4 yaşında bineceÄŸi otomobili çizerdi

Can Artam, kırmızı beyaz, Türk bayraklı kaskı ile Formula 1 yolunda, saatte 300 kilometreye yaklaÅŸan hızla ilerleyen bir Formula pilotu. Ya da şöyle mi desek; o Formula 1 yarışlarına girmesi an meselesi olan ilk ve tek Türk.Yurt dışındaki baÅŸarılarını uzun zamandır heyecan ve gururla takip ettiÄŸim Can Artam’la bir gün ansızın yollarımız kesiÅŸti. Çok da güzel oldu. Biz de bu kesiÅŸme durumuna ilgisiz kalmadık, Can’la ve annesi Arzu Hanım’la oturup, yakında ülkece ‘yürü be, kim tutar seni koçum’ diye arkasından bağıracağımız Can’ın yarış hayatını konuÅŸtuk. Daha 4 yaşında yaptığı her resimde, Formula otomobillerini çizen Can’ın, bu sene AÄŸustos’ta Türkiye’de yapılacak yarışta start alacak ilk Türk olma ihtimali ise bence bu keyifli sohbetin en heyecan verici kısmıydı.Ailemden gizli yarıştım - Nasıl baÅŸladı bu ‘dört teker’ merakı?Can: Aslında otomobillere uzak bir çocukluk geçirmedim. Hatta babamın otomobil sporlarına olan ilgisi yüzünden otomobillerin içine doÄŸmuÅŸum diyebilirim.Arzu A.: Daha bebek diyebileceÄŸimiz, 4-5 yaÅŸlarında Can yaptığı hemen hemen her resimde otomobil çiziyordu. Hem de pistiyle, sürücüsüyle... Sponsor isimlerine kadar yazıyordu. Tabii bunda babasının etkisi büyük.- Böyle bir ortamda büyüyüp de otomobillere ilgisiz de kalabilirdin ama?Can: Ama kalmadım. Hatta ilk yarış izlediÄŸim günden beri bu iÅŸi yapmak istiyordum. Biliyor musun, babam hiç istemedi yarışmamı! Önceleri hep karşıydı.- Yarışçı bir baba, oÄŸlunun yarışmasına karşı çıkıyordu öyle mi?Can: Evet tam da öyle. O, üniversiteyi bitirip iÅŸ hayatına atılmamı istiyordu. Çok uzunca bir süre babamdan gizli yarıştım. Tabii annemden de.Arzu A.: Evet babası Can’ın yarışmasına karşıydı, çünkü Can için çok baÅŸka bir kariyer hayal ediyordu. Bu yüzden yurt dışına iÅŸletme okumaya gönderdik onu.- Ama o bankacı, iÅŸletmeci vs. olacağına gitti yarışçı oldu öyle mi?Arzu A.: Evet ama okulunu da bitirdi. Bir gün bana, yarışmasını istemediÄŸimi her fırsatta söylediÄŸim ve karşı çıktığım için, ‘Çok egoistsin’ dedi. ‘Sen korkuyorsun diye bana engel olmaya çalışıyorsun. Ben mutlu olduÄŸum ÅŸeyi yapıyorum’ diye devam etti. O zaman gerçekten, onun uzak kaldığında, lastik kokusunu, pistleri nasıl özlediÄŸini hatırlayıp, yanlış yapıyorum diye düşündüm. Sonra da kabullenmekten baÅŸka ÅŸansım kalmadı zaten.- Peki baba nasıl kabul etti?Can: Artık babamın da yarıştığımı bilmesini istiyordum. Çünkü bu konuda beni en iyi anlayabilecek insandı. O zamanlar Amerika’da yarıştığım ÅŸampiyonanın, ÅŸampiyonluk kupasını, babama babalar günü hediyesi olarak götürdüm. O gün bu iÅŸte ciddi olduÄŸumu, baÅŸarılı olabileceÄŸimi ve bana engel olamayacaklarını anladı sanırım. Åžimdi en büyük destekçilerimden biri. Yarışa kartingle baÅŸladım- Peki neden ralli deÄŸil de F1?Can: Ä°lk bindiÄŸim yarış otomobili Emre Yerlici’nin otomobiliydi. Ve o zamanlar ben de ralli yapmayı hayal ediyordum. Annemin otomobilini kaçırıp arkadaşımla yol notları çıkarıp Belgrad ormanında gazlıyorduk. Her ÅŸey Amerika’ya okumaya gittiÄŸimde deÄŸiÅŸti. Orada kartingle baÅŸlayan yarış hayatım beni F1’e yönlendirdi. Yani etrafımda Karting yapan çok yetenekli çocuklar vardı ve insanlar onlara F1’de yarışması muhtemel yetenekler olarak bakıyorlardı ve ben de onların arasındaydım. - Bir yandan okul, bir yandan yarışlar... Zorlanmadın mı?Can: Tabii zorlandım. Ama okulumu bitireceÄŸime dair aileme söz vermiÅŸtim. Sözümü de tuttum. Ãœstelik 4 senelik okulu zamanında bitirdim.