Alzheimer olmayabilir
Güncelleme Tarihi:
Arada bir olan unutkanlık, bu aralar değer verdiğiniz insanı çok fazla ziyaret etmeye başladıysa, önemli detayları unuttuğunu fark ediyorsanız, tanıdığı kişi ve nesneleri ilk defa görüyormuş gibi davranıyorsa dikkat edin; unutkanlığı ciddi bir rahatsızlık olan Alzheimer’a dönüşüyor olabilir.
Alzheimer’la Yaşama Kılavuzu
Hisar Intercontinental Nöroloji Bölümü Uzmanı Dr. Gülümser Kızıltaş Tokmak uyarıyor: Bu belirtilere dikkat, işaretleri doğru yorumlayın!
BELLEK VE KONUŞMA ÇOK ÖNEMLİ
Geçmişteki anılarını çok net hatırladığı halde, çok kısa süre önce gerçekleşen olayları hatırlamıyorsa; ortak kelimelerinizi hatırlamak için çok uğraşıyorsa dikkat edin.
DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ UYARICI OLABİLİR
Hafıza kaybına ek olarak davranış değişiklikleri görüyorsanız, tanıdığı yerlerde dahi kaybolmaya başladıysa, mantığa aykırı kararlar veriyor, gün geçtikçe değiştiğini görüyorsanız, kişisel hijyenine dikkat etmemeye (lekeli kıyafetler, yıkanmamış saçlar gibi…) başladıysa bu olumsuzlukları dikkate alın.
İŞARETLERİ DOĞRU YORUMLAYIN
Her unutkanlık Alzheimer kökenli olmayabilir. Alzheimer’le aynı belirtileri gösteren tiroid dengesizliği-B12 eksikliği ya da başka tedavi edilebilir hastalıklarla da karşılaşabilirsiniz.
DOĞRU TEŞHİS İÇİN BASİT TESTLERDEN YARARLANIN
Mental durum testi ya da diğer tarama testleri hastanın zihinsel fonksiyon ve kısa-süreli hafıza değerlendirmek yardımcı olabilir. Buna ek olarak, nörolojik muayene ve beyin taramaları, bir felç veya tümör gibi diğer sorunları ekarte etmek için kullanılabilir.
ALZHEIMER VE BEYİN
Alzheimer hastalığı, beyin boyunca hücre ölümü ve doku kaybına yol açar. Hastalık ilerledikçe, beyin dokusu küçülür ve karıncıklar (beyin omurilik sıvısı içeren beyin içindeki odaları) daha büyük olur. Hasar beyin hücreleri, bellek, konuşma ve anlama arasındaki iletişimi bozar.
ALZHEİMER'IN İLERLEME DÜZEYİ
Alzheimer her hastada farklı bir yol alır. Bazı kişilerde belirtiler birkaç yıl içinde ciddi hafıza kaybı ve karışıklığa yol açarak hızla kötüleşebilir. Bazı kişilerde ise 20 yıl içerisinde hastalık kademe kademe ilerler.
ALZHEİMER GÜNLÜK YAŞAMI NASIL ETKİLER?
• Kişinin konsantrasyonu bozulur.
• Yemek pişirmek, faturaları yatırmak gibi sıradan görevleri yönetme yeteneğini bile kaybedebilir.
• Semptomların kötüleşmesi ile sevilen tanıdık kişi veya yerleri tanımayabilir.
• Kolayca kaybolur.
• Çatalla saç tarama gibi yanlış eşyaları yanlış işlerde kullanır.
• Denge problemleri ve dil kaybı ileri aşamalarda yaygındır.
ALZHEIMER İLE YAŞAMA KILAVUZU
Alzheimer hastası bir yakınınız varsa ve ne yapacağınızı bilmiyorsanız bu önerileri dikkate almanızda fayda var. Egzersizi hayatına sokun. Egzersiz, Alzheimer hastalarının kas gücü ve kondisyon sağlamasına yardımcı olur. Ayrıca ruhsal durumunu iyileştirerek anksiyete riskini azaltır. Yürüme, çamaşır katlama gibi tekrarlanan faaliyetlerden hangisinin uygun olduğunu öğrenmek için mutlaka hekime başvurun.
