5555 afiÅŸte Türk sineması

Türker Ä°nanoÄŸlu ve ekibinin kütüphane, sahaf, müzayede dolaÅŸarak bir bir topladığı Türk filmleri afiÅŸleri, bu ayın sonunda yayınlanacak ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ adlı kitapta buluÅŸuyor.Yıllar önce sinema dendiÄŸinde akla önce sinema fenerleri gelirdi. Filmlerin tanıtımı için yapılan dev boyutta karton karakterler, herkesin dikkatini çeker, bugün ne oynuyormuÅŸ diye mutlaka baktırırdı. Sonraları sinema kapılarındaki afiÅŸler yoldan geçenleri cezbeder oldu. Ä°ÅŸte 1920’lerden günümüze kadar insanları sinema salonlarına çeken o afiÅŸler artık ölümsüzleÅŸiyor. Türker Ä°nanoÄŸlu ve ekibinin kütüphane, sahaf, müzayede dolaÅŸarak bir bir topladığı Türk filmleri afiÅŸleri, bu ayın sonunda yayınlanacak ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ adlı kitapta buluÅŸuyor. TÃœRVAK (Türker Ä°nanoÄŸlu Sinema Vakfı) yayınları arasında çıkacak 970 sayfalık kitap, Kabalcı Yayınevi tarafından basılacak. n Muhsin ErtuÄŸrul’un yönettiÄŸi ‘Kahveci Güzeli’ filminde Münir Nureddin nasıl da bakıyor? Ya ‘Süpermenler’e ne demeli! Daha sonra ‘Dünyayı Kurtaran Adam’ı çevirmesine neden olan filmin afiÅŸinde Cüneyt Arkın’ın uçuÅŸunu görüyor musunuz? Bazıları hüzünlü, bazıları beyaz diÅŸli kadınların güleç yüzleriyle süslü film afiÅŸleri, aslında Türk sinema tarihinin bir özeti.Türker Ä°nanoÄŸlu’nun ‘Milyon dolarlar harcadım’ dediÄŸi afiÅŸlerin biraraya gelmesi için 25 kiÅŸilik bir ekip çalıştı. AfiÅŸler, Milli Kütüphane ve Beyazıt Kütüphanesi baÅŸta olmak tozlu raflardan, müzayedelerden, ailelerin anı sandıklarından, Ä°zzet Günay, Hamdi Alkan gibi sanatçıların koleksiyonlarından, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Genel Müdürlüğü ve Mimar Sinan Ãœniversitesi arÅŸivlerinden toplandı. Ä°nanoÄŸlu’nun sözleriyle afiÅŸlerin bazıları eski sinemacıların çeyiz sandıklarından çıktı, bazıları sahafların kasalarından. Bazı afiÅŸler ise müzayedelerden satın alındı.MÄ°MERAY MATBAASI GÖNÃœLLÃœ DESTEKÇİİnanoÄŸlu, çalışmasında en büyük desteÄŸi, uzun yıllar film afiÅŸleri basan tek matbaa olmayı sürdüren Mimeray Matbaası’ndan aldığını söylüyor. Åžimdiye kadar çekilmiÅŸ olan olan tüm Türk filmlerinin yaklaşık yüzde 60’ının afiÅŸlerini basan matbaa, bu çalışma için arÅŸivini gönüllü olarak açmış.Matbaanın kurucusu Mithat AÄŸakay, bu iÅŸe dev sinema fenerleri yaparak baÅŸlar. Çizip, boyayarak yarattığı fenerlerden bazıları bir kuÅŸağın belleÄŸinin unutulmazları arasına girer. 1940’lı yıllarda BeyoÄŸlu Lále Sineması’nın ‘Denizler Aslanı’ fenerindeki eli kılıçlı Errol Flynn, bir binanın en üst katına kadar uzanan ve gözlerinde kırmızı ışıklar yanıp sönen King Kong gibi.Sinema afiÅŸleri dönemine gelindiÄŸinde Mithat AÄŸakay büyük oÄŸlu Münir AÄŸakay’la birlikte Cim-Mim matbaasını açar. 1961 yılında, askerden dönen küçük oÄŸlu Erol AÄŸakay da Eray Ofset’i kurar. 