Almanlara Kavgam’ı okuyan Türk

Serdar Somuncu (37) Ä°stanbul’da doÄŸdu, 2 yaşında apar topar Almanya’ya gitti. Babası çöpçülük yapıyordu, annesi ev kadınıydı. O kendine meslek olarak tiyatroyu seçti. SahnelediÄŸi oyunlarla Almanları ÅŸaşırtıyor, mümkünse aydınlatıyor, en çok da kafalarını karıştırıyor. Çünkü Almanlara Hitler’i ve Nazizmi anlatıyor.6 senede 1500 kere sahnede Hitler’in Kavgam kitabını okudu. Peki pardon, bu kitap Almanya’da yasak deÄŸil miydi? Somuncu bir yolunu buldu. Sonra Nazilerin meÅŸhur Propaganda Bakanı Joseph Goebbels’in 1943’te Berlin’de ‘Toptan savaÅŸ ister misiniz?’ dediÄŸi ünlü konuÅŸmanın metnini sahneye taşıdı. Ama durun bir dakika, Almanlara Nazilerin ne olduÄŸunu anlatacak baÅŸka adam kalmamış mıydı? Somuncu’ya göre Almanlar bu konuda bilgisizdi. BaÅŸka adam hakikaten yoktu. Somuncu’yla tiyatroyu, Nazileri ve Almanya’da Türk olmanın bugünkü karşılığını konuÅŸtuk. Tiyatro ve müzik okumanız evde nasıl karşılanmıştı? Para kazandıran bir ÅŸeyler okusana demediler mi? - Çok erken ne yapmak istediÄŸimi biliyordum. Müzik okuyacaktım. Fakat Hollanda’daki konservatuvara gidip gelirken yola çok para gidiyordu. Her gün otostop yapamazdım. Yol parasını çıkarmak için orada burada tiyatro oynamaya baÅŸladım. Annem babam beni liseye gidiyor zannediyordu. Halbuki liseyi bırakıp, müzik okuluna baÅŸlayalı çok olmuÅŸtu. Sonra bir gün liseden eve ‘OÄŸlunuz okula hiç gelmiyor’ diye mektup geldi. ‘Nasıl istiyorsan öyle yap’ dediler, saÄŸolsunlar. 1996’da Hitler’in Kavgam’ını sahnede okumaya baÅŸladınız. Nereden çıktı bu?-Sahi neden kalkıştım bu iÅŸe? 16 yaşındaydım ve elime Mein Kampf geçti. 1.49 Mark’a eskiciden satın almıştım. Sonra bir gün bunu tiyatro gibi okusam çok ilginç olur diye düşündüm.Almanya’da Kavgam’ı satmak ve okumak yasak deÄŸil mi?-Evet, Almanya, Hollanda, Avusturya ve Ä°sviçre’de yasak. Ama garip bir yasak bu. Çünkü kitabın tamamını okumak yasak ama bölüm bölüm okumak yasak deÄŸil. Ben de sahnede 850 sayfalık kitabın toplasan 35 sayfasını okuyorumdur. Ä°lk baÅŸta birkaç kere yapar bitiririm diye düşünüyordum. 6 senede 1500 oyun oynadım, hiç bu kadar ilgi beklemiyordum.Ä°lginin sebebi yasak bir ÅŸeye meydan okumanız mı, bir Türk olarak Kavgam’ı yorumlamanız mıydı sizce?-Türk olmam ilgi çekti ama yasağın gülünçlüğünü göstermem de önemliydi. Çünkü mesela bu kitabı evde bulundurabiliyorsun ama satamıyorsun. Bu yasak Almanlar için Hitler’in hálá hassasiyetini koruduÄŸunun bir göstergesi. Aşırı saÄŸ eÄŸilimlere karşı bir ÅŸey yapmak isteniyorsa, ÅŸu anda Almanya’da Kavgam’dan çok daha tehlikeli kitap ve gazeteler var. Ama Kavgam bir sembol. Almanya’nın tarihten ders aldığını gösteriyor. Galiba.Nasıl okuyorsunuz sahnede bu kitabı? -Hitler’in karakterine bürünüyorum okurken. Birkaç sayfa okuyup, aralarda Hitler’in aslında ne demek istediÄŸini anlatıyorum. SeçtiÄŸim bölümler kronolojik ama öyle düzgün bir kitap deÄŸil bu. Bir anda öyle saçma bir cümle çıkıyor ki karşınıza! Saçmalığı anlamlı bir ÅŸekilde izleyiciye aktarmak zamanımı aldı. Hitler’in doÄŸumundan partiye giriÅŸine kadar bir çizgi çektim. Bütün oyunlar da aynı deÄŸil, çok doÄŸaçlama yapıyorum ve seçtiÄŸim bölümleri deÄŸiÅŸtiriyorum. Ama zaten ÅŸu anda bu oyunu bıraktım, baÅŸka oyunlar oynuyorum. Oyunu ilk sahneye koyduÄŸunuzda Alman Hükümeti’nden ne tepki aldınız?-Kitabın hakları Bavyera hükümetinde. 