Ayakkabıların 200 yıllık patronu
Güncelleme Tarihi:
<B> Merve YENAL</B>
Oluşturulma Tarihi: Eylül 04, 2004 00:02
19’uncu yüzyıl başında İngiltere’de bir atölyede üretime başlayan Clarks, bugün 1.4 milyar dolar cirosu ile ayakkabıda dünyanın bir numarası. Ergonomiye ve ayak sağlığına verdiği önemle dikkat çekiyor. İngiliz ordusu için üretilen ve ‘60 kuşağı’nın simgesi olan ‘Desert Boot’ların (Çöl Botu) da üreticisi.
İngiliz ayakkabı firması Clarks, birçok yönüyle ‘herhangi bir ayakkabıcı’dan çok farklı. Sektörde dikiş makinesini ilk o kullanmış. İlk lastik tabanı üretmiş. Halen, ayakkabıda yapıştırma işlemini lazer ışınlarıyla gerçekleştiren teknolojiyi kullanan tek şirket... Neredeyse iki yüzyıldır dimdik ayakta olan Clarks, tarihin canlı bir tanığı gibi...
Sanayi Devrimi’ne, Dünya savaşlarına tanık olmuş. Hatta onların getirdiği şartlardan kendine ‘fayda sağlamayı’ bilmiş. Böylece, İngiltere’nin küçük bir kasabasındaki atölyeden, 1.4 milyar dolar cirosu olan bir dünya devine dönüşmüş.
‘Kahverengi-siyah’ ayakkabı olarak adlandırılan ve spor ayakkabı hariç tüm ayakkabıları kapsayan sektörün dünya lideri olan Clarks, ‘şık’ ayakkabıdan çok sağlıklı ve konforlu ayakkabı üretmeyi hedefliyor. Dünyada ayakkabı sanayiinde keşif yapabilen birkaç lokomotif firmadan biri. Amacı terlemeden, bacak ağrılarına kadar birçok alanda ayak ve ayakkabı ile ilgili problemleri en aza indirmek. İşte bu nedenle bir Ar-Ge şirketi gibi çalışıp çeşitli konfor ve sağlık mekanizmaları geliştiriyor. Hatta, özürlü ayaklar ve şeker hastaları için özel jelimsi tabanlar yapıyor.
KOYUN POSTUNDAN TERLİK
1825’te İngiltere’de Bristol kenti yakınlarında kurulmuş. Çok köklü bir geçmişe sahip. Adını kurucusu Clark ailesinden alıyor. Cyrus Clark, Street Somerset isimli bir kasabada azimle işe koyuluyor. Önceleri ufak bir atölyede ‘koyun postundan terlik’ yaparak başlıyor. Üç yıl sonra kardeşi James Clark ona katılıyor. İki kardeş 1842’de, yılda 12 bin çift ayakkabı satmaya başlıyorlar. Takvim 1850’yi gösterdiğinde yıllık satış rakamları 22 bin sterlin oluyor.
Şirketin uzun tarihinde çeşitli kırılma noktaları var. Sanayi Devrimi’nin başlangıcında Singer’in dikiş makinesini icat etmesi Clarks için dönüm noktası oluyor. İleri görüşlü Clark kardeşler Singer dikiş makinesini alan ilk İngilizler’den biri. Bu sayede seri üretime geçiyorlar. Böylece Clarks, dikiş makinesini ayakkabı sanayiinde kullanan ilk firma olarak adını tarihe yazdırıyor.
İki kardeşin akıllı yatırımları ile birlikte yıllar geçtikçe Clarks ismi bir markaya dönüşüyor. Yeni kuşaklar yönetime geçtiğinde Clarks daha ‘global’ düşünmeye başlıyor. 1920’lerde seri üretimini hızlandırıyor. Aile üyeleri, ABD, İsviçre, İtalya, Fransa ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelere yaptıkları gezilerden yeni makineler ve yeni fikirlerle dönüyor.
