85 yaşında ama hâlâ seksi

Yeşim ÇOBANKENT
 
Küçük Siyah Elbise, Little Black Dress ya da La Petite Robe Noire artık bir giysi olmaktan çıkarak bir şahsiyete, hatta kavrama dönüştü. Küçük siyah elbiseyi her sınıftan kadının zevkine uygun bir üniforma haline getirense küstah ve pervasız Coco Chanel. Arka arkaya gösterime giren Coco Chanel filmlerini bahane ederek Matmazel’i küçük bir siyah elbise aracılığıyla yad edelim. Ve topu topu iki metrelik siyah bir kumaş parçasının nelere kadir olduğunu görüp şaşıralım.    �

Küçücük siyah bir elbisenin sansasyon, hatta skandal yaratması bugün için biraz tuhaf gelebilir ama 1920’lerin dünyasında kazın ayağı başkaydı. O zamanın dulları da şimdikilere hiç benzemiyordu; kocaları ölünce en az üç yıl “derin” bir yas tutmak zorundaydılar. Yas süresince siyah üstüne siyahtan başka bir şey giyemiyorlardı. Sonra pervasız ve cüretkâr bir Fransız kadın çıkageldi, her şeyi altüst etti. Milat: Coco Chanel’in 1926’da, Vogue Dergisi’nde kendi tasarladığı dizboyu, basit bir siyah elbiseyi sergilemesi. O dönemin bir başka ünlü modacısı Paul Poiret, Coco Chanel’e; “Bu elbiseyi kimin cenazesinde giymeyi düşünüyorsunuz Matmazel?” diye sorduğunda ağzının payını aldı tabii ki: “Sizinkinde Mösyö!”
Matmazel’in kadınlık alemine hediye ettiği küçük siyah elbisesi “Chanel’in Ford’u” ismiyle kutsandı. Kullanışlılığı, ulaşılabilirliği, dayanıklılığı, her bedene gitmesi ve her duruma uyarlanabilmesi nedeniyle bu isme layık görülmüştü.
Ayrıca sadece rengi ve modeli değil, kumaşı da son derece küstahtı. O zamana kadar sadece iç çamaşırlarında kullanılan jarseden yapılmıştı. Bu elbisenin tüm sadeliği ve basitliğine rağmen öyle iddialı bir hali ve duruşu vardı ki, kısa sürede özgür kadının simgesi haline geldi. �

SİNEMA ELBİSEYİ SEVDİ

Küçük siyah elbisenin her sınıftan kadının zevkine uygun bir üniforma haline gelmesinde Hollywood’un da hatırı sayılır bir katkısı oldu. Hem de epeyce pratik nedenlerden dolayı. Bir defa püsküllü, boncuklu ve taşlı elbiselerin aksine mikrofonlara çarpıp durmuyordu. O dönem sesli filmler yeni yeni çekiliyordu ve bu sayede teknik adamların hayatı çok kolaylaşmıştı. Ayrıca Technicolor yöntemiyle çekilen filmlerde, siyah diğer renkler gibi ışığı dağıtmıyor ve iyi sonuçlar vererek yapımcıların yüzünü güldürüyordu.
Küçük siyah elbise II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde de duruma uyum sağladı. Pratikliği ve ekonomikliği sayesinde dönemin ruhuna uygun bir giysi olarak kodlandı. Hayatın içinde daha çok yer almaya başlayan kadınların işini büyük ölçüde kolaylaştırıyor ve giyinme kabusundan kurtarıyordu. Ancak 1950’li yıllara gelindiğinde biraz façası bozuldu sanki.
Devir Christian Dior’un “New Look” ile empoze ettiği kabarık etekli hanım hanımcık ev kadınlarının devriydi çünkü. Dönemin filmlerinde baygın bakışlı yuva yıkan femme fatale karakterler, halter kesimli siyah küçük elbiseler içinde resmediliyordu. Neyse ki şeker gibi sarışın seksapeliyle Marilyn Monroe imdada yetişti. Bazıları Sıcak Sever ve Erkekler Sarışınları Sever filmlerinde giydiği siyah küçük elbiselerle bu giysiyi yeniden sevimli bir hale getirdi.