1999’da bana ‘Bu kitap yasaktır. Siz niye okuyorsunuz’ diye mektup gönderdiler. Ben de ‘İlgimi çekiyor, Nazi deÄŸilim, bu kitaptan niye korkmamız gerektiÄŸini bana kanıtlarsanız okumam ama o zamana kadar okuyacağım’ dedim. Bir temsilci gelip oyunumu izledi. Sakıncalı görmediler, devam etmeme izin verdiler. Resmi iznim var yani.Tehdit aldınız mı hiç?-Hem saÄŸcılardan hem de solculardan tehdit aldım. Ä°ki taraf da ilk defa bir konuda anlaÅŸmıştı: EÄŸer bu oyunu oynamaya devam edersem ölmeliydim.Dalga geçtiÄŸinize göre pek umursamadınız tehditleri?-Umursamadım diyelim. Ama DoÄŸu Almanya’da turnedeyken oyun çıkışı sokaklar boÅŸ, karanlık. Korkuyordum yürümekten tek başıma. Bir tek orada sorguladım ne yapıyorum, enayi miyim bunlarla uÄŸraşıyorum diye. Ama yendim bu duyguları.Bayağı yenmiÅŸsiniz ki baÅŸka bir Nazi’nin, Goebbels’in 18 Åžubat 1943’te Berlin Sportpalas’ta yaptığı konuÅŸmayı sahnede okumaya baÅŸladınız. Bu eski metinlerde kimsenin bulamadığı bir ÅŸey mi buluyorsunuz Nazizmle ilgili?-Kavgam’ın ve Goebbels’in konuÅŸmasının okunup incelendiÄŸini sanıyorsanız yanılıyorsunuz. En azından Almanya’da deÄŸil. Goebbels yasak falan da deÄŸil. Yine de Almanlar bunları bilmez. Kavgam’ı son 50 senede taÅŸ çatlasa 100 bin kiÅŸi okumuÅŸtur Almanya’da. Goebbels’in Sportpalas konuÅŸmasından ise ‘Toptan savaÅŸ ister misiniz?’ cümlesi dışında hiçbir ÅŸey bilinmiyor. Bugün saÄŸcılık-solculuk tartışması yapılırken Alman sağının geçmiÅŸi bilinmiyor. Almanlar Türkiye için ‘Kendi tarihini bilsin, nereden geldiÄŸini bilsin, nereye gideceÄŸine öyle karar versin’ diyorlar. Sanki Almanya bunu kendisi yapıyor?!Peki onlara Nazizmi anlatma çabasına giren kiÅŸinin Türk kökenli olmasını yadırgamıyorlar mı? Sen kendi toplumunla ilgili iÅŸler yap demiyorlar mı?-Valla bana böyle bir ÅŸey söyleyen sayılıdır. Çünkü sahneye Türk veya Alman olarak deÄŸil, insan olarak çıkıyorum. Bunca yıldır burada yaşıyorum. Bu oyunlar aracılığıyla sorumluluÄŸumu yerine getiriyorum. Bir Türk olarak da Nazizme daha mesafeli bakabildiÄŸimi düşünüyorum. Ä°yi sanatın kimliÄŸi yoktur ve insanlara ayna tutar bence. BÄ°ZÄ°M AÄ°LE 40 SENEDÄ°R NOELLERDE SIKILIYORUZ VALLAÅžu anda Nazizme ara verdim. Hayatımı anlatan bir kitap yazdım sonra da oyunlaÅŸtırdım. DoÄŸu Almanya’da Kavgam’ı okurken kulise bir Alman gelmiÅŸti bir gün, sen kendi programını yaparsan adı Hitler Kebap olsun, demiÅŸti. Öyle derin bir sesle konuÅŸuyordu ki çok etkilenmiÅŸtim. Yeni oyunumun adını böylece Hitler Kebap koydum. Bir Türk olarak bu ülkede yaÅŸadıklarımı anlatıyorum. Almanlara bu ilginç geliyor. Çünkü buradaki Türklerin neler yaÅŸadığını bilmezler. Televizyonda gördükleri türbanlı kadınlar kadar biliyorlar. Halbuki çok acayip detaylar var. Mesela Noel’de Türkler ne yapıyor? Bizim aile 40 senedir Noel’de sıkılıyoruz valla. Yapacak bir ÅŸey bulamıyoruz o 3 gün.TUTTURMUÅžLAR BÄ°R SARMISAK TÃœRK LAFI, GÄ°DÄ°YORKendimi Türk azınlığın bir parçası gibi deÄŸil de bir insan olarak tanıttım. Öbür türlü zaten çok zor olurdu. Çünkü Türklerle ilgili çok önyargı var. TutturmuÅŸlar bir sarmısak Türk lafı gidiyor. Türkler çok sarmısak yiyor ya, sarmısak kokuyorlar. Almanlar 10-15 yıl önce hiç sarmısak yemezdi. Napalım. Ama asıl aÄŸrıma giden son zamanlarda Angela Merkel ve ekibinin Türkiye’yle ilgili söyledikleri. Tartışma programlarına sakallı filan Türkleri oturtuyorlar ki Almanlar korksun. Merkel baÅŸbakan olduÄŸunda onunla ilgili bir ÅŸey yapmayı düşünüyorum. Başıma dert ama olsun.Â