"Aşılama yapılmazsa ölümler artacak"

Başbakan Erdoğan “Ben ve ailem domuz giribi aşısı olmayacağız” derken, toplumun büyük kısmı bu konuda tereddüt yaşarken, bilim dünyasından bu konuda çok önemli bir çağrı geldi. Vatan Gazetesi’ne konuşan Dünya Sağlık Örgütü Genel Merkezi Küresel Grip Programı Pandemi Hazırlık Koordinatörü Prof. Dr. Hande Harmancı, “Mutluka aşı olun” çağrısı yaptı.

H1N1 virüsü mutasyona uğradı mı? Bundan sonra aşılar ve ilaçlar işe yaramayacak mı?

H1N1 virüsü sürekli olarak mutasyona uğrayabilecek bir yapıda fakat her mutasyon aynı değildir. Norveç’in yaptığı açıklamadan Dünya Sağlık Örgütü’nün de (WHO) bilgisi var. Açıklamaya göre virüsün genetik yapısının belli bir yerinde değişime uğradığı söyleniyor, fakat bunun klinik anlamının ne olduğunu henüz bilmiyoruz. Bu mutasyonun klinik seyirde ya da ilaçlar üzerinde bir etkisi olacak mı olmayacak mı henüz araştırma altında. Fakat şu andaki virüslerin her iki ilaca da (Oseltamivir ve Zanamivir) bir direnç geliştirmediği kesin olarak gösteriliyor.

Virüsün mutasyona uğradığı ne kadar sürede netleşir?

Veri toplama hızına bağlı bu. WHO laboratuvarları bu virüsleri sürekli izliyorlar. Olay veriler toplandıkça netleşecek.

Mevcut aşılar ve ilaçlar geçerliliğini yitirecek mi?

Hayır. Her mutasyondan sonra var olan aşılar ve ilaçlar geçerliliğini yitirecek diye bir şart yok. Genetik yapının herhangi bir yerinde olan mutasyon aşının geçersizliği ya da ilacın direncine neden olmaz. Bu mutasyon olmaması enteresan olurdu. Bu virüs hastalığın başında beri mutasyona uğramadı, mutasyon bizim için şaşırtıcı değil, doğal bir süreç. Ama en önemlisi ilaçlara karşı bir direnç yok. Aşıların etkinliğinde de bir değişiklik yok.

Önce Başbakan ardından Bakan Çubukçu ”Aşı olmayacağım” açıklaması yaptı. Veliler ne yapmalı?

WHO başından beri aşıların arkasında duruyor. İki gün önce bu aşıların güvenliğiyle ilgili yeni bilgi notu yayımladık. Dünyada bugüne kadar 65 milyon doz aşı uygulaması yapıldı. 65 milyon dozun içinde bilim adamlarını şaşırtan bir yan etkiye rastlanmadı. Çin’de 11 milyon doz aşı yapıldı ve içlerinden olası 2 ölümün aşıdan dolayı olduğu düşünüldü, bu iki ölümün otopsi dahil incelemeleri yapıldığında domuz gribi aşısına bağlı olmadığı tespit edildi. Türkiye’de her gün 1000 kişi ölüyor, ve bu ölümler ölmeden önce bir şeyler yapıyorlar, örneğin yemek yiyorlar. Önce yemek yedi sonra öldü demek ne kadar abes ise, önce aşı oldu sonra öldü demek de o kadar abestir.

Aileler kimi dinlesin?

Aşılar güvenli. Türkiye’nin aldığı aşılar Avrupa’nın bir çok ülkesinin aldığı aşılarla aynı. Türkiye’ye gelişmiş ülkelerce en düzgün ve kabul gören aşılar alındı. Güvenlik profilleri son derece yüksek, hem güvenli hem de etkili. İnsanların güvenilir yerlerden bilgi edinmelerini öneriyoruz. WHO ve Sağlık Bakanlığı’nın internet sitelerinden vatandaşlar bilgi alsınlar. Veliler sadece bilim adamlarını dinlesinler. Grip salgını her ne kadar hafif gibi görünüyorsa da bu grip mevsimsel gripten farklı olarak çocukları, hamile kadınları ve kronik hastaları çok daha fazla etkiliyor. Tüm dünyada hastaneye yatanlara baktığımızda 5 yaş altı çocuklar, hamileler ve 65 yaş üstü yetişkinler çok daha fazla hastalık geçiriyorlar ve ölüyorlar. ”Allah sıralı ölüm versin” diye bizde bir laf vardır, bu hastalık sıralı ölümleri tersine çeviriyor. Çocukları, gençleri ve hamile kadınları öldürüyor. Çok hafif geçirmeleri büyük olasılık, ama ya olmazsa. Bilim adamlarını ciddiye almalılar bir an önce aşı olmalılar. Sokaktaki vatandaşa ”Aşı yaptıracak mısınız” diye soruyorum ”Hayır güvenmiyoruz” diyorlar, insanlar havada uçuşan bilgilere inanıyorlar.

Ölümler katlanarak artacak

WHO’nun ”Hastalık Türkiye’de daha hızını almadı açıklaması var. İleride Türkiye’de neler olacak?

Türkiye de Avrupa’daki eğilimleri izliyor. Salgın batı Avrupa’da biraz azaldı ama Türkiye’de artmaya başladı. Artışın katlanarak sürmesini bekliyoruz. Aşı az yapılıyor, bir ay içinde bu hastalık çok artacak. Aşılama yapılmazsa ölümler katlanarak artacak. Türkiye bu gidişle daha kötü durumlara da hazırlıklı olsun. Şu bir gerçek ki aşı olmayan ülkeler büyük risk altında.

Türk insanı şanslı çünkü aşısı var

İş işten ne zaman ve nasıl geçer?

Ciddi hastalanmalar ve ölümler fazlalaşınca iş işten geçmiş demektir. Çocuklarımızı bu nedenle iş işten geçmeden aşılatmamız lazım. Bir toplum ne kadar fazla ve erken aşılanıyorsa o kadar az insanı kaybedeceksiniz demektir. Türkiye şu yönden şanslı, aşı anlaşması yaptı ve bol miktarda aşı var, bunu uygulamaya çalışıyor. Dünyada bir çok ülkede aşı sıkıntısı çekiliyor, Amerika’da yeterince aşı piyasada yok ve şu anda büyük aşı sıkıntısı çekiyor. Halk ’Neden bizim aşımız yok’ diye hükümetleri eleştirmeye başladı. WHO, aşı sıkıntısı çeken 95 ülkeye aşı gönderecek Ukrayna’da buna dahil. Dünyada aşı sıkıntısı çekiliyor, bu sıkıntı varken Türkiye’de insanlar aşıya güvenmeliler ve şanslı olduklarını düşünmeliler.