II. Dünya Savaşı, Clarks için yeni bir başlangıcı ifade ediyor. Mısır’da çölde ayakları perişan olan askerlerin ilhamıyla 1950’lerde efsanevi ‘Desert Boot’ (Çöl Botu) modeli yaratılıyor. Tam 54 yıldır giyilen bu botların satışı 1990’lı yıllarda 10 milyon çifte ulaşıyor. 1960’lara gelindiğinde Clarks bir ‘dünya oyuncusu’ olmaya başlıyor. Çöl botları dünyanın dört bir yanında ‘60 kuşağı gençlerin’ simgelerinden biri oluyor.
Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine büyük önem veren şirket 1960’larda lastik kullanarak ilk suni tabanlı ayakkabıyı üretiyor. Petrolün bir türevi olan poliüretan adlı maddeden ilk tabanı yapan yine 1970’lerde Clarks oluyor. Böylece, lastikten daha dayanıklı ve daha hafif ürünler ortaya çıkıyor. Yine 60’larda İngiltere’de üretim yapmanın maliyeti yükseliyor. Bu nedenle Clarks üretimini İngiltere dışına, daha ucuza üretim yapabilecekleri ülkelere taşıyor. Önceleri Çin’e gidip gelmeye başlıyorlar. Clarks, bugün hala İngiltere’de üretim yapmıyor. Çin, Vietnam, Portekiz, Brezilya gibi ülkelerde çok uluslu bir üretime sahip. Kuzey Amerika, Avrupa ülkeleri ve Çin’de kendi şirketleri bulunuyor.
Kahverengi-siyah’ta bir numara
Clarks’ın Türkiye’de dağıtımını üstlenen EFA’nın kurucu ortağı Ali Doğaner dünyada ayakkabı işinin spor ayakkabı ve spor olmayan ayakkabı (kahverengi ve siyah ayakkabı) olmak üzere iki bölümde incelendiğini söylüyor: ‘Spor ayakkabıda ciro bazında dünya sıralaması Nike, Adidas, Reebok, New Balance olarak gidiyor. Kahverengi-siyah ayakkabı pazarında Clarks zirvede oturuyor. Timberland onu uzak ara takip ediyor.’
Çöl Botu’nun ilginç öyküsü
Clarks’ın ‘Desert Boot’ (Çöl Botu) adlı efsanevi bir ürünü var. Clarks ailesinin bir bireyi Mısır’da savaşta İngiliz askerlerinin kösele ayakkabılarının paramparça olduğunu görüyor. Mısırlıların giydiği ‘çöl ayakkabısı’ndan ilham alarak yeni bir ürün geliştiriyor. Böylece bu, ilk ‘hazır tabanlı’ ayakkabı orduda kullanılmaya başlanıyor. 1960’larda bu ayakkabılar Hippie’lerin ayakkabısı oluyor. Böylece, Clarks’ın ünü Amerika’ya yayılıyor.
Ağrıların nedeni yanlış ayakkabı
Bel, boyun, omurga ağrısı gibi hastalıkların yüzde 85’i yanlış ayakkabıdan kaynaklanıyor.
Kadınların yüzde 60’ı kemik çıkması problemi yaşıyor. Yan basma problemi de sık görülüyor.
Bir ayak günde 250 santilitre ter bırakıyor. Kösele ayakkabı az terletiyor, ancak dayanıksız oluyor.
Türk kadınlarının ayaklarının üstü bombeli. Batıda üretilen ince ayakkabıları rahat giyemiyorlar. Ayrıca, Türkler’in ayakları taraklı.
Kurucular Esem Spor kökenli
Ali Doğaner ve Ömer Atabek adlı iki ortak tarafından kurulan EFA, Türkiye’de Clarks’ın ürünlerinin dağıtım hakkını almış. EFA’nın ortakları Esem Spor kökenli. İkisi de Esem Spor’un ayakkabı ve spor giyim bölümünde çalışıyormuş. Bünyesinde Clarks’ı da bulunduran bu markalar topluluğu 2000’de krizle birlikte küçülmüş. Bunun üzerine Doğaner ve Atabek kendi şirketleri EFA’yı kurmuşlar. Doğaner, Clarks’ın Türkiye’de üst gelir grubuna hitap ettiğini söylüyor.
