Aldırmak ya da aldırmamak

Aldırmamak ya da aldırmamak işte bütün mesele bu

Annesi de kanser nedeniyle ölen oyuncu korunmak için ileride yumurtalıklarını da aldıracak. Jolie’yi bu kararı almaya iten BRCA1 ve 2 gen testlerinin pozitif çıkması. Bu genetik testin pozitif olması, yaklaşık yüzde 90 oranda meme, yüzde 60 oranında da yumurtalık kanseri riski demek. Türkiye’de 60 bin meme kanserli kadın var. Bunların yüzde 10’undan bu iki gen sorumlu

Mesude erÅŸan

Meme kanserlerinin yüzde 10’u ailevi

Yrd. Doç. Dr. Nesrin Erçelen (Liv Hopsital Tıbbi Genetik Uzmanı)Â

Â
Kanserlerin bir kısmı ailesel. Yani ailedeki genler kanseri tetikliyor. Meme kanserlerinin de yüzde 10 kadarı ‘ailesel meme kanserleri’. BRCA1- BRCA2 genlerindeki değişiklik meme kanseri riskini ciddi oranda artırıyor. Bu iki genin de pozitif olması, kişinin yüzde 80 olasılıkla kanser olması demek. Testi pozitif çıkanları ‘klinik risk grubu’na alıp izliyoruz. 18 hatta 15 yaşından itibaren MR, ultrasonografi, fizik muayeneyle takip ediyoruz. Meme dokularının alınması ikinci seçenek. Memenin boşaltılmasıyla risk yüzde 5-10’a düşürülüyor.

Ancak unutmamak lazım ki meme kanserlerinin sadece yüzde 10’u ailevi.  Ailevi kanserlerin en büyük göstergesi aslında bir yaşlılık hastalığı olan kanserin 40 yaştan önce çıkması. Ailevi meme kanserlerindeki önemli bir gelişme de embriyolara yapılan genetik testle (PGT) BRCA1 ve 2’ye bakılabilmesi. Sorunlu genleri ayıklayabiliyoruz. Bu arada BRCA2 geni erkeklerdeki meme kanseri riskiyle, yumurtalık kanseri riskinden sorumlu. Meme kanserlerinde BRCA1-2 dışında yol açan metabolik riskleri de bazı testlerle ölçmek mümkün.

 

Yumurtalıkların da çıkarılmasını öneriyoruz
Prof. Dr. Vahit Özmen (Eski Meme Hastalıkları Dernekleri Federasyonu Başkanı)

Â
BRCA1 ve BRCA2 genlerini taşıyan kadınların, meme kanseri olmaları kaçınılmaz. Ancak her iki meme dokusunun çıkarılması kanseri önleyebilir. Anne olması, bebeğini emzirmesi için yakından izlemek kaydıyda 40 yaşına kadar izin veriyoruz. Koruma amaçlı meme aldırma kararını almak kolay değil. Meme aynı zamanda kadınlık, annelik sembolü. Psikolojik destek alması gerekebiliyor. Kararı vermeleri birkaç ay sürebiliyor. Aynı nedenler agresif seyirli yumurtalık kanserine de yol açabildiği için memelerle birlikte bunların da çıkarılmasını öneriyoruz.

500 bin Dünyada bir yılda meme kanserinden kaybedilen kadın sayısı

Memeleri almak kanseri önleme yöntemlerinden
Prof. Dr. Fatih Ağalar (Anadolu Sağlık Merkezi genel cerrahi uzmanı)

Â
Ailelerinde fazlaca meme kanseri öyküsü bulunan bireyler için son senelerde ‘risk azaltıcı yöntemler’ kullanılmaya başlandı. Bu yöntemlerden birisi ‘meme kanserinde risk azaltıcı cerrahi’.  Ancak bu yöntem ailesinde meme kanseri öyküsü olan her birey için uygun olmayabilir. Genetik yatkınlığın ciddiyetini ortaya koymada detaylı bir soyağacı incelemesinin yanında BRCA 1-2 genleri de önem taşıyor. Risk azaltıcı cerrahi sonrasında kanser riski oranı, ailesinde meme kanseri bulunmayan ve herhangi bir genetik imza taşımayan bireylerin yaşam boyu meme kanserine yakalanma riskinden daha düşük oluyor.

Genler 20 yıldır biliniyor
Op. Dr. Sevil Öz (Genel cerrah-’Mememi Seviyorum’ kitabının yazarı)Â

Â
BRCA-1 geni 1990’da,  BRCA-2 geni 1994’te tanımlandı. Bu genin bozukluğunda meme kanseri riski artıyor. Meme kanseri hastalığına yakalanmış ve aile hikayesi olan genç hastalara, tedavinin doğru şekillenebilmesi için gen testi yapılmalı. Gen testi mutlaka yapılması gereken bir test değil. Bu nedenle sağlıklı kişilere gen testi yapılmalı mıdır, yapılmalıysa ne zaman yapılmalıdır sorularının cevabı halen standart değil. Standart sayılabilecek en akla yakın uygulama, üç jenerasyonunda da meme kanseri olan kişilere gen testi yapılması.

5 bin Türkiye’de bir yılda meme kanserinden kaybedilen kadın sayısı

Testi negatif ama aldırdı
Violet Aroyo (Europa Donna-Avrupa Meme Kanseri Koalisyonu Türkiye Başkanı)


Annem ve üç teyzemi sık aralıklarla meme kanserinden kaybettim. Bende de iki kere BRCA1’a bakıldı ama sorun saptanmadı. Henüz 34 yaşındayken sol mememde evre 1’de kanser saptandı. Sağ mememde de kanser riski vardı. Hangi uzmanla konuştuysam ameliyat önerdi. BRCA’lara rastlanmamasına rağmen tedbir olsun diye hem iki mememi hem de yumurtalıklarımı aldırdım. Bu kararı almak hiç kolay değil. Ama bu sağlıklı olmak için alınan bir karardı. Şimdi kızım 20 yaşında. Onun da meme takiplerini 18 yaşından itibaren yaptırıyorum.

 

 

60 bin: Türkiye’deki meme kanserli kadın sayısıÂ

500 bin: Dünyada bir yılda meme kanserinden kaybedilen kadın sayısı

5 bin: Türkiye’de bir yılda meme kanserinden kaybedilen kadın sayısı

 

 

3 maddede neden meme kontrolü yapmanız gerektiği

Yüksek kanser riski altındaysanız: İçki içiyor, aşırı kilolu ve fiziksel olarak aktif değilseniz...

Â

 Annende varsa sende de olabilir. Meme kanseri olan kadınların yüzde 30’unda aile hikâyesi mevcut


Ne kadar yaşlıysanız, risk o kadar büyük