Anadolu’dan türküler, Türk bestecilerinden liedler

İKİ CD dinliyorum birkaç gündür. Biri, Cemal Reşid Rey’in 100. Doğum Yılı’nda çıkarılan Anadolu’dan Türküler/Manzaralar, diğeri de Mesut İktu (bariton)’nun Sergey Gavrilov (piyano) eşliğinde doldurduğu Türk Bestecilerinden Lied’ler.Türk Beşleri’nden Cemal Reşid Rey’in 12 Anadolu Türküsü’nü Seher Tanrıyar’ın piyanosu eşliğinde soprano Ece İdil seslendirmiş.Türk Manzaraları’nı da Vedat Kosal çalmış.Cumhuriyetin getirdiği çok sesli müziğin, bizim türkülerimize, halk müziğimize kazandırdığı yeniliği Cemal Reşid Rey’in CD’sinden nota nota anlamak mümkün.Rey, neden bu çalışmaları yapmış?Sorunun yanıtını Evin İlyasoğlu’nun kitapçıktaki Cemal Reşid Rey yazısında buluyoruz:‘Yıl 1926. Darülelhan (konservatuvar) kütüphanesindeki piyanoda gencecik Cemal Reşit beste yapmaya uğraşıyor. Kütüphane memuru Fazıl odaya girip birbenbire kesiyor çalışmasanı. ’Ey Avrupalı,’ diyor, ’Yeter artık bu Avrupa müziğinden, bizim de oyun havalarımız, türkülerimiz var. Biraz da onlarla uğraşsana!’ Ve genç sanatçıyı yakalayıp Udi Sedat Bey’in odasına götürüyor. Ona saatlerce uduyla oyun havaları çalıyor.’Rey’in bunu dinledikten sonra, ‘Beynimde şimşekler çaktı’ dediği belirtiliyor ve Sarızeybek bir hafta içinde armonize edilmiş halde geliyor.Ben bu çalışmaya cumhuriyetin yarattığı Batı ile Doğu sentezi diyorum.* * *MESUT İKTU’nun CD’sinde bakın hangi bestecilerimizin ürünleri var:Cemal Reşid Rey, Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, İlhan Usmanbaş, Cenan Akın, Nevit Kodallı, Necil Kázım Akses, Muammer Sun, Gürer Aykal.İktu’nun çalışması, Türk bestecileri ile Türk şairlerinin buluşmasını yansıtıyor.Batı müziğinde Türk şairlerinin eserlerini dinlemek, benim için çok önemli bir boyut. Çünkü genelde şairlerimizin eserleri yalnızca Türk müziğinde dinlendiğinden, seslendirildiğinden, bu besteler cumhuriyet sonrası müziğimizde, çok sesli müzikle edebiyatın da bir buluşmasıdır.Mesut İktu’nun bu CD’si, bizim bir eksiğimizi gideriyor.Cahit Külebi’den Oktay Rifat’a, Ömer Bedrettin’den Ece Ayhan’a kadar şairler toplamının eserleri.Mesut İktu’nun bu çalışması, müzik tutkunları için hiç kuşkusuz çok önemli bir CD.Batı müziği sadece bizim müziğimize ne getirdi sorusunu sormayın bu parçaları dinlerken, Batı müziği şiirimize ne getirdi sorusunun olumlu cevabını bu bestelerden duyun.* * *BİR rejim benim için kültürü oranında başarılı olmuştur. Cumhuriyet bu müzik sayesinde yerleşmiştir.