- BildiÄŸim kadarıyla Formula 1’de yarışan üniversite mezunu pilot yok...Can: Çok önceki sezonlarda varmış. Åžimdi ise daha çocuk yaÅŸlardan sadece bu iÅŸ için yetiÅŸtirilen insanların ne yazık ki böyle bir ÅŸansı yok. Bir çocuÄŸun Formula 1’de baÅŸarılı olup olamayacağı 16-17 yaşında belli olur. BaÅŸarılıysa bir karar vermesi gerekir.Ve eÄŸer bu iÅŸi yapmaya karar vermiÅŸse yani tüm motivasyonunu, tüm zamanını Formula 1 de yarışmak üzerine yoÄŸunlaÅŸtırırsa da okula zaman kalmaz. - Yani Formula 1’de yarışırsan, ki tüm kalbimle bunu istiyorum, ilk Türk olmanın yanında ilk üniversite mezunu pilot da olacaksın öyle mi?Can: Galiba öyle. Ãœniversite okumak beni zaman ve yaÅŸ açısından olumsuz etkiledi ama çok büyük artıları da var. - Daha önce baÅŸlamış olsaydın belki de ÅŸimdi seni çoktan Formula 1’de izlemiÅŸ olacaktık?Can: Evet. Ama her ÅŸeyin doÄŸru bir zamanı olduÄŸuna inanıyorum ben. Benim için doÄŸru zaman da yaklaşıyor. Mesela Formula 1’in Türkiye’de yapılacak olması herkesi çok heyecanlandırıyor. Ama herkes keÅŸke bir Türk de yarışsaydı ne güzel olurdu diyor. Ä°stanbul’da start alabilirim- Biz bu sene Türkiye’de yapılacak Formula 1 öncesindeki açılış yarışı olan Formula 2’de seni izleyeceÄŸiz. Peki Formula 1’de yer alma ihtimalin var mı?Can: Ä°htimal soruyorsan var elbette. Öncelikle Formula 2’de sezona iyi bir baÅŸlangıç yapmam ve kendimi göstermem lazım. Bundan sonra ise sponsorlar, politik ve diÄŸer baÄŸlantılar çok önemli. Federasyonun, devletin ve sponsorların desteÄŸi ÅŸart. Åžimdi şöyle düşünelim, bu yarışta hangi takım bir Türk pilotu yarıştırırsa en çok ilgiyi o takım görecektir. Ferrari birinci bile olsa, Türk pilotun yarıştığı takım daha çok ilgi görecektir. BaÅŸka ülkelerdeki yarışlarda, daha önce bunun örnekleri yaÅŸandı. Yani AÄŸustos’a kadar her ÅŸey yolunda giderse ve ülkem de bana destek verirse ben Formula 1’de start almaya hazırım.Bayrak yok diye törene çıkmadıArzu Artam oÄŸlunu anlatıyor; n Milliyetçi duyguları çok yüksektir. Ä°lk günden beri kaskında, giysisinde, otomobilinde hep Türk bayrakları vardır. Hatta bir keresinde Amerika’da Formula Renault ÅŸampiyonasında, üçüncü olarak podyuma çıkacağı ödül töreninde Türk bayrağı yok diye törene çıkmam dedi. Birinci ve ikinci olan yarışçıların bayrakları indirildi de, öyle çıktı kürsüye.n Otomobiller süratlenmeye baÅŸladığında inanılmaz stres oluyorum. Sürekli bildiÄŸim duaları okumaktan yarışı seyredemiyorum. Bir yarışta Can’ın takımında görevli bir kadınla oturuyoruz, ben bir dua kitabı çıkartıp okumaya baÅŸladım. Kadın da demiÅŸ ki; ‘Aa ne rahat kadın, oÄŸlunu yarışırken izlemektense kitap okumayı tercih ediyor.’ n Bir keresinde yarışı izlerken pistte Can’ın otomobili tam önümde bariyerlere çarptı. Ben hayatımda bu kadar kötü bir an hatırlamıyorum. Yere yığılıvermiÅŸim. Gözümü açtığımda herkes yarışı bırakmış, bana bakıyordu.Bu yıl Formula 2’de yarışacak an, 1981 yılında Ä°stanbul’da dünyaya gelir. Babası Cengiz Artam’ın yarışlarını seyrederek otomobil aÅŸkı ile büyür. Ve yarışmayı kafasına koyar. Tek hayali bir gün Formula 1’de yarışmak olan Can’ı Amerika’da Lynn Ãœniversitesi’nde aldığı Ä°ÅŸletme eÄŸitimi bile bu fikirden uzaklaÅŸtıramaz.Yarışmaya ilk kartingle baÅŸlar. Åžerif Yardımcı’nın yardımlarıyla Türkiye pist ÅŸampiyonasına katılır. Babasının onu pistte ilk gördüğü yarıştır bu yarış. Ve ikinci olur. Ä°ngiltere’de 2001 yılında Silver Stone yarış okulunda Formula eÄŸitimi alır. Ä°stanbul’da Ertan NacaroÄŸlu’nun desteÄŸi ile ilk kez F3 otomobiline biner ve ilk yarışında ‘pole position’ yapar. (Yani sıralama turlarında en iyi zamanı yapıp yarışa birinci sırada baÅŸlar.)Yine 2001’de Amerika’da Formula Doch Åžampiyonası’nda üçüncü olur.Karting’de Güney bölgesi Åžampiyonu olur ve Amerika finallerine katılmaya hak kazanır. Formula Renault Åžampiyonası’nın ilk yarışında, Arizona’da, üçüncü olur. 2003’te Ä°ngiltere’de Formula 3 ÅŸampiyonasında, üç yarışa girer ve bir ikincilik, bir üçüncülük kazanır. 2004’te okulu bitince ilk kez ‘full sezon’ Formula 3000 Åžampiyonası’na katılır.Bu sene ise Formula 1’in bir alt yarışı sayılan Formula 2’de yarışacak. Sezon Nisan’da baÅŸlıyor. AÄŸustos ayında Türkiye’de yapılacak Formula 1 organizasyonunda açılış yarışı olan Formula 2’de Can’ı izleyeceÄŸiz. Ama onun tek isteÄŸi Formula 1’de start alabilmek.Â