Bahar ödem yapar

Mesude ERŞAN
mersan@hurriyet.com.tr

Kilo aldığımızı düşünüyoruz. Ancak ödemin nedeni her zaman bahar kadar masum değil. Bazen daha ciddi sorunlar ödeme zemin hazırlıyor.

Damar içerisinde dolaşan sıvıların damar dışına çıkması ve doku aralarıyla cilt altında birikmesiyle ödem gelişiyor. Şişme ve ödem gelişiminde alınan su ve tuz miktarının rolü büyük. Gözle görülür bir ödem demek, vücutta yaklaşık 3 litre sıvının birikmesi demek. Su ve tuz tutulumu her zaman sorun değil ama dikkatli olmakta yarar var.
Dahiliye Uzmanı Dr. Murat Görgülü’nün verdiği bilgiye göre, ödem bazen hastalık habercisi olabilir. Sıvı birikimi bölgesel ya da tüm vücudu içerecek şekilde genel olabilir. Bunların nedeni ise farklı. Ödemin olduğu bölgede lenf akımının aksaması sözkonusu. Dolayısıyla tıkayıcı bir kitle, enfeksiyon ya da damar tıkanıklığı buna yol açabilir. Her iki bacağın şişmesi, büyük varis, kalp yetersizliği, lenfatik tıkanıklık, sürekli oturma ve hareketsizliğe bağlı olabilir. Yüz, dudak ve gözde oluşan ödemlerin de en sık nedeni, alerjik reaksiyonlar ya da kanda protein düşüklüğü. Kalp ve karaciğer gibi organ yetersizliklerinde de karın ve akciğer zarlarında sıvı birikimi olur. Ayrıca bazı kanserlerin yayılması sonucunda karın ve akciğer zarlarında sıvı birikimi sıkça gözlenir.
Ödemin süresi, yaygınlığı, kişide ek bir rahatsızlık olup olmaması tanıda ve tedavide büyük önem taşır.

TUZUN BİR GRAMI 200 ML SIVI TUTAR

Her iki bacakta oluşan ödem, uzun süre ayakta kalmaya bağlı olabilir. Bunda fazla tuz tüketimi çok önemli. Fazladan alınan 1 gram tuz, vücutta 200 mililitre sıvı birikmesine yol açar. Kalp yetersizliğinde de her iki ayakta şişme erken bulgulardan. Kalp yetersizliğinde akciğerlerde de sıvı birikerek nefes darlığına yol açabilir.
Sabah kalkılınca gözlenen göz çevresi şişmesinde özellikle böbrek hastalıkları ve azalmış tuz atılımı düşünülmeli. Böbrek rahatsızlığı dışında ileri derecede karaciğer yetersizliği de bu tip ödeme neden olabilir. Özellikle protein kaybına yol açan “nefrotik sendrom”da tüm yüz ve vücutta şişme olabilir.

AŞIRI TUZDAN KAÇININ

Tüm vücutta şişmeye yol açan en önemli nedenlerden biri de alınan besinlerdeki tuz ve kimyasal madde miktarı. Normalde alınması gereken tuz miktarı, yaşa ve aktiviteye göre değişir. Ancak fazla miktarda tuzlu besinleri tüketilir ve tuz böbreklerden yeterli miktarda atılamazsa vücutta sıvı birikmeye başlar. Öncelikle ayak bileği, göz çevresi gibi yumuşak doku bölgeleri şişmeye başlar. Hazır soslar, yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü içecekler, bol kafeinli içecekler vücutta ödemi artırır. Birçok ağrı kesici ve romatizma ilacı da vücutta su ve tuz tutarak ödeme yol açar. Bazı hormon ilaçları, özellikle de kortizonlu ilaçlar vücutta aşırı su ve tuz tutulumuna neden olur.

HAREKET ŞART

Hareketsizlik lenf ve toplardamar dolaşımını azaltacağı için özellikle kollarda ve bacakta şişme yapar. Hep aynı pozisyonda kalan yaşlılarda yerçekiminin etkisiyle sıvı altta kalan bölümlerde toplanır, bu yalancı bir ödem görüntüsü verebilir. Ödemi engellemek için, fazla tuz, alkol, hazır besin, sos, sigara ve kafeinli içecekleri azaltın. Ağrı kesici ve romatizma ilaçlarının dozu ayarlanmalı. Hareket en etkili önleme yöntemlerinden.