Açık süt ve et tehlike saçıyor

Nerede ve hangi koÅŸullarda üretildiÄŸi belli olmayan et ve süt ürünleri kontrolsüz evlere giriyor. 'Hastalık satan' ve 'Merdiven Altı Ãœretim' diye tarif edilen bu ürünler, halkın satın alma gücünün düşmesi nedeniyle vitrinlerde de yer almaya baÅŸladı.NELERE DÄ°KKAT EDÄ°LMELÄ° - Ambalajlı bile olsa üstünde luzumlu bilgiler bulunmayan süt ürünlerini almayın.- Sokak sütçülerinden süt almayın.- Pazarlardan süt ve süt mamulleri alış veriÅŸi etmeyin.- Marketlerde kapalı ambalajlardaki markalı peynirleri tercih edin.- Aldığınız her ürünün son kullanma tarihini kontrol edin. - Pastörize süt ya da pastörize edilmiÅŸ sütten yapilan sanayiden geçmiÅŸ yoÄŸurt ve tereyaÄŸ kullanın. Sokakta veya pazarlarda açık olarak satılan süt ve süt ile et ve et ürünlerinde  son zamanlarda bir yaygınlık gözleniyor. ÇoÄŸunlukla kontrolü yapılamayan bu ürünler bir saÄŸlık tartışması baÅŸlattı. Peki beslenme sürecimizde böylesi önemli bir yer tutan ve hemen her gün tükettiÄŸimiz süt ve süt ürünlerinin hangi koÅŸullarda, nasıl üretildiÄŸinden haberdar mıyız?Dahası süt ve süt ürünlerinden geçebilecek hastalıklar konusunda ne kadar bilinçliyiz? Konunun tarafları ve uzmanlar bu sorulara gönül rahatlığıyla "olumlu" cevap veremiyorlar. Hatta tersine özellikle son zamanlarda ucuzluÄŸu nedeniyle giderek artan açıkta satılan, saÄŸlıklı koÅŸullarda üretilmeyen süt ve süt ürünleri bizler ve çocuklarımız için tehlike oluÅŸturuyor. SaÄŸlıksız koÅŸullarda üretilen ürünler 100 kadar hastalığa davetiye çıkartırken toplum saÄŸlığımız ciddi bir tehdit altında görünüyor. Zehirlenmelere, tüberküloza ve uzun vadede kansere bile yol açan saÄŸlıksız süt ürünleri konusunda tüketicileri uyaran uzmanlar, bu ürünlerin hamile kadınlarda ve çocuklarda ölüme kadar uzanan sonuçlara yol açabileceÄŸini belirtiyor.TEHLÄ°KELER NELER?Pazarın büyük bölümünü kapsayan ve genellikle ilkel ÅŸartlarda üretilen süt ve et ürünlerinin kullanımından dolayı bizleri neler beklemektedir? Bu ürünlerin yaygın tüketimi kendi içinde ne gibi hastalıkları çekiyor? Hacettepe Ãœniversitesi'nden Doç.Dr. Tanju Besler bu durumda  bazı hastalıkların "ölümcül riskler" yaratabileceÄŸini belirterek ÅŸunları aktarıyor:"Sanayide Isıl iÅŸlemden geçirilmeyen ve içindeki zararlı mikroorganizmalardan arındırılmayan süt ayrıca besin zehirlenmelerine de yol açabiliyor. Tifo ve brusella gibi hastalıkları tanımak ve korunma yollarını öğrenmek, aynı zamanda bu bulaşıcı hastalıkları önlemenin en etkili yollarından biri. Uzun süreli ancak dalgalı ateÅŸle tanınan bir enfeksiyon hastalığı brusellada 8-10 günlük ateÅŸli dönemler arasında 4-5 günlük ateÅŸsiz veya hafif ateÅŸli dönemler yaÅŸanıyor.Ä°nsanda brusella yapan mikroplar arasında en sık karşılaşılanı Brucella melitensis'dir. Sanayide ısıl iÅŸlem geçirmemiÅŸ sütün neden olduÄŸu hastalıkların ortak özelliÄŸi ağır geçmelerine karşın gerekli temizlik ve hijyen kurallarına uyulduÄŸunda önlenebilmeleridir.Bunun için açık sütün tüketilmemesi saÄŸlığın korunmasında en önemli adım olacaktır. Besin zehirlenmelerine neden olan ve genellikle ısıl iÅŸlem geçirmemiÅŸ açıkta satılan sütler de bulunabilen patojenik bakterilerde patojenik etkenlerde bulunur.CerrahpaÅŸa Tıp Fakültesi'nden Halk SaÄŸlığı Uzmanı Dr. Necati Toprak ise Merdiven Altı Ãœretimin  kamusal boyutuna dikkat çekiyor ve böyle giderse "kamu saÄŸlığının ciddi tehdit altında olduÄŸunu" belirtiyor. Dr. Toprak'ın vurguladığı diÄŸer bir nokta ise sözkonusu ürünler içindeki kimyasalların vücutta yaratabileceÄŸi kanser riski:  "Açık sütler kamu saÄŸlığı açısından kesinlikle zararlıdır. UHT tekniÄŸi ile üretilen süt ürünleri ise saÄŸlıklıdır. Bunların kullanımı teÅŸvik edilmelidir. SaÄŸlıksız ürün ise içinde mikrobiyolojik