Anne sütü gebelikten korunmaya yetmeyebilir
Güncelleme Tarihi:
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Aralık 10, 2004 00:29
Emzirme döneminde doğurganlık azalır. Doğumdan sonra doğurganlığın yeniden kazanılması emzirme süresi, sıklığı, adetin başlamasıyla ilgili. Yumurtlama genellikle ilk adetten birkaç hafta sonra başlar. Bebek anne sütü alıyorsa altı ile sekiz ay koruyabilir. Fakat bebek ek gıda (mama) alıyorsa doğumdan sonra 3’üncü haftadan itibaren korunma yöntemi uygulanmalı. Emziren kadınlarda bu risk yüzde 1-2’den az da olsa, ilk adetten önce yumurtlamanın başlayabildiği de biliniyor.
l Emzirme dönemi gebelikten nasıl koruyor?
Emzirme veya pompa ile sütün sağılması, yumurtlama ve yumurtlama gelişimini baskılayan prolaktin adlı hormonu arttırır. Bu da gebelikten koruyabilir.
l Koruyuculuğu ne kadar sürer?
Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı çok merkezli bir çalışmada bebek sadece anne sütüyle besleniyor, altı aydan küçükse, annenin adeti başlamamışsa yüzde 98,1 oranında gebelikten koruduğu gösterildi. Gündüz ve gece emzirme olmalı (günde en az altı kez). Dolayısıyla çalışan annelerin bu yöntemle korunması zor! Bebeğe altıncı aydan sonra ek gıdalara başlanmasıyla emzirme devam etse de koruyuculuk azalır.
l Emzirme sırasında kullanılacak doğum kontrol yöntemi nasıl seçilir?
Emzirme döneminde uygulanacak doğum kontrol yöntemi seçimi bir çok faktöre bağlı. Bunlar önceden kullanılan alışılmış metod, gelecekte çocuk isteği, eşin katılımı, emzirme durumu gibi faktörler. Hangi yöntemin uygun olduğu bu faktörlere göre belirlenmeli.
l Seçenekler nedir?
- Bariyer yöntemi: Başarısızlık oranı yüzde 10 dolayında. Prezervatif kullanımı gebelikten koruduğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan da korur. Diyafram (vajinaya uygulanan esnek kap) doğumdan sonra altı haftadan önce kullanılamaz. Vajinal tablet (spermisit) kullanımı emzirme döneminde oluşan vaginal kuruluğu arttırır.
- Hormonal Yöntemler:
- Doğum kontrol hapları(kombine haplar): Östrojen ve progesteron içerirler. Yapılan çalışmalarda bu hapların östrojen içeriğinin süt miktarını azalttığı gösterildi. Östrojen içerdiği için gebelikte oluşan kanın pıhtılaşma eğilimi nedeniyle damar tıkanıklığı riski taşır. Doğumdan sonra altı haftadan önce başlanmamalı. Anne emzirmese bile doğum kontrol hapına başlamak için en az altı hafta beklenmeli.
- Sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları: Doğumdan altı hafta sonra başlanmalıdır. Emzirme döneminde güvenle kullanılabilir.
- Progesteron içeren iğne (Üç aylık iğne): Uzun yıllardır denenmiştir. Yan etkisi yoktur. Sütü az da olsa arttırdığı saptandı. Adet görmemeye neden olur. İğne kesilince düzelir.
- Aylık İğneler: Östrogen içerdiği için sütü azaltır ve emzirme döneminde kullanım konusunda yeterli bilgi yok.
- İmplant: Kolda cilt altına uygulanan hormon içeren yaklaşık üç santimetrelik çubuktur. Üç yıl korur. Süte geçen az miktarda hormon bebeği etkilemez. Adet görmemeye neden olabilir.
- Rahim içi araç (spiral): Başarısızlık oranı yüzde 1-3. En erken doğumdan 4-6 hafta sonra uygulanabilir. Daha erken uygulanırsa rahim kasılmaları ile atılabilir. Hormonlu olanların hormonunun vücuda geçişi çok azdır ve sütü etkilemez.
