30 dakikada damar tedavisi

cigdemisler@hurriyet.com.tr

Bu yöntemin adı minimal invaziv cerrahi (Küçük kesi açılarak yapılan ameliyat). Birçok kişinin bacağını kesilmekten kurtaran ve lokal anestezi ile gerçekleştirilen uygulamayı, yöntemi başarıyla uygulayan Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yusuf Kalko'ya sorduk:  

- Damar sertliÄŸi neden meydana gelir?

Yaş, damar sertliğinde önemli bir faktör. Kalp krizi görülme sıklığı, 40-60 yaş arasında 5 kat artar. Diğer nedenleri ailede hipertansiyon ya da diabet bulunması, sigara kullanımı ve yüksek kolesterol olarak sayabiliriz. Kolesterol ile damar sertliği arasında doğrudan ilişki var. İyi kolesterol düşük, kötü kolesterol yüksekse damar sertliğinden söz edilir. Sigara mesela çok iyi bilinen risk faktörüdür. Bunların dışında spor yapılmaması, stres, obezite ve alkol de damarların tıkanmasına neden olur.

- Damar tıkanıklıkları hangi hastalıklara yol açar?

Kalp damarının tıkanması kalp krizine, ayak damarının tıkanması kangrene, şah damarının tıkanması da felce yol açar.

- Damarların tıkandığını nasıl anlar insan?

Damar sertliği bizim düşmanımız. Çünkü çok hasta geliyor yürüyemiyorum diye. Özellikle 60'lı 70'li yaşlardaki hastalar. Belirtileri meydana geldiği bölgeye göre değişir. Mesela şah damarında daralma varsa geçici görme kaybı, geçici şuur kaybı ya da baş dönmesi gösterir. Bacakta ise yürüme kapasitesi azalır, topallık ve ağrı yapar. Özellikle bir pıhtıyla kılcal damarlar tıkandıysa şiddetli ağrı oluşur. Ayak morarmaya başlar. Hasta diyabet hastasıysa kapanmayan yaralar oluşur. Damarlardaki tıkanma kangrene dönüştüyse ayak ya da parmağın kesilmesi zorunlu hale gelir.

- Nasıl tedavi edilir?

Bizim hastalarımız genellikle yüksek riskli hasta grubu. Kalp damarları tıkalı, daha önce 2 – 3 defa by pass olmuş, kronik bronşiti olan ya da diyalize bağlı olan, ileri yaştaki hastalar. Riskli hasta grubu olduğu için onlara en uygun yöntem olan minimal invaziv cerrahi yöntemiyle ameliyat ediyoruz.

- Nedir bu yöntem?

Minimal invaziv cerrahi, lokal anesteziyle gerçekleştirilir. Hastayı ve kalbi en az yoran, çok minik kesilerle yapılan bir teknik bu. Riskli hasta grubunda, kangren riski taşıyan bacaklar için yapılır. Bu yöntemle, karın açmadan, her türlü damar ameliyatını yapabiliriz.

Normalde diyelim ki hastanın böbreğinin altındaki ana damarı tıkalı, hasta yürüyemiyor. Ameliyat etmek için karnı 30 cm açacaksınız, atardamara bypass yapacaksınız. Ama biz yandan 6 cm açarak ameliyatı yapıyoruz.

- Ne kadar sürüyor?

Yarım saat. İzmir'den bir hastam vardı, birkaç ay önce kalbinden bypass olmuş. 57 yaşında, ameliyattan sonraki kontrollerde şah damarının tıkandığı ortaya çıkıyor. Operasyonu yaptık, yarım saat sürdü tabii yine. Çok şaşırdı ve şöyle dedi bana: "Normalde saç traşım bir saat sürüyor, ameliyat oldum ben üstelik yarım saat sürdü."

- Her operasyon başarılı oluyor mu?

Lokal anestezi ile yapıldığı ve hastanın şuuru açık olduğu için, ameliyatın faydalı olup olmayacağını anlıyoruz. Hasta şuuru açık olduğu için damar içine verdiğimiz damar açıcı ilaçtan fayda görecekse ayağını çekiyor, değilse ayağını hareket ettirmiyor. Biz biliyoruz ki hasta bu ameliyattan fayda sağlayacak. Sonra uygun kanal varsa bypass yapıyoruz. Ameliyattan sonra yoğun bakım ihtiyacı olmuyor, hastalar ertesi gün yürüyorlar, iki-üç gün içinde de taburcu oluyor.

88 yaşında bir hastam vardı. Emekli baÅŸkomiser, bir tarafı felçliydi. Yürüyemiyordu. Çok risk söz konusuydu. Kalp ameliyatı olmuÅŸ. 3 damara bypass yapılmış, geldiÄŸi noktada 2 damar tıkalı, 1 damar çalışıyor. Lokal yapılsa da ameliyat çok riskli. Bunu anlattık. "Ben öleceksem Allah'ın huzuruna iki ayakla çıkmak istiyorum, lütfen ameliyatımı yapın." dedi. Yaptık ve hasta iyileÅŸti.Â

- Herkese uygulanabilir mi?

Herkese uygulanabilir ama her kangrenli bacağı kurtaracağız diye bir durum yok. Şu nokta çok önemli, bu teknikle ölmüş bacak veya kolları değil, can çekişen bacakları ve kolları kurtarıyoruz.

Damarlarınızı kontrol ettirmeniz gereken durumlar

- Bacak damarlarındaki tıkanmanın ilk belirtisi topallama. Uyluk kaslarında, baldırlarda ya da diz bölgesindeki damarda bir tıkanıklık varsa bunların yaratacağı ağrı topallamaya neden olur.
- Hastalar topalladığı için giderek yürüme mesafesi kısalır ve bir süre sonra hiç yürüyemez.
- Hasta akşamları ayağının hep soğuk olduğunu söyler ki bu durum kangrene işaret edebilir.
- Bir süre sonra istirahat ağrıları başlar. Hasta uyurken bile ayaklarında şiddetli ağrı olur, hatta morfin bile ağrılarını kesmez.
- Ayakta renk değişimi (morarma, siyahlaşma)
- Tırnaklarda beslenme bozukluğu
- Kıllarda dökülme
- Diyabetli hastalarda iyileşmeyen yaralar