ve kimyasal kirlenme olan üründür. Kamu saÄŸlığı açısından üretimi ve satışı engellenmelidir. Bu maddelerin kullanımı yaygınlaÅŸtıkça toplumsal saÄŸlık açısından risk artar. Bazı üreticiler para kazanma uÄŸruna bu ürünlerin  içine aşırı koruyucu madde koyup, bekletilme süresinden önce bu ürünleri piyasaya sürüyor. EÄŸer engellenmez isesaÄŸlığımız maalesef tehdit altındadır.Bunların yarattığı risklerin bazıları ancak uzun vadede ortaya çıkar ve süt ve süt ürünü kaynaklı olduÄŸunu anlayamayız bile. Bu açıdan denetimler sıklaÅŸtırılmalıdır. Toplumumuzun saÄŸlığı bu konudaki gösterdiÄŸimiz hassasiyete baÄŸlı olacaktır." BULAÅžABÄ°LECEK BAZI HASTALIKLARBesin zehirlenmelerine kimyasal maddeler (Parazitler, Deterjanlar, katkı maddeleri), toksinler, parazitler ve mikroorganizmalar (virüslen, bakteriler) yolaçmaktadır. Pastörejen olmayan süt ve et ürünlerinden dolayı zehirlenmeye neden olan bakterilerden bazıları ÅŸunlar: Yersiniosis: ishal ve veya kusmaya neden olmakta.Yetersiz sterilizasyon, uygun olmayan depolama bulaÅŸmaya nedeni sayilmakta. Daha çok süt ürünleri, etve sebzelerden bulaşıyor. Yersinia enterosolitica: Hijyenik olmayan  ÇiÄŸ et ve süt, dondurma, kontamine sular ve bazı sebzelerde rastlanır.1 ile 7 gün arası süren ates, kanlı ishal, karın aÄŸrısı. Ä°nce ve kalın bağırsakların iltihaplanmasına yol açar.Apandisitle karıştırılmamalıdır.  Bacillus Cereus: Daha çok et ve süt ürünleri, krema, puding, kurutulmuÅŸ süt, kustard, paket çorbalar, pirinç ve tahil ürünlerinde bulunabiliyor. Iki tip belirti ve etkisi görülüyor. Birincisinde 6-15 saat sonra sulu ishal, kusma, bulantı, mide krampları görülmekte. Ä°kinci tip zehirlenmede ise gıdanın tüketilmesinden 3- 6 saat sonra mide bulantısı ve kusma görülmekte ve etkisi 24 saat kadar sürebilmekte.Listeria monocytogenes Özellikle hamileler, bebekler ve bağışıklık sistemi zayıflamış yetiÅŸkinler için çok risklidir. Yetersiz pastörizasyonlu ürünlerde ortaya çıkar. YumuÅŸak peynir, dondurma da dahil olmak üzere süt ürünleri, çiÄŸ süt, çiÄŸ ve az piÅŸmiÅŸ et; sosisli sandeviç, tavuk ürünleri, deniz ürünleri ve çiÄŸ sebzelerde bulunur. SaÄŸlıklı insanlarda kusma, ishal ve mide bulantısı neden olabilmekte. Bağışıklık sistemi zayıf insanlarda ( yaÅŸlılar, bebekler, hamileler, AIDS ve Kanser hastaları) hafif nezle benzeri belirtilere neden olabilir ve daha ağır vakalara seyredebilir. Hamile kadınlarda çocuk düşürmeve ölü doÄŸuma neden olabilir. Hastalık yiyecek tüketildikten 12 saat ile 1 hafta arasında herhangi bir zaman arasında görülebilir. Campylobacter Jejuni: Hijyenik olmayan ÇiÄŸ et ve süt, dondurma ve temizlenmemiÅŸ suda bulunur. Ä°shalin en yaygın nedenleri arasındadır. Sütün yetersiz pastörizasyonu, sanayiden geçmemiÅŸ et ürünlerinin yetersiz piÅŸirilmesi, suyun yeterince klorlanmaması bu hastalığa yol açar. AteÅŸle birlikle ishal, karın aÄŸrısı, aşırı gaz, mide bulantısı görülür. 2- 5 gün sonra hastalık baÅŸlayabilir ve 7- 10 gün sürebilir. ÇiÄŸ süt kesinlikle içilmemelidir. Salmonella: SaÄŸlıksız koÅŸullarda üretilen süt ve süt ürünlerinden bulaÅŸan mikropların en önemlisi. Hijyen olmayan diÄŸer gıdalarda bulunan bu mikrop alındıktan yaklaşık 6-12 saat sonra ilk belirtiler ortaya çıkar. 48 saat sürer. Salmonella mikrobunun neden olduÄŸu zehirlenmede ishalin yanı sıra karın aÄŸrısı ve kusma da görülür. Salmonella infeksiyonlarında bazen kanlı ishal, görme bozukluÄŸu, yutma güçlüğüne de rastlanır. E Coli: Kaynatılmamış süt ve uygun iÅŸlenmemiÅŸ ve piÅŸirilmemiÅŸ etler ile pastörize edilmemiÅŸ meyve suları bu mikrobun çoÄŸaldığı besinlerdir. Mikrop vücuda girdikten iki veya üç gün sonra ÅŸiddetli ishal, karın aÄŸrısı ve kusma baÅŸlar. AteÅŸ görülebilir. Genellikle dışkıda kana da rastlanır.Â