Akentannos!..

Akdeniz’in tam ortasındaki Sardunya Adası’nda ‘yüzüncü doğumgünü’nü beş-on yıl önce kutlamış çok sayıda ‘genç ve dinç yaşlı’ var! ‘Akentannos’ sözcüğü bu adada ‘merhaba’ yerine kullanılıyor. Akentannos ‘...100 yaşına!’ demektir ve sağlıklı, uzun bir yaşam dileğidir.Sassart Üniversitesi’nden Dr. Luca Deiana’nın Sardunya Adası’nda yaptığı inceleme sonuçları, uzun yaşam ile ilgili bilgilere yeni ve farklı şeyler eklemişse de görünen o dur ki ‘sağlıklı ve uzun yaşamanın sırları’ üç aşağı beş yukarı bu ada sakinleri için de aynıdır. 1 HUZUR DOLU BİR HAYATSardunyalıların sakin, tekdüze, gelgitlerden uzak, keyifli ve eğlenceli, kısacası huzur dolu bir hayatları var. Olup bitenlere daima yapıcı bir gözle bakan bu sakin insanların diğer ruhsal özelliklerini de öğrenmek ister misiniz:Endişeden uzak, keyifli bir yaşam kurgusu; hayata ilişkin beklentilerde akılcı sınırlar; hiddetten, gerginlikten ve stresten uzak bir yaşam örgüsü; kaderci ve ‘bu da geçer’ diyebilen bir hayat anlayışı; ölüme yönelik endişelerin pek olmaması; eve ve aileye üst düzeyde bağlılık; güçlü bir arkadaş-komşu ilişkisi; iş ve çevreyle güvenli bir bağlantı; sürekli ‘iyi bir şans’ arzusu; yeterli ve kaliteli bir uyku.2 MÜKEMMEL DAMAR SAĞLIĞI Sardunyalı yaşlıların damarlarına yönelik tıbbi incelemeler ‘damar sağlığının uzun yaşamın beklentisinde birinci anahtar’ olduğunu doğrulamaktadır. 100 yaşını geçmiş Sardunyalıların damarları gençliklerindeki kadar esnek, damar duvarları kırklı yaşlarındaki kadar incedir. Kalp atım hızları düşük, genellikle dakikada 60 ve altındadır. Kalp-damar sağlığını korumada önemli bir kriter olan iyi kolesterol -HDL- düzeyleri çok yüksektir. Genelde 70 mg/dl’nin üzerinde saptanmaktadır (Bu değerin 55’in üzerinde olması mükemmel kabul edilir). Damarları sapasağlam olan bu genç yaşlıların böbreklerinin, kalplerinin ve diğer sistemlerinin neden tıkır tıkır işlediğini veya görme, işitme, öğrenme ve hatırlamada niçin hiçbir zorlukla karşılaşmadıklarını anlamak pek zor olmasa gerekir. 3 AKDENİZ MUTFAĞISardunyalı genç yaşlıların sağlıklı kalmalarındaki diğer bir etken beslenme biçimleridir. Peynir, balık, et ve sebze çorbası, adalıların en önemli besinleri. Sardunyalılar neredeyse her yemeklerine sebze çorbasıyla başlıyor, ekmek, peynir, et veya balığı sofralarından hiç eksik etmiyorlar. Uzmanlara göre Sardunyalıların tükettikleri besinlerin çoğu ‘organik’ özellik taşıyor. Neredeyse tamamen ‘organik’ ürünlerden yapılanana ‘Sardunya Sofrası’nda süt ve süt ürünlerine ve ete de yer var. Bir günlük diyet 1800-2200 kalori içeriyor. Akdeniz’in tam ortasında yer almasına rağmen Sardunyalılar zannettiğiniz gibi ‘sadece balık’ tüketmiyor. Et ve süt ürünlerinden de çok sık yararlanıyor. Kısacası Sardunyalının diyetinde ‘safkan bir Akdeniz diyeti’ olmaktan farklı bazı özellikler var. 4 FAZLA DEĞİL DAHA AZ KALORİSardunyalı yaşlıların üçüncü sırrı da bilinenden farklı değil: Günlük yüzde 10-20 daha az kalori tüketmek. Kalori kısıtlanmasının yaşam süresini uzattığına ilişkin çalışmaların sonuçları yaşlıların günlük kalori tüketimini 1400-1500 kalorilere kadar indirmesine yol açtı. Sardunya diyeti, günlük kalori miktarını sınırlanmasını, ama bu sınırlamanın biraz daha ılımlı tutulmasını öneriyor. Sardunyalılar yiyecekleri toplam miktardan sadece yüzde 10-20 kadarlık bir kısıtlamayla yetiniyor. Atıştırmalardan uzak durmaya çalışıyor. Rafine dilmiş karbonhidratları kullanmıyor. Doyduğunu hissettiği anda sofradan kalkıyor. Sofradan daha az yiyere kalkabilmenin sırrı; sofrada daha uzun kalabilmek ve yemeği bir sohbet yeri haline çevirebilmekte gizli. Mümkün olduğunca yavaş yiyerek, zaman zaman yemeğe ara vererek yemek süresini uzatmak, ortalama 15 dakika süren doygunluk hissinin beyine ulaşma sürecini kullanacak kadar doyma merkezine fırsat tanımak en önemli yardımcılar.5 EGZERSİZİN AZI KARAR100 yaşını tamamlayan Sardunyalılar sandığınız kadar yoğun bir egzersiz programı uygulamıyor. Düzenli egzersiz yapıp yapmadıkları sorulduğunda Sardunyalıların verdikleri cevap hep aynı. Her sabah erkenden kalkıyorlar ve her gün mutlaka düzenli bir şekilde çalışıyorlar. Yaşamlarında ayrıca ‘programlanmış bir egzersiz dilimi’ hiçbir zaman olmamış. Son bilimsel çalışmalar ağır bedensel faaliyetlerin fazla miktarda zararlı ve yaşlandırıcı serbest radikal üretimine yol açtığını gösteriyor. Eğer bedeninizi sağlıklı tutmak istiyorsanız haftada 1000-1500 kalori civarında enerji yakmanızı sağlayacak bir egzersiz program uygulamanız yeterli. 6 Daha vicdanlı, hoşgörülü, affedici, güvenilir ve ihtiyatlı bir yaşam tarzı; yıkıcı değil yapıcı, eleştirici değil övücü, itici değil çekici bir kişilik yapısı.7 Mutlu bir evlilik, sık ve düzenli cinsel ilişki.8 Yeteri kadar para kazanan, dürüstve inançlı biri olarak kalmak.9 İyi arkadaşlıklar kurup, geniş bir dost çevresi oluşturmak ve iyi komşuluk ilişkilerinde bulunmak.10 Yaşlanmayı bir sorun olarak görmemek, yaşlanma belirtilerine gülüp dalga geçebilmek...