Oluşturulma Tarihi: Mayıs 03, 2003 00:00
Yayın hayatına 1945'te başlayan Doğan Kardeş birkaç kuşağın çocukları için efsanevi dergi olmuştu. Pınar Kür, Suna Kan, İdil Biret, Cem Özer gibi günümüzün birçok ünlü ismi çocukluğunda derginin sayfalarında yer aldı. Yetenekli çocukların eserlerini yayımlayıp onları yüreklendiren dergi ressam Bedri Baykam için şunları yazmıştı: ‘‘Bedri Kardeş altı yaşında. Kovboyları çok sevdiği için bol bol onları çizmiş ama gittikçe daha değişik konulara yönelecek herhalde...’’ Gazeteci Mine Söğüt, 1945-1978 ve 1988-1993 arasında yayımlanan Doğan Kardeş'in eski sayılarını tarayıp efsanevi çocuk dergisinin 38 yılını ‘‘Sevgili Doğan Kardeş’’ adlı kitabında topladı.Doğan Kardeş, Türkiye'de birçok ilke imza atan sanayici Kazım Taşkent tarafından oğlu Doğan'ın anısına yayımlanmıştı. 10 yaşında Alp Dağları'nda çığ altında kalarak hayatını kaybeden Doğan, dergiyle ölümsüzleşti. 33 yılda Doğan'ın, öz kardeşi Karaca'nın dışında binlerce kardeşi oldu. Kimler yoktu ki bunların arasında. Şimdinin ünlü ressamları, piyanistleri, keman virtüözleri, gazeteciler... Mine Sögüt'ün yazdığı, Yapı Kredi Yayınları tarafından okura sunulan ‘‘Sevgili Doğan Kardeş’’ derginin doğuşunu ve yaşamı boyunca geçirdiği evreleri anlatırken bugünün birçok ünlü isminin çocukluğunu gündeme getiriyor.EBUZZİYA'NIN PARMAĞI Vedat Nedim Tör'ün yayın yönetmenliğini üstlendiği Doğan Kardeş Dergisi müsamereler düzenliyordu. Aylar öncesinden yapılan duyurulara yanıt verip, ‘‘vazife almak’’ isteyenlerden biri de günümüzün ünlü seramik sanatçısı Alev Ebuzziya. Dans yeteneğiyle dikkat çeken Ebuzziya dergi okurlarına fotoğrafının altındaki şu satırlarla tanıtılıyor:‘‘Parmağı uf olmuş galiba da fotoğrafçıya bakamamış. Bu kardeşin de öyle ufak tefek olduğuna bakmayın! Hocası, onun büyük bir artist olabileceğini söylüyor. Adı Alev Abuziyya. Onun rakslarını bu yıl alkışlayacağız.’’‘‘Sanatkar küçükleri keşfetme’’ derginin yüklendiği misyonlardan biriydi. Keşfedilen ilk küçükler ise İdil ve Suna. Piyanist İdil Biret'in yeteneğine hayran kalan Vedat Nedim Tör, zamanın Başbakanı Hasan Saka'dan yardım istedi. Böylece uzun süre ‘‘İdil Kanunu’’ olarak anılacak ve yetenekli çocukların yurt dışında eğitim almasını sağlayacak ‘‘İstidatlı Çocuklar Kanunu’’ çıktı. İşte dergideki bir yazıdan İdil Biret'in çocukluk portresi:‘‘İdil kardeşin adını duymayan kalmadı. Bu İdil 6 yaşında bir kız. Hiç ders almadığı halde, çok güzel piyano çalıyor!...İdil'in iki bebeği var. Birinin adı Ayşe, ötekinin İnci. İdil piyano çalarken bunlar da onu uslu uslu dinliyorlarmış...’’Dergide Suna Kan için ise şu cümleler yer alıyor:‘‘Suna Kan dokuz buçuk yaşındadır. Keman gibi en güç bir aletle oyuncak gibi oynamasını biliyor. Değme ustaların bile başaramadıkları güçlükleri, keten helvası yermiş gibi kolaylıkla alt ediyor.’’Suna ve İdil yurtdışı eğitimleri sırasında da sık sık başarılarıyla dergiye konu oldu.AYŞEGÜL'ÜN DİŞLERİ DE TEMİZPiyanist Ayşegül Sarıca, Doğan Kardeş tarafından çocukluğunda keşfedilmişti. Dergi, ‘‘müsamere’’lerinde konser veren Sarıca'yı övgü dolu satırlarla selamlıyordu:‘‘.....Ayşegül son müsameremizde de çok güzel parçalar çaldı. Belli ki bu