Alzheimer hastasıyla başetme yolları

l Alzheimer’da erken dönem belirtileri nedir?

Alzheimer belirtileri kişiden kişiye değişir. Hiçbir hasta hastalığın ilerleyişini bir diğeri ile aynı şekilde yaşamaz. Erken dönem, profesyoneller, akrabalar ve arkadaşlar tarafından genellikle gözden kaçırılır ve yanlış bir şekilde ‘yaşlılık’ ya da yaşlanmanın normal bir parçası gibi adlandırılır. Hastalığın ilk başlangıcı sinsi olduğu için başladığı kesin tarihi belirlemek zordur. Kişi konuşmayla ilgili zorluk çekebilir, önemli hafıza kayıpları -özellikle kısa dönemli- sergileyebilir, zamanı şaşırabilir, tanıdığı yerlerde kaybolabilir, karar vermede güçlükler yaşayabilir, inisiyatif ve motivasyon eksikliği, depresyon ve sinirlilik belirtileri gösterebilir, hobi ve aktivitelerine ilgisini kaybedebilir.

l Alzheimer neden olur?

Nedenleri bilinmiyor. Ancak yol açmayan faktörler belli. Damar sertleşmesi, beynin normalden az ya da fazla kullanılması yüzünden ortaya çıkmaz. Cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlı değildir. Enfeksiyon ve yaşlılık yüzünden oluşmaz. Yaşlanma sürecinin doğal bir parçası değildir. Alüminyum ya da diğer metallere maruz kalınması yüzünden gelişmez.

l Tanı neden önemli?

Erken tanı bakımı üstelenen kişinin hastalıkla başa çıkmak için daha hazırlıklı olması ve nelerle karşılaşacağını önceden bilmesi açısından önemli. Tanı geleceği planlama yolunda atılan ilk adımdır. Tanı için basit bir test uygulanıyor. Alzheimer hastalığının teşhisi, kişinin fiziksel ve mental durumunun muayenesinin yanı sıra, yakın bir akraba ya da arkadaşından kişinin geçmişinin incelenmesiyle konulur.

l Tedavisi var mıdır?

Hayır. Şu anda Alzheimer hastalığı için kesin şifa anlamında bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, Alzheimer hastasının olduğu kadar hastanın bakımını üstlenen kişinin de üzerindeki yükü azaltmak için yapılabilecek çok şey vardır. Daha fazla bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz. Bazı ülkelerde hafif ve orta şiddetli arası hastalar için birtakım ilaçlar kullanılıyor. Bu ilaçlar tedavi sağlamamakla birlikte hastalık belirtilerini gösteren hastalara yardımcı oluyor.

l Hasta yakınlarına önerileriniz nedir?

n Kişinin üzerinde kaybolduğu taktirde yardımı olabilecek kişinin telefon numarasının ve isminin bulunduğu bir kimlik taşımasını sağlayın.

n Şartlar elverdiğince kişiye amaçsız dolaşmasını önlemek için ilaç vermekten kaçının. Bunu başarmak için kullanılması gereken dozlar aynı zamanda baş dönmesine, kafa karışıklığı artışına ve büyük bir olasılıkta da altına kaçırmaya neden olabilir.

n Eğer kişi dışarı çıkmayı aklına koymuşsa, bu onları çok üzebileceği için genellikle en iyisi onlara engel olmamaktır. Bir süre onlarla birlikte yürümeyi deneyin ve daha sonra dikkatlerini başka tarafa çekmek suretiyle birlikte geri dönebilirsiniz.

n Bazı hasta yakınları demanslı kişinin amaçsız dolaşmasını engellemek için, kapıya kilit ya da sürgü takarlar. Eğer bunu yapmaya karar verirseniz sınırlandırmayı sadece çok gerekli olduğunu hissettiğiniz zamanlarda uygulayın. Ayrıca yangın ihtimaline karşın kilitlerin veya sürgülerin her birinin sizin kullanımınızda kolay çalıştığından emin olmanız gerekir.

n Bazen hole bir aynanın veya başka eşyaların yerleştirilmesi kişinin dikkatini amaçsız dolaşmaktan uzaklaştırabilir.

n Bu durumu komşularınıza ve mahalledeki esnafa açıklamanız yararlı olabilir. Sonrasında demanslı kişiye göz kulak olabilirler.

n Eğer kişi gözden kaybolursa paniklemeyin. Fakat eğer kendi mahallenizde onları bulamazsanız bölge polisinize haber verin.

n Kafası karışık ve korkmuş olabileceği için onları bulduğunuz zaman azarlamayın veya kendi endişenizi belli etmeyin. Onlara güven telkin edin ve mümkün olduğu kadar çabuk bildikleri faaliyetlere geri dönmesini sağlayın.

Hazırlayan: Mesude ERŞAN