Alzheimer hastasıyla başetme yolları

Bugün Dünya Alzheimer Günü. Alzheimer hastalığı, demans, daha bilinen adıyla bunamanın en sık nedeni. Alzheimer hastalığı beynin düşünme, hafıza ve dil bölümlerini etkiler. Hastalığın baÅŸlangıcı sinsidir ve yıkım genellikle yavaÅŸtır. Hastalığın nedeni bilinmiyor ve tedavisi de bulunmuyor.l Alzheimer’da erken dönem belirtileri nedir?Alzheimer belirtileri kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸir. Hiçbir hasta hastalığın ilerleyiÅŸini bir diÄŸeri ile aynı ÅŸekilde yaÅŸamaz. Erken dönem, profesyoneller, akrabalar ve arkadaÅŸlar tarafından genellikle gözden kaçırılır ve yanlış bir ÅŸekilde ‘yaÅŸlılık’ ya da yaÅŸlanmanın normal bir parçası gibi adlandırılır. Hastalığın ilk baÅŸlangıcı sinsi olduÄŸu için baÅŸladığı kesin tarihi belirlemek zordur. KiÅŸi konuÅŸmayla ilgili zorluk çekebilir, önemli hafıza kayıpları -özellikle kısa dönemli- sergileyebilir, zamanı ÅŸaşırabilir, tanıdığı yerlerde kaybolabilir, karar vermede güçlükler yaÅŸayabilir, inisiyatif ve motivasyon eksikliÄŸi, depresyon ve sinirlilik belirtileri gösterebilir, hobi ve aktivitelerine ilgisini kaybedebilir.l Alzheimer neden olur?Nedenleri bilinmiyor. Ancak yol açmayan faktörler belli. Damar sertleÅŸmesi, beynin normalden az ya da fazla kullanılması yüzünden ortaya çıkmaz. Cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklara baÄŸlı deÄŸildir. Enfeksiyon ve yaÅŸlılık yüzünden oluÅŸmaz. YaÅŸlanma sürecinin doÄŸal bir parçası deÄŸildir. Alüminyum ya da diÄŸer metallere maruz kalınması yüzünden geliÅŸmez.l Tanı neden önemli?Erken tanı bakımı üstelenen kiÅŸinin hastalıkla baÅŸa çıkmak için daha hazırlıklı olması ve nelerle karşılaÅŸacağını önceden bilmesi açısından önemli. Tanı geleceÄŸi planlama yolunda atılan ilk adımdır. Tanı için basit bir test uygulanıyor. Alzheimer hastalığının teÅŸhisi, kiÅŸinin fiziksel ve mental durumunun muayenesinin yanı sıra, yakın bir akraba ya da arkadaşından kiÅŸinin geçmiÅŸinin incelenmesiyle konulur.l Tedavisi var mıdır?Hayır. Åžu anda Alzheimer hastalığı için kesin ÅŸifa anlamında bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, Alzheimer hastasının olduÄŸu kadar hastanın bakımını üstlenen kiÅŸinin de üzerindeki yükü azaltmak için yapılabilecek çok ÅŸey vardır. Daha fazla bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz. Bazı ülkelerde hafif ve orta ÅŸiddetli arası hastalar için birtakım ilaçlar kullanılıyor. Bu ilaçlar tedavi saÄŸlamamakla birlikte hastalık belirtilerini gösteren hastalara yardımcı oluyor. l Hasta yakınlarına önerileriniz nedir?n KiÅŸinin üzerinde kaybolduÄŸu taktirde yardımı olabilecek kiÅŸinin telefon numarasının ve isminin bulunduÄŸu bir kimlik taşımasını saÄŸlayın. n Åžartlar elverdiÄŸince kiÅŸiye amaçsız dolaÅŸmasını önlemek için ilaç vermekten kaçının. Bunu baÅŸarmak için kullanılması gereken dozlar aynı zamanda baÅŸ dönmesine, kafa karışıklığı artışına ve büyük bir olasılıkta da altına kaçırmaya neden olabilir. n EÄŸer kiÅŸi dışarı çıkmayı aklına koymuÅŸsa, bu onları çok üzebileceÄŸi için genellikle en iyisi onlara engel olmamaktır. Bir süre onlarla birlikte yürümeyi deneyin ve daha sonra dikkatlerini baÅŸka tarafa çekmek suretiyle birlikte geri dönebilirsiniz. n Bazı hasta yakınları demanslı kiÅŸinin amaçsız dolaÅŸmasını engellemek için, kapıya kilit ya da sürgü takarlar. EÄŸer bunu yapmaya karar verirseniz sınırlandırmayı sadece çok gerekli olduÄŸunu hissettiÄŸiniz zamanlarda uygulayın. Ayrıca yangın ihtimaline karşın kilitlerin veya sürgülerin her birinin sizin kullanımınızda kolay çalıştığından emin olmanız gerekir. n Bazen hole bir aynanın veya baÅŸka eÅŸyaların yerleÅŸtirilmesi kiÅŸinin dikkatini amaçsız dolaÅŸmaktan uzaklaÅŸtırabilir. n Bu durumu komÅŸularınıza ve mahalledeki esnafa açıklamanız yararlı olabilir. Sonrasında demanslı kiÅŸiye göz kulak olabilirler. n EÄŸer kiÅŸi gözden kaybolursa paniklemeyin. Fakat eÄŸer kendi mahallenizde onları bulamazsanız bölge polisinize haber verin. n Kafası karışık ve korkmuÅŸ olabileceÄŸi için onları bulduÄŸunuz zaman azarlamayın veya kendi endiÅŸenizi belli etmeyin. Onlara güven telkin edin ve mümkün olduÄŸu kadar çabuk bildikleri faaliyetlere geri dönmesini saÄŸlayın.Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