Bahçede maydanoz yetiÅŸtirmenin en iyi emeklilik planı olduÄŸundan emin misiniz?

Hepimiz bir gün emekli olacağımızın hayali ile yaşıyoruz. Emekli olunca seyahate çıkılacak, güneye yerleÅŸilecek, bahçede sebze yetiÅŸtirilecek, araba satılıp yerine tekne alınacak, hep isteyip de gerçekleÅŸtirilemeyen keman veya resim derslerine baÅŸlanacak gibi. Ama bazen beklenen gün geldiÄŸinde iÅŸler ters gidebiliyor. Yazlığın bahçesine ekilen maydanozları daha yemeÄŸe fırsat kalmadan geri dönme isteÄŸi baÅŸlıyor, bütün gün evde birlikte olan çiftler kavga ediyor hatta boÅŸanıyor, hayat çekilmez bir hal alıyor. Uzmanlar bütün bu sorunların kendini tanıyamamaktan ve iyi organize olamamaktan kaynaklandığını belirtiyor. Gerekli önlemleri almazsanız tıpkı geçen hafta gazatelere ilan veren eski IÄŸdır Valisi Ömer Türk gibi emeklilikten bunalıp yeni bir iÅŸ aramaya baÅŸlayabilirsiniz. GeçtiÄŸimiz hafta gazetelerde IÄŸdır eski Valisi Ömer Türk'ün hikayesi vardı. Eski vali gazete ilanıyla iÅŸ arıyordu. Bir an evvel iÅŸ bulabilmek için cep telefonu numarasını bile vermiÅŸti. Ömer Türk 25 yıllık meslek hayatında en son IÄŸdır Valisi olarak görev yapmış ve üç ay önce de emekli olmuÅŸtu. Bu üç ay boyunca evdeki tüm kitapları okumuÅŸ, çalıştığı yılların acısını çıkaracak kadar dinlenmiÅŸ ve sonunda sıkılmaya baÅŸlamıştı. Oyalanmak için eÅŸinin eczanesinde çalıştı ama iÅŸe yaramadı. Ona danışmanlık veya genel müdürlük gibi mesai harcayacağı bir iÅŸ lazımdı. Onca yıl çalışıp, tam da hak kazanmışken emeklilik hayallerinden vazgeçmek olacak iÅŸ deÄŸil gibi görünebilir. Ama pek çok kiÅŸi bu önemli geçiÅŸ döneminde emeklilik sendromu yaşıyor. Evde kavgalar çıkıyor, hayat sıkıcı geliyor, insan kendini iÅŸe yaramaz hissediyor. KAZA POZÄ°SYONUDavranış Bilimleri Enstitüsü Kurucu BaÅŸkanı, Uzman Psikolog Emre Konuk, insan hayatının dönem ve safhalardan oluÅŸtuÄŸunu söylüyor: ‘‘DoÄŸru adımları atmaz, doÄŸru organizasyon yapmazsanız kaza yaparsınız. Ä°yi organize olmak uyum dönemi kolay geçecek anlamına gelir. Bir çiftin hayatında evlilik, yeni bir bebek, onun okul dönemi, mezuniyeti, iÅŸ bulması, sevgili bulması, evlenmesi hepsi birer dönem. Zaten insanların yaÅŸadıkları sorunlar genellikle bu uyum dönemlerini iyi atlatamamaktan kaynaklanır.’’Emeklilik de insan hayatını belirleyen dönemlerden biri. Ãœstelik menopoz, andropoz ve çocukların evden ayrılması gibi pek çok sıkıntılı olayla hemen hemen aynı dönemde yaÅŸanıyor. Çocuklar evden ayrıldıktan sonra çift uzun yıllardan sonra ilk defa baÅŸbaÅŸa kalıyor. Bunun psikolojideki adı boÅŸ yuva sendromu. Aradan geçen onca yıldan sonra çiftler karşısındakinin ne kadar deÄŸiÅŸtiÄŸini bazen ancak bu dönemde farkediyor. Derken emeklilik dönemi baÅŸlıyor. EÄŸer birlikte alınmış kararlar ve planlar yoksa sorunlar patlak veriyor. Ä°nsanın böyle bir durumda neler hissettiÄŸini Konuk şöyle açıklıyor: ‘‘İş kiÅŸinin kimliÄŸini oluÅŸturan unsurlardan biri. Ä°nsan kendini birkaç ÅŸeyle tanımlar. Anne veya baba olmak, Türk olmak, psikolog olmak gibi. KimliÄŸi oluÅŸturan ne gidiyorsa