AUDREY HEPBURN CAN VERDİ

Kaderin garip bir cilvesi demekte hiçbir mahzur yok. Ünlü yazar Truman Capote’nin Marilyn Monroe’yu düşünerek yazdığı “Tiffany’de Kahvaltı” filminin başrolünü Audrey Hepburn kaptı. Bir balerin bedeninde Avrupalı aristokrat ruhu taşıyan Hepburn, Holly Golightly karakterinin hakkını fazlasıyla verdi. Sinema tarihinin en zarif, en tatlı ve en güzel giyenen kadın karakterlerinden birini hayata geçirdi. Bu başarıda efsane modacı Hubert de Givenchy’nin de büyük emeği vardı. Givenchy’nin yarattığı sırtı oyuk, inci kolye ve uzun siyah eldivenlerle tamamlanan küçük siyah elbise en az film kadar ünlü oldu.
Hepburn’ün siyah elbiseye verdiği hayat öpücüğü gayet başarılı olmuştu. Bu karizmatik elbiseyi kendi tarzıyla yorumlayan isimlerden biri de Andy Warhol’un ilham perisi ve trajik bir parti kızı olan Edie Sedgewick’ti. Sedgewick kısacık sarı saçları ve minicik siyah elbiseleriyle gayet pop-art bir görünüm sergiliyordu.

KARİYER KADINININ ÜNİFORMASI

1970’li yılların hippi elbiseleri arasında bile hükmünü yitirmedi küçük siyah elbise. Kendini hep yeniledi. Asıl havasını minimalist estetiğin doruğa çıktığı 90’larda buldu. Topuklu ayakkabılarıyla ofis zeminlerini döven güçlü iş kadınlarının gardıroplarında mutlaka küçük bir siyah elbise vardı. New York’lu bekar kariyerist kadınların en sevdiği modacı olan Donna Karan’ın harika kesimli küçük siyah elbiseleri kapış kapış gidiyordu.�
İçinde bulunduğumuz yüzyılda küçük siyah elbise sadece moda tarihine değil, popüler kültüre de kalıcı izler bırakan bir parça. Artık bir giysi değil, kavram. Coco Chanel şaşırtıcı öngörüsüyle ölümsüz bir klasik yarattı. Sırf bu yüzden ünlü bir tasarımcı imzası da taşısa, mahalle arasındaki dükkandan alınmış da olsa, onu üstümüze her geçirdiğimizde Matmazel’e bir “merci” borçluyuz.           �

KÜÇÜK SİYAH ELBİSE GİYMEK İÇİN 10 SEBEP

1. 34 bedenden 44 bedene kadar bütün kadınlar giyebilir. �

2. Adı kötüye çıkmasına rağmen siyah son derece merhametli bir renk. Kir tutmaz, zayıf gösterir.  �

3. İpek, dantel, kadife, örgü, deri, lateks ve PVC de dahil olmak üzere her tür malzemeden yapılabilir.  �

4. Ne çok rahat ne de çok ağır giyinmeniz gereken “kokteyl elbisesi” angaryasından kurtarır. �

5. Zevk sahibi ve zarif olmasanız bile öyleymişsiniz gibi görünmenizi sağlar.

6. Kişiselleştirmeye son derece uygundur. Yaratıcılığınızı konuşturabilirsiniz.�

7. Gardırobunuzun demirbaşı klişesi küçük siyah elbise için yaratılmıştır. �

8. Anında sofistike bir şıklık sağlar. Hele de kumaşı ve kesimi iyiyse.

9. Moda tarihinin heyecan verici bir parçası olursunuz. �

10. Uniseksin tam zıddıdır. Sırtı açık, mini, halter kesimli, dar ve straples modelleri maceraya açıktır.   