Ayak sağlığına dikkat

Ayak problemleri çocukluk yaşta başlar ancak sorun büyümeden genillikle doktora başvurulmaz. Ayak sağlığı için nelere dikkat etmemiz gerektiğini Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Figen Akın'a sorduk:

- Ayak sağlığı nasıl olmalı?

Ayaklarımız vücudumuzun tüm yükünu taşıyan uzuvlardır. Güçlü ve esnek bır yapısı vardır. Vücudumuzda bulunan 214 kemiğin 52 tanesi ayaklarımızda bulunur. Ayak kemikleri vücuttaki en küçük kemiklerdir. Ayak bakımı vücut sağlığının bir parçasıdır. Ayaklar hergün düzenli olarak yıkanmalı, parmak araları dahil çok iyi kurulanmalıdır. Hatta kurulama işlemi kurutma makinesi kullanılarak da yapılabilir. Eger günlük yıkama işlemi yapılmazsa sosyal yaşantıyı olumsuz etkileyen ayak kokularına neden olur.

Çoraplar günlük değiştirilmeli ve ayakları terletmemesi için çorapların pamuklu olmasına dikkat edilmelidir. Çorap seçimi kadar ayakkkabı seçimi de ayak saglığı açısından önemli. Ayakkabıların üstlerinin deri olmasına, ayak ergonomesine uygun olmasına, kadınların ayakkabı topuklarının 5 cm’den fazla olmamasına dikkat edilmeli. Aynı ayakkabı üst üste uzun süre giyilmemeli. Çocuklar ilk yürümeye başladıklarında ayakkabıya ihtıyaçları yoktur. İlk yaşlarda, ayak kaslarının gelişimi ve ayak parmaklarının kavrama özelliği kazanması için ayakkabı giydirilmemelidir. Ayak sağlığı ile ilgilenen birime Podiatri denilmektedir. Podiatri, batık tırnak, nasırlar, tırnak problemleri ortopedik ayak problemleri ile ilgilenmektedir. Podiatri,  diabetik ayak ve ayakta dolaşım problemi sonucu birtakım problem yaşayan hastalarla da ilgilenen bir birimdir.

- Mantar enfeksiyonları nasıl oluşur?

Mantar enfeksiyonları toplumumuzda oldukça sık gözlenir. Özellikle erkeklerde daha sık görülür. Mantar, nemli ve karanlık ortamlarda kolayca ürer. Uzun süre ayakkabıda kalan terli ayaklar üremeleri için oldukça uygun ortam oluşturur. Ayak mantarları oldukça bulaşıcıdır. Bulaşmada yüzme havuzları, spor salonları, saunalar ve kuaförler önemli rol oynar. Aile içi bulaşmaya da oldukça sık rastlanır. Ayak mantarı herkeste aynı şekilde görülmez. Genellikle ayak 4 ve 5'inci parmak arasından kaşıntılı kızarıklık ve pullanma olarak başlar. Bazen ayak altında su toplamasına benzer kabarcıklar olarak ortaya çıkar. Unutulmamalıdır ki, ayakta oluşan her kızarıklık ve kaşıntı da mantar değildir. Bu nedenle, bir dermatoloğa başvurmadan ilaç kullanılması doğru değildir. Ayak tırnaklarında mantar enfeksiyonları ise, tırnakta kalınlaşma ufalanma ve renk değişikliği olarak ortaya çıkar. Mantar enfeksiyonlarında tanı, kliniklerde alınan deri veya tırnak örneğinin mikroskop altında incelenmesi ile kolayca konulabilir. Ayak tırnak mantarlarında ayrıca kültür yapılması da gereklidir. Mantar enfeksiyonlarından korunmak için ayaklar her gün yıkanmalı. Yıkama sonrasında iyice kurulanmalı. Yaz aylarında kapalı ayakkabılar giyilmemeli sandalet tarzı açık ayakkabılar tercih edilmeli. Çorap olarak teri kolayca alan pamuklu çoraplar tercih edilmeli, çoraplar her gün değiştirilmeli. Mantar tedavisinde, kullanılan antifungal pudralar ayakkabı içlerine ve ayaklara koruyucu olarak sıkılmalı.

- Mantar enfeksiyonları nasıl tedavi edilir?

Deriye sınırlı mantar enfeksiyonlarında sadece deriye uygulanan antifungal kremler veya spreyler yeterlidir. Eğer mantar enfeksiyonu yaygınsa 2-3 hafta sistemik tedavi topikal uygulanan kremlere eklenebilir. Tedavi süresi 6-8 haftadan kısa süreli olmamalıdır. Eğer tedavi kısa süreli uygulanırsa mantar enfeksiyonu tekrarlayabilir. Tırnak mantar tedavisinde ise etkilenen tırnak tek ve kısmı olarak etkilenmişse, tırnak törpülenerek uygulanan antifungal tırnak cilaları ile iki aylık bir tedavi yeterli olur. Tırnağın tamamı veya birden fazla tırnak etkilenmişse sistemik antifungal tedaviler el tırnakları için 2 ay, ayak tırnağı için ise 3 ay yeterlidir. Eğer tırnak mantarı tedavi edılmezse ayak mantarı enfeksiyonları da tekrarlamaktadır. Ayakta ve/veya ayak tırnağında mantar enfeksiyonları varsa havuza girilmemeli ve toplu yaşam yerlerinde çıplak ayakla dolaşılmamalı. Çünkü mantar enfeksiyonunun tedavisi kadar bulaşmanın önlenmesi de önemlidir.

- Tırnak batıkları ve tedavisi için neler yapılabilir?

Tırnak batıkları en sık ayak tırnaklarında oluşur. Tırnaklar kenarlardan deri içerisine girerek bu bölgede kızarıklık şişlik ve ağrıya neden olurlar. Tırnak batığında enfeksiyon gelişmişse sistemik antibiyotik tedavisi gerekli olur. Tırnak batığına neden olan faktörler olarak, dar ayakkabı giyilmesini, ayağın çok terlemesini, uygunsuz tırnak kesimini, uygunsuz sivri topuklu ve dar ayakkabılar giyilmesini, sık yapılan koşuları, sıkı çorap kullanımını sayabiliriz. Tedavisinde ise tırnakta sadece kızarıklık şişlik ve ağrı varsa batık kısmın altına destek konulması ve kurutucu pansumanlar yeterli olur. Batık nedeniyle tırnağın bu bölümünde kabarıklık (Granulasyon dokusu) meydana gelmişse cerrahi müdahale ile hasta ancak rahatlar. Yani tırnağın o bölümü tırnak kökü (matriks) kalıcı olarak çıkarılır ve tırnak bu bölümünden tekrar çıkmayacağı için problem tamamen ortadan kalkar. Bu işlem, matrisektomi olarak adlandırılmakta olup kliniğimizde bu işlem fenol solüsyonu (Yüzde 85)  ile uygulanmakta ve  gayet başarılı sonuçlar alınmaktadır.