Alerji nedir, nasıl oluşur?

ALERJİ çevremizde sık gördüğümüz bir sorun. Benim ailemde de alerjili çok insan var. Bu alerji nasıl oluşuyor? Alerjili olduğumuz şeyleri nasıl anlayacağız?Adem Elmasİstanbul Bağışıklık sisteminin görevi vücudu yabancı maddelerin, hastalık etkenlerinin istilasından korumaktır. Eğer bu sistem çeşitli nedenlerle şaşırıp gelen uyarıları yanlış değerlendirir ve kendisi için zararlı olmayan şeylere karşı da reaksiyon vermeye başlarsa ortaya çıkan tabloya alerji adı verilir. Alerji yapan maddelere genel olarak alerjen adı verilir. Vücuda bir alerjen girdiği zaman vücut antikor adı verilen bağışıklık maddeleri üretir. Alerjilerde üretilen antikorlar IgE tipindedir. Ayrıca kanda bulunan akyuvarların bazı türleri (eosinofil) ve solunum, sindirim kanalları ile ciltte bulunan bazı hücreler (mast hücreleri) uyarılır. Bunun sonucunda histamin adı verilen bir madde salgılanır. Tahriş edici olan histamin, damarların genişleyip dokuların şişmesine ve tahrişine neden olur. Ciltteki reaksiyonu kaşıntılı kızarıklıklar (ürtiker), gözde olursa kızarıklık batma ve sulanma, burunda olursa tıkanıklık salgı artışı ve aksırık, nefes borusunda olursa nefes darlığı, öksürük, balgam ve hırıltılı solunum, sindirim sisteminde olursa kramp tarzında ağrı, ishal ve kusma gibi belirtilerdir. Alerji çok şiddetli ve tüm vücudu ilgilendiren tarzda olursa, tüm damarlar genişlediği için tansiyon düşmesi ve şok, ayrıca solunum güçlüğü ile öldürücü olabilen anaflaksi tablosunun doğmasına yol açabilir. Her alerjen kendisine özel IgE ürettiği için bir kişide sadece belirli maddelere karşı alerji bulunabilirse de çoğu zaman alerjik yapılı bir kişide birden fazla maddeye karşı alerji bulunabilir. Alerji tedavisinde en önemli ilke, alerji yaratan maddeden (alerjen) uzak durmadır. Bu nedenle, alerjenin belirlenmesi önemlidir. Bunun için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Gıda maddelerine karşı oluşan alerjilerde, dikkatlice hazırlanmış listelerle eliminasyon testleri uygulanabilir. Alerji yapmasından şüphelenilen gıdaları birer birer yedirerek alerji yapıp yapmadığı kontrol edilir. Sağlık riski yaratacak kadar şiddetli alerji yaratmayan durumlarda başvurulabilecek bir yöntemdir. Deri testi ile, şüpheli alerjenler önemli ölçüde sulandırılarak deri içine zerk edilir. Zerk edilen yerlerde kaşıntı, kızarıklık ve şişme gibi alerjik reaksiyon olup olmadığı kontrol edilir. Aynı işlem sırasında derinin farklı yerlerine farklı maddeler zerk edilerek birçok madde test edilebilir. RAST testi, belirli alerjenlere karşı oluşan IgE antikorlarının kandaki düzeylerinin ölçülmesine dayanır. Diğer testlere oranla pahalı olmasına karşın daha güvenilir sonuçlar veren bir tetkik yöntemidir.