Antalya’daki Rusya

Villa ya da site içinde havuzlu, özel güvenlikli evlerde yaşıyorlar. İki de mahalleleri var: Hurma ve Liman. Altı yıl önce konsoloslukları açıldı. Vaftiz törenlerini, ayin ve düğünlerini yaptıkları tarihi kiliseye, papazlarına 10 ay önce kavuştular. Hepsi en az bir üniversite mezunu. Bilim insanı, doktor, mühendis, sanatçılar. Öncü kadınları, 2000’lerde Türklerle evlenip geldi. Şimdi Rusya Federasyonu’nun dört bir tarafından Rus çiftler olarak geliyorlar. 2008’de Antalya’daki nüfusları 10 bin 800’di, bugün 30 bin oldular. Bu rakamın 10 yıl sonra 100 bini bulacağı tahmin ediliyor. Rusya’nın iki büyük gazetesi Komsomolskaya Pravda ve Moskovskaya Pravda Antalya’da büro açtı, birer sayfasını Antalyalı Ruslara ayırdı. Rusça eğitim veren iki okul, bir de anaokulları var. Okullarında Rus edebiyatının ölümsüz yazarları Gogol, Puşkin, Çehov’un resimleri asılı. Koridorlarında da Rus ressamların reprodüksiyonları… Zeki, güzel ve disiplinli melez çocuklar, Türkiye ve Rusya’daki müzik, dans, bale ve spor yarışmalarında dereceler alıyorlar.

AĞIRBAŞLI VE VAKUR

Antalya’da, Rus diasporasının tanınmış isimleriyle görüştük, birlikte yemek yiyip sosyal faaliyetlerine tanıklık ettik. Türkiye ve Rusya’daki tüm sosyal ve politik gelişmeleri dikkatle izliyorlar. Hepsi eğitim ve bilgi birikimleriyle çok değerli nsanlar. Sonsuz bir tatil yerine üretim faaliyetinin içinde yer almak istediklerini söylüyor, Türkiye’nin kendilerini değerlendirmediğinden yakınıyorlar. Yine de huzurlular ve yeni hayatlarının değerini iyi biliyorlar. Kreşte, ana ve ilköğretim okulunda tüm Rus çocuklar sakin, gürültüsüz. Öğretmenler, Rus klasiklerinden çıkıp gelmiş gibiler: Beyaz ve duru tenli, alçak sesle terennüm ettikleri Rusça’nın müzikalitesine uyan balerin zerafetinde...

MOSKOVA AYRICALIĞI

Bir diğer ortak özellikleri de şaşmaz disiplinleri. Müzik öğretmeninden öğrencisine, dansta, tiyatroda, randevusunda, minicik çocuktan yaşlısına ne yapıyorsa disiplinle yapıyor. Aralarında herhangi bir kast oluşmadığını, kimsenin küçümsenmediğini söylüyorlar. “Çünkü” diyorlar, “Hepimiz iyi eğitimli, entelektüel insanlarız.” Yine de Antalya diasporasında Moskovalı olmanın ayrıcalığını hissetmemek mümkün değil. Bu ayrıcalık, Ukraynalılar söz konusu olduğunda daha çok ortaya çıkıyor. Mesela “Ukraynalı mısınız?” sorusuna hafif irkilerek ve ciddi bir ifadeyle “Hayır, Moskovalıyım” diye yanıt veriyorlar.

170 yıllık Ortodoks kilisesi

Ukraynalı Papaz Mihail Anishchenko (36)
Bu kiliseyi 1843’te, Kapadokyalı bir aile yaptırmış. Tavan süslemelerins ve ikonları Rum Patrikhanesi, ahşap oymaları ise Güney Kore gönderdi. Kilise, Antalya’da yaşayan Rusların talebi üzerine Rusça konuşan Ortodokslar için açıldı. 10 ay önce papaz olarak atandım. Antalya’nın iklimi sıcak, insanları her an yardım etmeye hazır. Tanrıya şükrediyorum burada olduğum için. Dini bayramlar, vaftiz ve nikâhların dışında pazar günleri de çok kalabalık oluyor kilisemiz. Noel’de başka şehirlerde yaşayan Ruslar da geliyor.

Adı Viktor’du, Zafer oldu

Zafer Bikkenoğlu (Rus Okulu’nun kurucusu)
Rusya’daki Rostov’tan 20 yıl önce göçtük. Şimdi Türk vatandaşıyız. Adım Viktor’du, Zafer oldu. Viktor da zafer demek. Okulumuz 12 yıllık. Rusya Federasyonu’nun yanı sıra Kazakistan, Özbekistan, Moldova’dan 180 öğrencimiz var. Rus - Türk evliliklerinin yanı sıra anne - babası Rus olan çocukların sayısı da çok fazla. 40 öğretmenimizin hepsi Rusya Federasyonu’ndan ve eğitimimiz Rusya müfredatına göre. Eğitim dili Rusça. İlköğretimi bitiren her öğrencimiz mezun olmak için Rusya’da devlet sınavına girmek zorunda. İki yıllık yüksekokulumuzda İngilizce eğitim veriliyor. Avrupa ve ABD’deki iki üniversiteyle anlaşmalıyız.

