400 trilyonluk meyve suyu pazarında ‘hile’yle savaş

MEYVE Suyu Endüstrisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Aziz Ekşi, kişi başına 4.5 litre düzeyinde bulunan yıllık meyve suyu tüketimini, Avrupa Birliği seviyesindeki 20 litrelere çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Ekşi, pazarın 400 trilyonluk bir hacme geldiğini belirterek, ‘İçindeki meyve oranı açısından aykırı üretim yapanları uyarıyoruz’ dedi.TÜRK meyve suyu endüstrisi bir yandan Avrupa Birliği’ne tam uyuma hazırlanırken, bir yandan da meyve suyu tüketimini AB ülkelerindeki düzeye çıkartmak için kolları sıvadı. Türkiye’deki meyve suyu üreticilerinin tamamının üye olduğu olduğu Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) Başkanı Prof. Dr. Aziz Ekşi, kişi başına 4.5 litre düzeyinde bulunan yıllık meyve suyu tüketimini, Avrupa Birliği seviyesindeki 20 litrelere çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Ekşi, Türk meyve suyu endüstrisinin geçen hafta Avrupa Birliği bünyesindeki Meyve Suyu Endüstrisini Koruma Birliği (SGF) ile anlaşma imzaladığına dikkat çekerek, ‘Bu anlaşmayla da sektörümüz Avrupa Birliği’ne tam uyum amacıyla Avrupa kalite kontrol zincirine dahil oldu’ dedi. 1999’dan beri piyasadan değişik üreticilerin ürünlerini toplayarak bağımsız laboratuvarlarda analiz ettirdiklerini söyleyen Ekşi, ‘Özellikle içindeki meyve oranı açısından aykırı üretim yapanları uyarıyoruz. İlk yıllarda Gıda Kodeksi’ne uygun üretim yapanların oranı yüzde 50’ydi. Şu anda yüzde 95. Tüketicinin aldatılmasını, hileli rekabeti önlemek ve meyve suyu kavramı kalitesini korumak için bunu sürdüreceğiz’ diye konuştu. Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi olan MEYED Başkanı Prof. Aziz Ekşi ile 400 trilyon liralık hacme sahip Türk meyve suyu endüstrisinin bugününü ve geleceğini konuştuk.Sektördeki üreticilerin Gıda Kodeksi’ne uygun üretim yapması konusunda MEYED olarak neler yapıyorsunuz?- Türkiye’de ilk kez Kalite Kontrol Projesi uyguluyoruz. 1999’dan beri piyasadan değişik üreticilerin ürünlerini topluyor ve bunları bağımsız laboratuvarlarda analiz ettiriyoruz. Gıda Kodeksi’ne uygun üretim yapmayanları, özellikle içindeki meyve oranı açısından aykırı üretim yapanları uyarıyoruz. Bu uyarının ardından yine aynı üretimi sürdürmesi halinde de Ticaret Bakanlığı’na bildiriyoruz. Bu kontrollerin olumlu sonuçları oldu mu?- İlk yıllarda Gıda Kodeksi’ne uygun üretim yapanların oranı yüzde 50’ydi. Şu anda yüzde 95’lere varan uygunluk sağladık. Bunu devam ettirmekte kararlıyız. Tüketicinin aldatılmasını, hileli rekabeti önlemek ve meyve suyu kavramı kalitesini korumak için bunu sürdüreceğiz. Meyve suyu ve meyve nektarında korucuyu da renklendirici de olmaz.Meyve suyu, meyve nektarı ve meyveli içeceğin içindeki meyve oranı dağılımı nasıl olmalı?- Gıda Kodeksi’ne göre meyve suyuna katkı maddesi eklenmez, yüzde 100 meyve suyu olması gerekir. Meyve nektarında minumum meyve suyu oranı yüzde 25-50’dir. Bu oran limon nektarında yüzde 25, vişnede yüzde 35, şeftalide yüzde 45, kayısıda yüzde 40, portakal ve elmada yüzde 50’dir. Meyveli içecekteki meyve oranı ise minumum yüzde 10’dur. Bir de meyve suyu denilen iki içecek grubu daha var. Aromalı ve toz içecekler. Bunların İçindeki meyve oranı sıfırdır, boya, esans, asit ve şekerden oluşur. Türkiye’de meyve suyu sektörünün büyüklüğü nedir?- Meyve suyu ve meyveli içecekte üretim hacmi yaklaşık 400 trilyon lira. Bunun 200 trilyon liralık bölümü iç pazardan oluşuyor, kalanı ihracat. Peki meyve suyu tüketimi diğer ülkelere göre hangi düzeyde?