Altı aydan uzun süren aÄŸrı hafızaya yerleÅŸiyor

Her 100 kiÅŸiden 60’ının aÄŸrılarla başı dertte. 3 ila 6 ay içinde tedavi edilmeyen aÄŸrılar hafızaya yerleÅŸiyor. KronikleÅŸiyor. Kısa adı EFIC olan ‘Avrupa AÄŸrı TeÅŸkilatları Konfederasyonu’ kronik aÄŸrıların hastalık kabul edilmesi amacıyla, dört yıldır kampanya yürütüyor. Åžimdi de ‘AÄŸrın Varsa Sesini Duyur’ kampanyası yapıyor.l AÄŸrı ciddiye alınıyor mu? Hayır. AÄŸrı konusunda hükümetlerin ve toplumların bilinçlendirilmesi gerekiyor. Çünkü toplumların neredeyse yüzde 60’a yakını aÄŸrı çekerken baÅŸka hastalıklar çok daha fazla ciddiye alınıyor. AÄŸrı=aÄŸrı kesici gibi görülüyor. Yanlış olan budur. Aslında insanı iÅŸinden gücünden alıkoyan nedenlerin başında aÄŸrı geliyor. AÄŸrı hastanın hekime gitme nedeni. O zaman aÄŸrıyı doÄŸru tedavi etmek gerekiyor. AÄŸrı bilimi son derece hızlı geliÅŸiyor. Gerek aÄŸrı kesiciler gerekse baÅŸka yöntemlerle aÄŸrıya karşı yapabileceklerimiz çok. l AÄŸrı tek başına bir hastalık olarak kabul ediliyor mu? Kronik aÄŸrı bir hastalık. ‘AÄŸrıyla yaÅŸamaya alışın’ ya da ‘geçer’ denmesi yanlış. Hastalara geliÅŸigüzel aÄŸrı kesiciler yazılıyor, oradan oraya sürükleniyorlar. AÄŸrı çekenlerin, ‘aÄŸrısız yaÅŸama’ hakkını araması lazım. AÄŸrı kader deÄŸil. ‘AÄŸrım var’ diyen hasta ‘şımarmıyor’. Bu yolda hem hekimlere hem de ilaç endüstrisine büyük sorumluluk düşüyor. Konunun uzmanı biz algologlar her aÄŸrı ÅŸikayetini öncelikle gerçek kabul eder. Sonra gerçekliÄŸini inceleriz. DiÄŸer hekimlerden izoleydik. Åžimdi toplantılarımıza binlerce hekim geliyor, hastalarını yönlendiriyor. l Hangi aÄŸrılar kronik kabul edilir? BaÅŸ, bel, boyun ve damarlarda görülen bütün aÄŸrılar, ÅŸeker hastalarında görülen nöropati, kanser ve çok ÅŸiddetli yüz aÄŸrıları bu grupta yer alır. Genelde aÄŸrı hastalık belirtisi gibi algılanıyor. Oysa aÄŸrı bir belirti deÄŸil, hastalık. Böbrek taşı gibi akut, yani yeni baÅŸlayan aÄŸrılar belirti olabilir. Hekime görünme alarmı verir. Hiçbir alarm, aylarca sürmez. l Yeni baÅŸlayan aÄŸrılar ne kadar sürerse, kronikleÅŸir?3-6 ay süren aÄŸrılar hafızaya yerleÅŸir. Kolay kolay da çıkmaz. Düzenli ilaç vererek ve baÅŸka yöntemlerle aÄŸrıyı hafızadan silmek mümkün. Kolu bacağı kesilenlerde hayalet aÄŸrısı olur, hasta kesik bölgenin bütün aÄŸrısını hisseder. Bu, dindirilmesi en zor aÄŸrıdır. Parmağınızda iÄŸne batmasından kaynaklanan aÄŸrıyla, yanmaya baÄŸlı olanı ayırt edebilirsiniz. Bunlar hep aÄŸrının beyinde kodlanmasıyla oluyor. l AÄŸrılı hasta kime gider?Türkiye’de saÄŸlık sistemi bu ayrımı yapmamış. Pratisyen hekimlerden baÅŸlayarak, tüm braÅŸlardaki hekimlere aÄŸrılı hastayı doÄŸru deÄŸerlendirme eÄŸitimi verilmeli. Ä°lk adımda tıp fakültelerine aÄŸrı dersi konmalı. Algoloji artık anabilim dalı olmalı. Ä°stanbul Ãœniversitesi Senatosu oybirliÄŸi ile bu önerimizi kabul etti. YÖK’e baÅŸvurduk. 20 tıp fakültesinde bulunan Algoloji, anabilim dalı olabilirse aÄŸrı da uzmanlık haline gelecektir. l Tıbbi teknoloji aÄŸrıyla ne kadar baÅŸ edebiliyor?Ä°laçlar ve baÅŸka bazı giriÅŸimsel yöntemlerle aÄŸrıyı önemli oranda kontrol altına almak mümkün. ÖrneÄŸin kanserde ilaçların doÄŸru kullanılmasıyla aÄŸrıların yüzde 85’inin dindirilmesi mümkün. AÄŸrıların teorik olarak yüzde 75’ini durdurmak mümkünken sadece yüzde 30’u dindiriliyor. Hekim bilgisinin hastaya yansıma oranı düşük. AÄŸrı uzmanının bir haftada durdurabileceÄŸi aÄŸrılar, doÄŸru uzmana ulaşılamayınca aylarca sürüyor. Bel, boyun aÄŸrıları ameliyatsız yöntemlerle tedavi olabiliyor. Bel fıtığında ameliyat oranı yüzde 5’lere kadar indirildi. Hastalık ve hastanede kalma süresi kısaldı.Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