İngiliz ayakkabı firması Clarks, birçok yönüyle ‘herhangi bir ayakkabıcı’dan çok farklı. Sektörde dikiş makinesini ilk o kullanmış. İlk lastik tabanı üretmiş. Halen, ayakkabıda yapıştırma işlemini lazer ışınlarıyla gerçekleştiren teknolojiyi kullanan tek şirket... Neredeyse iki yüzyıldır dimdik ayakta olan Clarks, tarihin canlı bir tanığı gibi...
Sanayi Devrimi’ne, Dünya savaşlarına tanık olmuş. Hatta onların getirdiği şartlardan kendine ‘fayda sağlamayı’ bilmiş. Böylece, İngiltere’nin küçük bir kasabasındaki atölyeden, 1.4 milyar dolar cirosu olan bir dünya devine dönüşmüş.
‘Kahverengi-siyah’ ayakkabı olarak adlandırılan ve spor ayakkabı hariç tüm ayakkabıları kapsayan sektörün dünya lideri olan Clarks, ‘şık’ ayakkabıdan çok sağlıklı ve konforlu ayakkabı üretmeyi hedefliyor. Dünyada ayakkabı sanayiinde keşif yapabilen birkaç lokomotif firmadan biri. Amacı terlemeden, bacak ağrılarına kadar birçok alanda ayak ve ayakkabı ile ilgili problemleri en aza indirmek. İşte bu nedenle bir Ar-Ge şirketi gibi çalışıp çeşitli konfor ve sağlık mekanizmaları geliştiriyor. Hatta, özürlü ayaklar ve şeker hastaları için özel jelimsi tabanlar yapıyor.
KOYUN POSTUNDAN TERLİK
1825’te İngiltere’de Bristol kenti yakınlarında kurulmuş. Çok köklü bir geçmişe sahip. Adını kurucusu Clark ailesinden alıyor. Cyrus Clark, Street Somerset isimli bir kasabada azimle işe koyuluyor. Önceleri ufak bir atölyede ‘koyun postundan terlik’ yaparak başlıyor. Üç yıl sonra kardeşi James Clark ona katılıyor. İki kardeş 1842’de, yılda 12 bin çift ayakkabı satmaya başlıyorlar. Takvim 1850’yi gösterdiğinde yıllık satış rakamları 22 bin sterlin oluyor.
Şirketin uzun tarihinde çeşitli kırılma noktaları var. Sanayi Devrimi’nin başlangıcında Singer’in dikiş makinesini icat etmesi Clarks için dönüm noktası oluyor. İleri görüşlü Clark kardeşler Singer dikiş makinesini alan ilk İngilizler’den biri. Bu sayede seri üretime geçiyorlar. Böylece Clarks, dikiş makinesini ayakkabı sanayiinde kullanan ilk firma olarak adını tarihe yazdırıyor.
İki kardeşin akıllı yatırımları ile birlikte yıllar geçtikçe Clarks ismi bir markaya dönüşüyor. Yeni kuşaklar yönetime geçtiğinde Clarks daha ‘global’ düşünmeye başlıyor. 1920’lerde seri üretimini hızlandırıyor. Aile üyeleri, ABD, İsviçre, İtalya, Fransa ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelere yaptıkları gezilerden yeni makineler ve yeni fikirlerle dönüyor.
II. Dünya Savaşı, Clarks için yeni bir başlangıcı ifade ediyor. Mısır’da çölde ayakları perişan olan askerlerin ilhamıyla 1950’lerde efsanevi ‘Desert Boot’ (Çöl Botu) modeli yaratılıyor. Tam 54 yıldır giyilen bu botların satışı 1990’lı yıllarda 10 milyon çifte ulaşıyor. 1960’lara gelindiğinde Clarks bir ‘dünya oyuncusu’ olmaya başlıyor. Çöl botları dünyanın dört bir yanında ‘60 kuşağı gençlerin’ simgelerinden biri oluyor.
Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine büyük önem veren şirket 1960’larda lastik kullanarak ilk suni tabanlı ayakkabıyı üretiyor. Petrolün bir türevi olan poliüretan adlı maddeden ilk tabanı yapan yine 1970’lerde Clarks oluyor. Böylece, lastikten daha dayanıklı ve daha hafif ürünler ortaya çıkıyor. Yine 60’larda İngiltere’de üretim yapmanın maliyeti yükseliyor. Bu nedenle Clarks üretimini İngiltere dışına, daha ucuza üretim yapabilecekleri ülkelere taşıyor. Önceleri Çin’e gidip gelmeye başlıyorlar. Clarks, bugün hala İngiltere’de üretim yapmıyor. Çin, Vietnam, Portekiz, Brezilya gibi ülkelerde çok uluslu bir üretime sahip. Kuzey Amerika, Avrupa ülkeleri ve Çin’de kendi şirketleri bulunuyor.
Kahverengi-siyah’ta bir numara
Clarks’ın Türkiye’de dağıtımını üstlenen EFA’nın kurucu ortağı Ali Doğaner dünyada ayakkabı işinin spor ayakkabı ve spor olmayan ayakkabı (kahverengi ve siyah ayakkabı) olmak üzere iki bölümde incelendiğini söylüyor: ‘Spor ayakkabıda ciro bazında dünya sıralaması Nike, Adidas, Reebok, New Balance olarak gidiyor. Kahverengi-siyah ayakkabı pazarında Clarks zirvede oturuyor. Timberland onu uzak ara takip ediyor.’
Çöl Botu’nun ilginç öyküsü
Clarks’ın ‘Desert Boot’ (Çöl Botu) adlı efsanevi bir ürünü var. Clarks ailesinin bir bireyi Mısır’da savaşta İngiliz askerlerinin kösele ayakkabılarının paramparça olduğunu görüyor. Mısırlıların giydiği ‘çöl ayakkabısı’ndan ilham alarak yeni bir ürün geliştiriyor. Böylece bu, ilk ‘hazır tabanlı’ ayakkabı orduda kullanılmaya başlanıyor. 1960’larda bu ayakkabılar Hippie’lerin ayakkabısı oluyor. Böylece, Clarks’ın ünü Amerika’ya yayılıyor.
Ağrıların nedeni yanlış ayakkabı
Bel, boyun, omurga ağrısı gibi hastalıkların yüzde 85’i yanlış ayakkabıdan kaynaklanıyor.
Kadınların yüzde 60’ı kemik çıkması problemi yaşıyor. Yan basma problemi de sık görülüyor.
Bir ayak günde 250 santilitre ter bırakıyor. Kösele ayakkabı az terletiyor, ancak dayanıksız oluyor.
Türk kadınlarının ayaklarının üstü bombeli. Batıda üretilen ince ayakkabıları rahat giyemiyorlar. Ayrıca, Türkler’in ayakları taraklı.
Kurucular Esem Spor kökenli
Ali Doğaner ve Ömer Atabek adlı iki ortak tarafından kurulan EFA, Türkiye’de Clarks’ın ürünlerinin dağıtım hakkını almış. EFA’nın ortakları Esem Spor kökenli. İkisi de Esem Spor’un ayakkabı ve spor giyim bölümünde çalışıyormuş. Bünyesinde Clarks’ı da bulunduran bu markalar topluluğu 2000’de krizle birlikte küçülmüş. Bunun üzerine Doğaner ve Atabek kendi şirketleri EFA’yı kurmuşlar. Doğaner, Clarks’ın Türkiye’de üst gelir grubuna hitap ettiğini söylüyor.