- Türkiye’de kişi başına yılda 4.5 litre meyve suyu tüketiliyor. Bu rakam Almanya’da 46 litre, ABD’de 36 litre, AB ülkelerinde ortalama 20 litre. Çin’de ise 1 litrenin altında. Ancak 1970’li yıllara göre Türkiye’de kişi başına meyve suyu tüketimi artış gösterdi. 1970’lerde 0.5 litre olan kişi başına yıllık tüketim 1980’lerde 1.7 litre, 1990’larda 3.5 litreye, 2004 yılında ise 4.5 litreye yükseldi. Hedef, on yılda Türkiye’deki tüketimi AB düzeyi olan 20 litreye yaklaştırmak.Meyve üretimi sektörün ihtiyacını karşılayabiliyor mu?- Üretimin artırılması için MEYED olarak Tarım Bakanlığı’na raporlar sunuyoruz. Meyve çeşitleri belirlenirken endüstrinin aradığı özeliklerin ve taleplerin gözönüne alınmasını istiyoruz. Sektörde 30 üretici varMeyve suyu endüstrisinin Türkiye’deki gelişimi nasıl?- 1970’li yıllarda teşviklerle başlayan meyve suyu endüstrisi, 1980’e kadar çok gelişti, sonra çok büyük dalgalanmalar yaşadı. Birçok firma, Ziraat Bankası’na geçti. 1990’larda sektör yeniden büyümeye başladı. 2000’li yıllarda artık sektör geleceğini tanımlamaya uğraşıyor. Sektörde 30 civarında üretici firma var.Tüketim bilinçli tüketiciyle artarMeyve suyu tüketimi nasıl artırılabilir?- Meyve suyu ve meyve nektarının diğer içecek gruplarından farkının doğal olmasının bilinmesiyle tüketim artar. Bu fark da ancak tüketicinin bilinçlendirilmesiyle, meyve suyu gibi algılanan diğer içecek kategorileri hakkında bilgilendirilmesiyle vurgulanabilir. Meyve suyu ve meyve nektarının çok iyi tanıtılması ve doğallığının vurgulanması gerekiyor. Batı’da portakal, Türkiye’de vişneEn çok hangi meyve suyu tüketiliyor?- Batı ülkelerinde en çok portakal ve elma suyu tüketiliyor. Türkiye’de ise vişne suyu ilk sırada yer alıyor. Vişneyi sırasıyla şeftali, kayısı, portakal izliyor. Elma suyu tüketimi ise çok az. Türkiye’de satılan meyve sularının yüzde 80’i karton kutuda, yüzde 9-10’u cam şişede, yüzde 9-10’u da metal kutuda. 500 bin ton meyveden 300 milyon litreSektörün üretim kapasitesi nedir?- Türkiye’de yılda ortalama 500 bin ton meyve işleniyor. Yaklaşık 50 bin ton konsantre, 50 bin ton da püre elde ediliyor. Bu üretimin de yarısı yani 50 bin tonluk bölümü ihrac ediliyor. Kalan 50 bin ton da yurt içinde içecek hazırlanılmasında kullanılıyor. Tüketime hazır meyve suyu dediğimiz nihai ürün üretimi ise 300 milyon litre. Bunun da yüzde 2-3’ü meyve suyu, yüzde 75-80’i meyve nektarı, kalanı da meyveli içecek dediğimiz ürünlerden oluşuyor. MEYED’in Avrupa Birliği’nde Meyve Suyu Endüstrisini Koruma Birliği SGF ile işbirliği sektöre neler getirecek?- Meyve Suyu Endüstrisini Koruma Birliği SGF ile işbirliği ile yaptığımız anlaşma, meyve suyu kontrol sistemini AB ile tam uyumlu hale getirecek. PROF. DR. AZİZ EKŞİMeyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) Başkanı Prof. Dr. Aziz Ekşi, 1947 Ordu Mesudiye doğumlu. 1968’de Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Teknolojisi Bölümü’nden mezun oldu. 1969’da aynı bölümde asistan olarak göreve başladı. 1988’de Gıda Bilimi ve Teknoloji dalında profesör oldu. 1990-94 arasında Sağlık Bakanlığı’nın Gıda Katkıları Komitesi’nde görev yaptı. 1991’de Uluslararası Meyve Suyu Federasyonu’nun (IFU) Bilimsel ve Teknik Komitesi üyeliğine seçildi. 1993-99 arasında Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) başkanlığı yaptı. 2000’de bu göreve yeniden seçildi. 1991-94 ve 1998-99 arasında A.Ü Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Başkanlığı’nı yürüttü. 1995’de merkezi Chicago’da bulunan Gıda Teknolojistleri Enstitüsü (Institute of Food Technologists, IFT) profesyonel üyeliğine kabul edildi.