart 08, 2002 00:00
Kum taneciği büyüklüğündeki
balık diÅŸi fosilleri, milyonlarca yıl önce deniz diplerinde ne olduÄŸunu ortaya çıkarabiliyor.20 milyon yıl önce, Güney Amerika’nın ucu Antarktika’dan ayrıldı ve Drake Geçidi oluÅŸtu. Ä°klim araÅŸtırmacıları, bu kopuÅŸu çok önemli buluyor. Büyük Okyanus’la Atlas Okyanusu’nun birleÅŸmesiyle soÄŸuk su halkaları kuzeyden gelen sıcak su akınını kesti ve üzerinde bitki bulunan yeÅŸil bir anakara olan Antarktika buz ve karlarla kaplanarak dondu. Bu geliÅŸme, gezegenin öteki bölümlerinin soÄŸumasına ve kurumasına yol açtı. Ancak yerbilim araÅŸtırmaları Yer’deki iklim koÅŸullarının geliÅŸimini belirlemek açısından büyük önem taşıyan bu olayın kesin tarihini merak ve öğrenmek istiyorlardı.Yanıt fosilde gizliFlorida Ãœniversitesi yerbilim profösörü Dr. Ellen E. Martin, balık diÅŸi fosillerinin bu konuyu aydınlattığı düşüncesinde.Büyük Okyanus’un kimyasal yapısı Atlas Okyanusu’na benzemiyordu, ama Drake Geçidi oluÅŸtuktan sonra Atlas Okyanusu’nun güneyi Büyük Okyanus’a benzer bir nitelik kazandı. Cape Town’un 1100 kilometre güneybatısından aldıkları okyanus tortusunu inceleyen Dr. Martin’le Howard D. Scher, küçücük bir balık diÅŸi fosili de buldular. Denizin deÄŸiÅŸen kimyasal yapısı, bu fosilde gizliydi. AraÅŸtırmacılar, özellikle karalardan denize sürüklenen neodymium adlı maddeyi arıyorlardı. Kuzey Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarında az bulunan neodymium 143 adlı madde, Büyük Okyanus’ta daha fazla bulunuyordu. Nasıl anlaşılıyor?Canlı balık diÅŸinde çok az görülen bu madde, balık öldükten sonra diÅŸteki kalsiyumun yok olmasıyla onun yerini alıyor. Ä°skeletin geri kalan bölümü çürüyüp giderken diÅŸ yok olmuyor ve belli bir dönemde suda bulunan neodymium düzeyini gösterebiliyor. DiÅŸin yaşı, tortu içindeki yerinden anlaşılabiliyor. En yeni fosiller üstte, en eskiler altta yer alır. Daha sonra strontium maddesi düzeyleri ölçülerek yaÅŸ tayini yapılır. 25 milyon yıllık diÅŸi inceleyen araÅŸtırmacılar, Atlas Okyanusu’ndaki oranın düştüğünü gördüler. Bu deÄŸiÅŸimi Drake Geçidi’nin oluÅŸumuyla açıkladılar: Atlas Okyanusu’nun kuzeyinden daha çok su geliyor ve bu su geçitte öteki sularla karışıyordu. Birçok bilim insanının baÅŸka kanıtlara da gerek olduÄŸunu söylediÄŸi bu görüşün doÄŸruluÄŸu, Büyük Okyanus’un güneyinde ve Atlas Okyanusu’nun baÅŸka bölgelerindeki balık diÅŸleri incelenerek sınanacak. Drake Geçidi’nin açılış tarihi de kesinleÅŸtirilecek. Dr. Martin aynı yöntemi Panama Kanalı’nın ne zaman kapandığını belirlemek için de kullanacak. Panama Kanalı’nın 3-4 milyon yıl önce kapandığı sanılıyor. Â
button