1968’de aile Mim ve Eray sözcüklerini birleÅŸtirerek ‘Mimeray’ ismini bulur ve matbaa o tarihten sonra faaliyetini ‘Mimeray Matbaası’ adıyla yürütür: Yılda yaklaşık 250 filmin üretildiÄŸi 60’lar ve 70’lerde illüstrasyon afiÅŸler gözden düşer. Bu yıllarda Mimeray, film yapımcılarının gözdesi haline gelir. Birkaç sahnenin fotoÄŸrafıyla film bilgilerini matbaaya bırakan yapımcılar, Mimeray’ın tasarımları sayesinde kısa sürede bir film afiÅŸine sahip olabilmektedirler çünkü. Ailenin ikinci kuÅŸak afişçisi Erol AÄŸakay, Türk filmlerinden 1448’inin grafik tasarımını yapar, 1160’ının da afiÅŸ dialarını çeker. Özel arÅŸivi, 2000 yılındaki ‘19. Uluslararası Ä°stanbul Film Festivali’ kapsamında AKM’nin ev sahipliÄŸinde bir sergiye dönüşür.GUINNESS’E ADAY DEV BÄ°R ARŞİVÄ°nanoÄŸlu’nun, iÅŸte böylesine dev bir arÅŸive sahip Mimeray’dan aldığı destekle oluÅŸturduÄŸu paha biçilmez hazine, ay sonunda, 970 sayfalık bir kitap olarak sinema meraklılarının elinde olacak. ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ kitabında, adından anlaşılacağı gibi, 5555 tane 16 ve 35 milimetrelik film ile video filmlerinin afiÅŸi yer alacak. Kitapta yurt içinde ayrı, yurt dışında ayrı isimle gösterilen çift isimli filmlerin de çift afiÅŸi bulunacak.Onca çabaya ve harcanan emeÄŸe raÄŸmen yine de ulaşılamayan bazı önemli film afiÅŸleri de var. ÖrneÄŸin Hürriyet Gazetesi’nin kurucusu Sedat Simavi’nin çektiÄŸi yedi filmin afiÅŸleri, TÃœRVAK’ın tüm uÄŸraşılarına karşın bir türlü bulunamamış. Bu yedi film, Darülbedai’nin oyunlarının filme alınmasıyla yaÅŸayan Türk sinemasının ilk özgün sinema senaryolu filmleri. Ama ne yazık ki afiÅŸler, ne aile arÅŸivlerinde ne de kütüphanelerde bulunabildi.Ä°nanoÄŸlu, Kabalcı Yayınları’ndan basılacak kitap için ‘Dünyada bu kadar kapsamlı bir kitap daha yok. Kitap, Guinness Rekoru’na aday olabilecek bir çalışma. Bir daha da kimsenin böyle bir ÅŸeyle uÄŸraÅŸacağına inanmıyorum’ diyor. Ä°nanoÄŸlu’nun yeni projesi ise 250 yıllık Türk tiyatrosunun afiÅŸlerini biraraya getirmek.Varsa yoksa sinemaTürker Ä°nanoÄŸlu (58) YeÅŸilçam’ın efsane yapımcılarından. 1959’da kurduÄŸu Erler Film çatısı altında yüzlerce yapıma imza attı.Sadece yapımcılıkla uÄŸraÅŸmadı, birçok filmin de yönetmenliÄŸini üstlendi. 1979’da Ulusal Video ÅŸirketini kurdu ve bu ÅŸirket üzerinden, yurtdışı da dahil olmak üzere 1500’ün üzerinde video kulübüne film verdi. 1985’ten sonra TRT ile baÅŸlayarak televizyonlara diziler hazırladı. FÄ°YAP ve SESAM’ın kurucu üyesi ve baÅŸkanı olan Ä°nanoÄŸlu’nun ‘Sinema ve Televizyon Ãœzerine Denemeler’ adlı bir kitabı da yayınlandı. 1997 yılında kurduÄŸu TÃœRVAK bünyesinde sinema müzesi oluÅŸturarak, hayallerini gerçekleÅŸtirdi. Ä°stanbul Kavacık’taki vakıfta yer alan ‘Sinema Televizyon Müzesi’ ve ‘Görüntülü ve Yazılı Sinema Kütüphanesi’ özellikle araÅŸtırmacılara büyük kolaylık saÄŸladı.Â