Artık gençler güzel

Güzellik kavramı değişti. Artık herkes daha güzel. Ama bir de madalyonun öbür yüzü var

Eski güzellerden kim kaldı? Yeni kuşağa sorarsak yanıt açık: Hiç. Güzellik kavramı değişeliberi güzel sayısı arttı. Hepimiz biraz daha güzeliz. Ama hiç durmayan sinsi bir düşman elbet galip gelecek: Zaman. Çünkü artık güzelliğin yerini gençlik aldı.

Ben Kate Moss'u çok yadırgayanlardandım. Güzel anlayışıma hiç uymuyordu.

Çarpuk çurpuk, gözleri ayrık, sıska, küçük bir kız güzel olamazdı. Hele seksi, hiç değil. Kendimi biraz zorlayınca yüzünün moda değil, sinema yüzü olabileceğini düşünüyordum. İlginçti, ama mükemmel değildi.

Fena halde yanıldım. O pırıl pırıl Linda'lar, Christy'ler makyajlarını sildiler, zayıflayıp soldular. Boşuna değilmiş. Kate Moss, kendisi gibi, sıradan, mükemmel olmaktan uzak, doğal, kendi halinde görünen pek çok genç kıza moda dünyasının kapısını açtı. Ve en önemlisi yeni modellerin hepsi de neredeyse ‘‘küçük’’ kızlardı.

GÜZEL DEĞİL GENÇ

Zaman geçti, Kate ve onun gibiler kalıcı oldular. Grunge akımı geride kalıp da, moda ihtişam ve seksiliğe iştahlanınca Kate makyaj yaptı, kilo aldı. Seksi giysiler içinde pozlar verdi. Onun açtığı kapı bir daha hiç kapanmadı. Gençler onun için ‘‘Güzel’’ olarak sunulan örneklerin ulaşılamaz olmaması pek çok kadının kendisini daha güzel hissetmesi, başkaları tarafından güzel bulunması anlamına gelir. Bu gerçekten iyi bir şey. Dünyadaki tek doğal adaletsizlik olan güzellik-çirkinlik meselesinde kalıpların kırıldığı anlamına gelir.

Ama... Bir de işin ‘‘ama‘‘sı var: Değişen güzellik anlayışı o kadar da ‘‘selim’’ değil. Gençlerin şimdilik hiç farkında olmadığı, belli bir yaşın üzerindekilerin hissettiği bir ‘‘habis’’lik sözkonusu. ‘‘Güzel’’ olanın yerini ‘‘gençlik’’ almış durumda. Hem de öyle böyle değil, yeniyetme bir gençlik sözkonusu. Moda dünyası yalnızca genç bir dünyaya hitap ediyor. Güzellik değil, gençlik hüküm sürüyor. Güzel bir kadın, her yaşta güzel olabilir. Hangi yaşta olursa olsun bir kadının güzel olmaya çalışmasında bir sorun yoktur. Ama geçer akçenin gençlik olduğu düşünülürse, genç olmaya çalışmanın patetik bir yanının olduğu inkar edilemez.

KADINLARIN İŞİ ZOR

Model yaşının 12'ye düştüğü bir dönemde moda dergilerinin sayfalarını karıştıran kadınlar gitgide o sayfalardan uzak düştüklerini hissediyorlar mı acaba? Hissetmiyorlarsa, yaşlarına göre giyinmemek gibi bir tuzağa düşmüş olabilirler. Bana öyle geliyor ki güzellik, gençlikten daha kalıcı.

BAKIŞIMIZ DEĞİŞTİ

Güzel. Sözlükteki tanımı: Hoşa giderek, hayranlık uyandıran. Ben buna bir şey daha eklerdim: ‘‘Bakma, seyretme arzusu uyandıran’’... Hoşa giden, hayranlık ve bakma arzusu yaratan kadınlar, yani güzel kadınları gözümün önüne getiriyorum. Eski ‘‘güzel’’leri hatırlıyorum. Bundan 20-30 yıl öncekileri mesela. Dünyanın en güzel kadınları kimlerdi? Elizabeth Taylor, Birgitte Bardot, Catherine Deneuve, Jacqueline Bisset. Bugünün ‘‘güzel’’lerinden ne kadar farklılar. Günümüzün dünya çapındaki güzellerini sıralasak? Jeniffer Lopez, Cameron Diaz, Uma Thurman, Liv Tyler, Kate Moss...