kardeş piyanoyu şaka olsun diye çalmıyor, seviyor ve çalışıyor... Belli ki kendisine iyi bakıyor, Zamanında uyuyor, güzel güzel yemeğini yiyor. dişleri gayet düzgün ve temiz..’’Genç yaşta aramızdan ayrılan piyanist Mayda Arkan derginin 1946 müsameresinde görev almıştı. Arkan, üç yıl sonra, bir konserin ardından gözlemlerini Doğan Kardeş için kaleme aldı:‘‘Şaşıracağım diye korkuyordum. Başladıktan sonra korkum yavaş yavaş geçti. O alkışları hálá işitir gibi oluyorum...’’Doğan Kardeş, çocuk ressam Bedri Baykam'ın yeteneğini keşfetmiş, üstelik onu resimlerinde yinelenen kovboylardan başka konulara yönlendirmeyi denemişti:‘‘...Bedri Baykam, henüz 6 yaşında. 2 yaşından beri resim yapıyor... Çini mürekkebiyle resim yapmayı çok seviyor Bedri Kardeş. Öbür yandan sulu boya, pastel yırtma-yapıştırma resimler de yapıyor... Kovboyları çok sevdiği için bol bol onları çizmiş ama gittikçe daha değişik konulara yönelecek herhalde...’’SİYASETTEN UZAK DEĞİLDİDoğan Kardeş Dergisi yayınladığı dönemlerin sosyal ve siyasi yaşamını da gözler önüne seriyor. Yayın yönetmeni ve Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti müdürlerinden Vedat Nedim Tör, dergide sık sık küçüklere Türk malı kullanmalarını ve tutumlu olmalarını salık veriyordu. Türkiye'yi, Küçük bir Amerika, olarak anlatıyordu. Kore Savaşı sırasında Kore'de Şanlı Kahramanlarımız'ı anlatan dergi, 1950'li yıllarda yobazlık tartışması sürdüğü sıralarda ''O benim Ata'mdır! Onu sana kırdırmam!'' diyordu.İLK YAZILARINI, İLK DENEMELERİNİ DOĞAN KARDEŞ’E GÖNDERMİŞLERDİPınar Kür: ‘‘Ağaçlar ne güzel ağaçlar ne güzel / Çiçeklerini, meyvalarını verirler. / Ağaçlar ne güzel, ağaçlar ne güzel / Kırılmazlar, dökülmezler.’’Talat Sait Halman: ‘‘19 MAYIS Dayanamadı da yurdun yasına, / Kurtarıcı büyük Ata, / Ayak bastı Samsun'a / 19 Mayıs'ta!’’Suna Kan: ‘‘KEMANIM Benim bir kemanım var / Görseniz ne cici / Basınca parmağımı, / Sürünce yayımı, / Sesler çıkıyor inci inci, / Do re mi fa sol lá si. / Hepsinin ayrı sesi / Do re mi fa sol lá si.’’Sevin Okyay: ‘‘TAVŞANIM Bembeyazdır tavşanım, / Kulakları ipektir. / Uzun, ince bıyıklar, / Gözleri de eládır./ Benim güzel tavşanım; / Bahçede sıçrar oynar, / Lahana, havuç, turp yer...’’Cem Özer: ‘‘YAĞMUR Yağmur yağıyor işte, / Herkes koşuyor eve, / Pamuk kedim dışarda, / Miyav miyav ağlıyor. / Yağmur vuruyor cama, / Sanki diyor ki bana; / Sokağa çıkma sakın, / Yoksa fena ıslanırsın!’’PAKO'DAN ÖNCE ONLAR VARDIDoğan Kardeş, ‘‘Hayvan Dostları’’ başlıklı köşesiyle bugün basında vazgeçilmez hale gelen pet sayfalarının da yolunu açtı. İleride Pako'nun sürdüreceği sayfaya ilk gönül verenler, dergiye resimlerini yolladılar. Yayınlanan resimler arasında gazeteci Mine Kırıkkanat, Kerem Çalışkan, edebiyatçı Selim İleri ve belgeselleriyle tanınan yönetmen Vecdi Sayar vardı.Derginin 38 yıllık yayın hayatında sayfalarına konuk ettiği çocuklar arasında sinemacı Halit Refiğ, yazar Erhan Bener, ressamlar Hasan Kaptan, Mehmet Günsür, gazeteci Tahir Kutsi Makal, karikatürist Mustafa Eremektar (Mıstık), tiyatro ve
sinema sanatçıları Öztürk Serengil, Müjdat Gezen, gazeteciler CoÅŸkun Aral, Zafer Mutlu ve Prof. Dr. Nilüfer Narlı'nın da adı geçiyor. Â
button