Araba yerine alternatif ulaşım ihtiyaçları oluşturun. Araba kullanmayı seven biriyse ulaşım ihtiyaçları için alternatifler üretmeye başlayın. Hekiminizin önerdiği ilaçları kullanmasını sağlayın. Alzheimer hastalığında beyin içindeki sinir hasarını yavaşlatmak için bilinen bir yolu yoktur. Ama zihinsel fonksiyonunu korumak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı ilaçlar kullanılır. Bu tedaviler Alzheimer erken aşamalarında verilirse, hastalığın ilerleme süreci yavaşlatılarak günlük hayatına daha uzun süre sorun yaşamadan devam etmesi sağlanabilir.
EVDE YAPIŞKAN NOTLAR KULLANIN
Yönlendirme ve hatırlatıcılardan yararlanın. Eşyalarının bulunduğu dolapları etiketle tanımlayın ve günlük görevlerini hatırlatıcı yapışkan notlar kullanın. Ruhsal değişiklikler konusunda hekime danışın. Alzheimer’in erken evrelerinde hastalar için neler olduğunu anlamak ve utanç ya da endişeli verici olabilir. Bu durum genellikle ilaç ile tedavi edilebilir. Ancak depresyon belirtilerini mutlaka izleyin. Daha ileri aşamalarda sevdiğiniz kişi paranoyak ya da şiddete eğilim gösteriyor olabilir. Bunun hastalığından kaynaklandığını unutmayın ve bu durumu mutlaka hekimiyle paylaşın. Işıktan yararlanın. Bazı Alzheimer hastaları güneş battığında sıkıntılı olabilir. Bu durum gece boyunca devam edebilir. Nedeni bilinmese de bu sıkıntıyı hafifletmek için gün batımından önce perdelerinizi kapatın ve evin içini ışık yakarak aydınlatın.
RESİMLERİN ALTINA İSİMLERİNİZİ YAZIN
Alzheimer hastaları öncelikle isimleri sonra yüzleri unutmaya başladığı için, bulunduğu ortama isimlerinizin altında yazdığı resimleri koyun. Hastalık ileri aşamaya geldiğinde hasta yakınlarına yabancı, yabancılara ise yakını gibi davranabilir. Çok üzülseniz de bu durumun hastalıktan kaynaklandığını unutmayın.
KARŞINIZDAKİNİN YETİŞKİN OLDUĞUNU UNUTUN
O ne yazık ki artık size muhtaç bir çocuk. Alzheimer hastalığı ilerledikçe hasta çocuklaşır. Tepkileri, korkuları, hassasiyeti giderek artar. Bu dönemde ona bir karalama defteri oluşturarak çocukluk dönemindeki mutlu anlarını paylaşmasını ve kendini daha iyi hissetmesini sağlayın.
SİZ DE PSİKOLOJİK DESTEK ALIN
Tükenmişlik sendromu yaşamamak için destek alın. Alzheimer hastası yakınınıza baktığınız süre içinde öfke, üzüntülü bir ruh halindeyseniz, baş ve sırt ağrıları, uyku problemleri, konsantrasyon bozukluğu yaşıyorsanız yanında mutlu olduğunuzu hissettiğiniz insanlardan destek alın.
Evde bakım konusunda destek alın. Birçok Alzheimer hastası mümkün olduğunda evinde yaşamayı arzu eder. Ancak hastalık ilerledikçe kişisel bakımını yeterince karşılayamadığı için başka sağlık sorunları da yaşayabilir. Bu nedenle kişisel hijyen ve bakımını sağlamak, rutin ihtiyaçlarını gidermek için evde bakım yapabilecek bir kişiden destek alın.