sıkıntı yaratıyor. Meslek de burada önemli bir paya sahip.’’EMEKLÄ°LÄ°K TATÄ°L DEĞİLEmekli olurken bize hazır verilen imajlar ile düşünüyoruz: ‘‘Kırda bir ev olsun. Tercihen ev deniz kenarında olsun. Bahçesinde çiçek yetiÅŸtirilsin’’. Filmler, kitaplar, reklamlar bize hep bunu söylüyor. Ä°nsan 60 yıl boyunca metropolde yaÅŸadığını, ÅŸehrin gürültüsüne, belirsizliÄŸine, kalabalığına alıştığını unutuyor. Emeklilik hep bir tatil gibi düşünülüyor. Oysa çalışırken tatiller en fazla bir ay sürüyor. Emeklilik ise çok daha uzun bir süre. Elbette ÅŸehri terk edip hiç sıkıntı çekmeden kırda yaÅŸayabilecek tipte insanlar da var. Ama bunun kararını iyi vermek ve kendini tanımak gerekiyor. EÄŸer evli bir emekli iseniz, eÅŸinize danışarak plan yapmalısınız. Bakalım o arkadaÅŸlarından ve alıştığı çevreden ayrılmak istiyor mu, onun planları neler?EmekliliÄŸin nasıl geçeceÄŸinin ipuçlarını en iyi tatiller ve bir arada geçirilen pazar günleri veriyor. Pek çok çift pazar günleri kavga ediyor. Herkes evde oluyor ve farklılıklar ortaya çıkıyor. Ä°nsan iki haftalık tatilin daha ilk haftasında sıkılmaya baÅŸlıyor, geri dönmenin hayalini kuruyorsa, kırsalda geçen emeklilik günlerini hayal etmesi önerilmiyor. ‘‘Küçük küçük konuÅŸmalar yaptığınız birçok arkadaşınız mı var, derin sohbetler ettiÄŸiniz bir iki arkadaşınız mı? Geceleri dışarı çıkıp, birkaç kapı mı dolaşırsınız, evde kalıp kitap okumayı mı tercih edersiniz?’’Emeklilik dönemi sadece emekli olan kiÅŸiyi etkilemiyor. Kocası emekli olan ev kadınları da zorluklarla karşılaşıyor. Kadın gündüzleri evin tek hakimiyken birdenbire varlığını fazlasıyla belli eden bir insan oluyor. PiÅŸen yemeÄŸin soÄŸan kokusuna, alınan veya alınmayan tozlara, komÅŸuların gelip gitmesine karışmaya baÅŸlıyor. Buna karşılık erkekler de ‘‘Bu kadar sene birlikte olamadık, ÅŸimdi evdeyim, ÅŸikayet ediyor’’ diye düşünüyor. Bu gibi durumlarda emekli erkek hemen kahvehaneye veya akÅŸamları arkadaÅŸlarıyla dışarıya takılmaya baÅŸlıyor. Kocasının ayak altından çekilmesi kadının da iÅŸine geldiÄŸinden fazla ses çıkarmıyor. KADINLAR KOLAY ATLATIYOREmeklilik sendromunu kadınlar daha rahat atlatıyor. Bir defa evin iÅŸleri her zaman varolduÄŸu için oyalanacak bir ÅŸeyler buluyorlar. Ä°kincisi kadınlar hobi faaliyetlerine daha yatkın oluyor. Resim, ahÅŸap boyama, meditasyon gibi kurslara katılarak zamanlarını deÄŸerlendiriyorlar. Yardım almak gerektiÄŸinde uzmana baÅŸvuran da kadınlar oluyor. Sorunların emeklilik ile baÅŸladığını fark edemediklerinden ‘‘Çok heyecanlıyım, kalp çarpıntılarım var, devamlı mutsuzum, yataktan kalkamıyorum’’ gibi ÅŸikayetlerle doktora gidiyorlar. Psikolog Eda ArdumanEMEKLÄ° ADAYLARINA HATIRLATMALAR EmekliliÄŸe tek başınıza mı hazırlanıyorsunuz yoksa bir çift veya aile olarak mı? Hayatınızın hangi aÅŸamasında emeklilik?Çocuklar hálá evde mi? Emeklilikte kiÅŸisel farkındalık öne çıkıyor. Bunun için kimim, neyim, ne istiyorum, karşımdaki ne istiyor soruları karşınıza geliyor.Ä°nsan aynı insan olmuyor. Genellikle karşı karşıya kalan iki yabancıyla karşılaşılıyor.Â