Diplomalarım işe yaramıyor

İrina Balcı (Rus Sanat ve Kültür Derneği Başkanı)
Beş yıldır Antalyalı. Moskova Amerikan Koleji’nden sonra Moskova Devlet Üniversitesi Filoloji Bölümü’nden mezun olmuş. Daha sonra Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk ve sosyoloji okumuş. Şimdi boşanmak üzere olduğu bir Türk ile evlendi. Mikhail, Denis, Sofia, Nadia adında dört çocuğu var. Uzay profesörü babası Kanada ve Avrupa’da çok ünlü. Roket ve astronotlar için makineler yapıyor. Annesi, bir önceki dönem, Putin’in Birleşik Rusya Partisi’nden milletvekiliydi. Şimdi matematik ve fizik okulu müdürü. “Çocuklarımın iyi yaşayacağı bir hayatı buldum. Burada deniz var, hava güzel ama insanlar yüzme bilmiyor. AB’den aldığım iş davetlerini reddettim ama burada da iş bulamıyorum. Yüksek diplomalarım işe yaramıyor” diyor.

RUSYA’NIN RUHUNU GÖSTERİN

Balcı şöyle devam ediyor: “Dünyaca ünlü Rus moda ve sanat tarihçisi Prof. Aleksandr Vasilyev, Antalya’ya geldiğinde buradaki Ruslarla bir toplantı düzenleyip bizi eleştirdi. ‘Rusya’dan gelenler her zaman Türklere faydalı oldu. Sizlerin de göreviniz kültür sanat alanında çalışıp örnek olmak. Antalya’ya ne faydanız oldu?’ deyince şaşırdık. Alışveriş yapıp para kazandırıyorduk çünkü. ‘Hayatınız boşa gidiyor. Rusya’nın ruhunu göstermek zorundasınız. En azından teşekkür etmelisiniz, bu güneşten faydalandığınız için’ dedi. Biz de tavsiyelerine uyduk. Dans, müzik, spor okulları açtık. Çocuklarımız Türkiye ve Rusya’daki birçok müzik ve dans yarışmasında dereceye girdiler.”

Komünist önyargısı bitti

Vladimir Zharov (İşadamı)
Moskova Üniversitesi Türkoloji Bölümü mezunu. 1982-87 yılları arasında Tass Ajansı’nın Ankara bürosu şefliğini yaptı. 90’lı yıllarda Milliyet gazetesinin Moskova bürosunda çalıştı, 1995’te gazeteciliği bıraktı, Türk inşaat firmalarında yöneticilik yaptı. Altı yıl önce Antalya’ya yerleşti. “Serin ve rüzgârlı yerler Rusya’da çok. Ama bu sıcağı görmek mümkün değil. Türk ve Rus halkları arasında eski çağlara dayanan dostluk var. Soğuk Savaş bitip turizm başlayınca Türklerin komünist önyargısı da kalmadı” diyor.
 
Ruslar dört dalgada göç etti

- Türkiye’ye ilk göç eden Ruslar, Birinci Dünya Savaşı’ndan, ikinci grup Bolşevik Devrimi’nden kaçıp gelmişti. Üçüncü grup, İkinci Dünya Savaşı sonrası Stalin yönetiminden kaçıp geldi. Antalya’ya gelen Ruslar ise dördüncü dalgayı oluşturuyor.
- Son dalga Rusların ilk bölümü, 1990’da Sovyetler Birliği dağılınca geldi. İkinci grup, tatil için gelen Rus kadınlar. Türk erkeklerle tanışıp evlendiler. Rusya’ya çalışmaya giden Türk erkekleri de Rus eşleriyle birlikte Türkiye’ye döndü. Son yıllarda da Moskova başta olmak üzere bir çok kentten Rus çiftler yazlık almak için gelip dört mevsim kalmaya başladılar.

Rus kadınının eşitlik anlayışı, Türk erkeğinin değer yargılarıyla çelişiyor

Rus Sanat ve Kültür Derneği’nin verdiği bilgilere göre Türk - Rus evliliklerinde son durum şöyle:
- Bazı Rus kadınları Türk kocaları istemediği için kendi dillerini konuşamıyor ve çocukları anadillerini bilmeden büyüyor.
- Bazı karışık evliliklerde Rus kadınlarla Türk erkekleri kız çocuklarının Hıristiyan, erkek çocuklarının Müslüman olması için baştan anlaşıyor.
- Karışık evliliklerde çiftlerden ancak yarısı iki ülkenin kültürünü eşit biçimde hayatlarına yansıtabiliyor. Ancak Rus kadının eşitlik anlayışı, Türk erkeğinin değer yargılarıyla çelişiyor. Bu nedenle boşanmalar artıyor, eğitimli Rus kadın - eğitimsiz Türk erkek evlilikleri artık eskisi kadar çok görünmüyor.
- Genellikle kocalar çalışıyor, kadınlar çocuklarıyla ilgileniyor. Hepsi üniversite mezunu olduğu halde iş bulamayan kadınların çoğu bunalıma giriyor.
- Rus çocukları, ilk başta tatil yeri gözüyle baktıkları Antalya’dan Rusya’ya ne zaman döneceklerini bir yıl sonra sormamaya başlıyor. Hem Rus hem Antalyalılar ve bu durumdan mutlular. Anneleri onlara ‘dünya vatandaşı’ diyor.