Bakışımızın değiştiği kesin. Bu nasıl oldu peki?

Belki eskilerle yeniler arasındaki farka bakmak gerekir.

İşte bir ‘‘eski güzel’’: Catherine Deneuve.

O, kimseye benzemiyor. Kimse de ona.

Ulaşılamaz gözüküyor.

‘‘Mükemmel’’ tanımına bir örnek gibi.

Uzun, ama çok uzun yıllar (hatta eski kuşaklar için hálá) ‘‘en güzel’’ sıfatını taşıdı.

Ve yeni güzeller (farkında mısınız, ‘‘bir’’ diyemiyorum): Liv Tyler, Cameron Diaz, Jenniffer Lopez. Özellikleri sadece genç olmaları.

KERAMET OBJEKTİFTE Mİ?

90'lı yılların başlarında sıradan, cılız, neredeyse hastalıklı görünen yeniyetme bir kız, bu top modellerin arasına katılıverdi. Ne yüzü, ne bedeni onlar gibiydi. Podyumların en kısa boylu, en çarpık bacaklı, en ‘‘soluk’’ mankeni olarak parıltılı dünyaya aykırı bir göktaşı gibi düştü. Bir kadın fotoğrafçı keşfetmişti onu. Ayrık gözleri, ne mutlu-ne mutsuz, ne uysal-ne asi ifadesi taşıyan yüzü, birbirinden ayrık ve biraz şehla gözleriyle grunge akımının prensesi oluverdi. Bir kamera gözümüzü, zevkimizi altüst etti.

Eski kuşak, bu hilkat garibesini çok yadırgadı. Anneler moda dergilerindeki fotoğraflarına isyan edip, dergi editörlerine protesto yağdırdılar: ‘‘Kızlarımızı hastalıklı bir eroinman görünümüne mi özendirmek istiyorsunuz?’’ diye çıkıştılar hep bir ağızdan. Çok haklıydılar. Çünkü eski kuşak onu çok yadırgadı, çirkin buldu ama gençlerin gözünde Kate, ilah oldu.

MÜKEMMEL GÜZELLER

Güzel kadınlar eskiden hep, ama hep sinema endüstrisindendi. Bu, 80'lerin sonlarına doğru değişmeye başladı. Moda, sinemanın önüne geçti. Ünlü olmak bağlamında güzelliği top modeller devraldı. Cindy Crawford: Mükemmel ve güzel'in bir bileşimi olarak onu herkes tanıdı. Dünya, adıyla, sanıyla, özel yaşamıyla bir stardan değil, bir top modelden konuşuyordu artık. O, Christy Turlington ve Linda Evangelista. Naomi, Claudia, Tatjana... Onların dönemine kadar top modellerin adı sanı pek bilinmezdi, zaten o kadar ‘‘sezonluk’’ boy gösterirlerdi ki. Ama onlar kalıcı oldular. Starların yerine oturdular ve güzelliğin yeni temsilcileri oldular. O denli mükemmeldiler ki, o eski güzellerin kalitesindeydiler. Benzersiz, ulaşılamaz ve muhteşem. Kimse onların güzelliğini tartışmadı. Dünyanın en seçkin moda dergilerinin kapaklarını mesken tuttular. Ünlü moda dergisi Vogue''un Amerikan baskısı bir keresinde Kim Basinger'i kapak yaptı da okurlardan tepki aldı. ‘‘Bu kadının kapakta ne işi var?’’ diye.

90'lara kadar, güzellik yalnızca endüstri değiştirmiş görünüyordu. Derken...