- Cerrahi Yöntem: Kalıcıdır. Erkek veya kadının tüpleri bağlanarak kısırlaştırılması. Anne sağlığı ve emzirmeyi etkilemez. Kolay ve riski olmayan ucuz bir yöntem. Doğum sonrası göbek altından veya sezaryende uygulanımı emzirmeyi etkilemez.
l Emzirme dönemi gebelikten nasıl koruyor?
Emzirme veya pompa ile sütün sağılması, yumurtlama ve yumurtlama gelişimini baskılayan prolaktin adlı hormonu arttırır. Bu da gebelikten koruyabilir.
l Koruyuculuğu ne kadar sürer?
Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı çok merkezli bir çalışmada bebek sadece anne sütüyle besleniyor, altı aydan küçükse, annenin adeti başlamamışsa yüzde 98,1 oranında gebelikten koruduğu gösterildi. Gündüz ve gece emzirme olmalı (günde en az altı kez). Dolayısıyla çalışan annelerin bu yöntemle korunması zor! Bebeğe altıncı aydan sonra ek gıdalara başlanmasıyla emzirme devam etse de koruyuculuk azalır.
l Emzirme sırasında kullanılacak doğum kontrol yöntemi nasıl seçilir?
Emzirme döneminde uygulanacak doğum kontrol yöntemi seçimi bir çok faktöre bağlı. Bunlar önceden kullanılan alışılmış metod, gelecekte çocuk isteği, eşin katılımı, emzirme durumu gibi faktörler. Hangi yöntemin uygun olduğu bu faktörlere göre belirlenmeli.
l Seçenekler nedir?
- Bariyer yöntemi: Başarısızlık oranı yüzde 10 dolayında. Prezervatif kullanımı gebelikten koruduğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan da korur. Diyafram (vajinaya uygulanan esnek kap) doğumdan sonra altı haftadan önce kullanılamaz. Vajinal tablet (spermisit) kullanımı emzirme döneminde oluşan vaginal kuruluğu arttırır.
- Hormonal Yöntemler:
- Doğum kontrol hapları(kombine haplar): Östrojen ve progesteron içerirler. Yapılan çalışmalarda bu hapların östrojen içeriğinin süt miktarını azalttığı gösterildi. Östrojen içerdiği için gebelikte oluşan kanın pıhtılaşma eğilimi nedeniyle damar tıkanıklığı riski taşır. Doğumdan sonra altı haftadan önce başlanmamalı. Anne emzirmese bile doğum kontrol hapına başlamak için en az altı hafta beklenmeli.
- Sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları: Doğumdan altı hafta sonra başlanmalıdır. Emzirme döneminde güvenle kullanılabilir.
- Progesteron içeren iğne (Üç aylık iğne): Uzun yıllardır denenmiştir. Yan etkisi yoktur. Sütü az da olsa arttırdığı saptandı. Adet görmemeye neden olur. İğne kesilince düzelir.
- Aylık İğneler: Östrogen içerdiği için sütü azaltır ve emzirme döneminde kullanım konusunda yeterli bilgi yok.
- İmplant: Kolda cilt altına uygulanan hormon içeren yaklaşık üç santimetrelik çubuktur. Üç yıl korur. Süte geçen az miktarda hormon bebeği etkilemez. Adet görmemeye neden olabilir.
- Rahim içi araç (spiral): Başarısızlık oranı yüzde 1-3. En erken doğumdan 4-6 hafta sonra uygulanabilir. Daha erken uygulanırsa rahim kasılmaları ile atılabilir. Hormonlu olanların hormonunun vücuda geçişi çok azdır ve sütü etkilemez.
- Cerrahi Yöntem: Kalıcıdır. Erkek veya kadının tüpleri bağlanarak kısırlaştırılması. Anne sağlığı ve emzirmeyi etkilemez. Kolay ve riski olmayan ucuz bir yöntem. Doğum sonrası göbek altından veya sezaryende uygulanımı emzirmeyi etkilemez.