AkciÄŸer düÅŸmanı KOAH

Dünya SaÄŸlık Örgütü ve ABD Ulusal Kalp, AkciÄŸer ve Kan Enstitüsü tarafından oluÅŸturulan Kronik Obstrüktif AkciÄŸer Hastalığına karşı Küresel GiriÅŸim Grubu (GOLD), 17 Kasım’ı ‘Dünya KOAH Günü’ olarak ilan etti. KOAH’a (Kronik Obstrüktif AkciÄŸer Hastalığı) karşı ilk küresel halk eÄŸitim kampanyası özelliÄŸi taşıyan bu etkinlik, dünyanın 50’den fazla ülkesinde hayata geçirilecek.Amaç tüm dünyada KOAH bilincini artırmak ve risk taşıyanların hasta olup olmadıklarını anlamak için bir saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurmalarını saÄŸlamaktır.KOAH nedir?KOAH, ilerleyici ve tam olarak geri dönüşümlü olmayan, buna karşılık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciÄŸer hastalığı. Havayollarını daraltır, solunumu güçleÅŸtirir. Genellikle kronik bronÅŸit ve amfizem zemininde geliÅŸen KOAH’da hastalar, öksürük ve balgamdan kısa mesafeli yürüyüşde bile oluÅŸan nefes darlığına kadar deÄŸiÅŸik belirtiler yaÅŸar. KOAH’a yol açan faktörler nedir? En önemli risk faktörü sigara içilmesi. Pipo, puro ve birçok ülkede yaygın olan tütün tüketiminin diÄŸer yolları da risk faktörüdür. Sigaraya pasif maruziyet de solunumsal semptomlara ve KOAH geliÅŸimine katkıda bulunur. KOAH’nin diÄŸer kanıtlanmış nedenleri; iÅŸ yeri ortamındaki tozlar ve kimyasal maddeler (buhar, iritan maddeler, dumanlar) ve iyi havalanmayan evlerde yemek piÅŸirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun, tezek vb.) yol açtığı iç ortam hava kirliliÄŸi. Dünya SaÄŸlık Örgütü, organik yakıtların dumanlarına baÄŸlı geliÅŸen KOAH nedeniyle her yıl 400 bin kiÅŸinin öldüğünü tahmin ediyor. Dış ortam hava kirliliÄŸinin KOAH geliÅŸimindeki rolü henüz çok iyi bilinmiyor. Ancak akciÄŸerlere giren partikül yüküne katkıda bulunduÄŸuna inanılıyor. Tanı nasıl konur?Risk faktörlerine maruz kalan öyküsü olan kiÅŸilerde ve öksürük, balgam, eforla nefes darlığı olan hastalarda KOAH düşünülmeli. Fakat tanı, solunum fonksiyon testleriyle doÄŸrulanmalı. Bu testler, sadece tanıda deÄŸil, hastalığın ÅŸiddetinin belirlenmesi ve hastalığın seyrinin takibinde de kullanılır. KOAH’ın yaygınlığı nedir? Tüm dünyada en önemli dördüncü ölüm nedeni olduÄŸunu tahmin ediliyor (koroner arter hastalığı, serebrovasküler hastalık, akut solunum yolu enfeksiyonundan sonra ve HIV/AIDS ile dördüncülüğü paylaşıyor). WHO’nun tahminlerine göre 2000 yılında KOAH nedeniyle dünyada 2.74 milyon kiÅŸi öldü. Türkiye’de ise 5 milyon civarında KOAH’lı hasta bulunduÄŸu ve her yıl bu hastalıktan 26 bin kiÅŸinin öldüğü tahmin ediliyor. KOAH erkeklerde daha mı sık görülüyor? Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir. 2000 yılında ABD’de KOAH’dan ölen kadınların sayısı, ilk kez erkekleri geçti ve bu da kadınlar arasında 1940’dan beri sigara kullananların artmasına baÄŸlandı. KOAH astımdan nasıl ayrılır?Ä°kisi de aynı kiÅŸide olabilir. Benzer belirtilere sahip solunum yolu hastalıkları. Her ikisinde de akciÄŸerlerde enflamasyon var. Ancak altta yatan enflamasyonun özellikleri her iki hastalıkta farklı. Sonuçta tedaviye yanıtları da çok farklı. Astım ve KOAH arasında bir baÄŸlantı var mıdır?Ä°ki hastalık arasında bir örtüşme var. Uzun süreli astımın havayollarında yapısal deÄŸiÅŸikliklere neden olarak geri dönüşümsüz havayolunda tıkanmaya yol açtığına dair kanıtlar var. KOAH’a yol açan zararlı ajanlara maruz kalan astımlılarda, astım ve KOAH benzeri enflamasyonların birleÅŸimi bulunuyor.Hazırlayan: Mesude ERÅžAN / mersan@hurriyet.com.trÂ