18 aylık serüven

Hazır giyim için ‘haute couture’ ne ise, otomotiv sektörü için de konsept modeller aynı ÅŸeyi temsil ediyor. Yarınların seri üretim modellerinin öncüleri konsept otomobiller nasıl doÄŸuyor, nasıl geliÅŸtiriliyor ve görücüye çıkıncaya kadar hangi safhalardan geçiyor?.. Renault’un Performans dergisi de bu sorulardan yola çıkarak Z12 projesinin yaratılış öyküsünü yayınladı. Z12 projesi 2000 yılı ocak ayında baÅŸladı. Endüstriyel Tasarım ve Ãœrün Direktörlükleri tarafından ortaklaÅŸa hazırlanan ÅŸartnamede otomobilin karakteristik özellikleri ana hatlarıyla belirlendi. Projeye göre önce ‘referans’ denilen bir plan hazırlandı. Planda orantıların deÄŸerlendirilmesini ve konseptin onaylanmasını saÄŸlayacak belli baÅŸlı boyutlar ve ölçüler belirlendi. Motorun kapladığı alan, dingil mesafesi, iç mekan geniÅŸliÄŸi en önemli mimari zorunluluklar arasında yer almakla birlikte yine de bu kıstaslar, tasarımcıların yaratıcılıklarını ön plana çıkarabilmeleri amacıyla kısıtlı sayıda tutuldu.1VÄ°ZYON VE YARATICILIKRenault’ta her yeni konsept model için bütün tasarımcılara açık bir ÅŸirket içi ‘yarışma’ düzenleniyor. Yarışmaya katılan tasarımcılara konsept hakkındaki vizyonlarını çizgiye dökmek için üç aya yakın bir süre veriliyor. Tasarımcılar bu süre içinde önce ÅŸartnamede belirtilen esasları dikkate alarak otomobilin hem içini hem dışını gösteren eskizler çiziyorlar. Böylece, tasarımcılar yetenek ve yaratıcılıklarının ürünü birkaç yüz çizim ortaya koyuyorlar. Z12 projesinin hayata geçirilmesi de bu ÅŸekilde baÅŸladı. Mart ayının ortalarına doÄŸru Z12 projesi ile ilgili fikirler de kağıt üzerine döküldü ve daha sonra eskizler, bir salonda panolar üzerinde yan yana sergilendi. Endüstriyel Tasarım ve Ãœrün Direktörlükleri yetkilileri ilk elemeyi yaptılar. Bu aÅŸamada otomobilin dışı için iki, içi kısım için iki adet olmak üzere toplam dört proje seçildi.2FÄ°KÄ°R HEYKELTRAÅžLIÄžIÇizimler arasında ilk seçme yapıldıktan sonra, tasarımcılardan otomobilin dışı için 1/5 ölçeÄŸinde bir maket yapmaları istendi. Orijinal çizimlerin üç boyutlu fiziksel yorumu, düşüncenin somutluk kazanmasını saÄŸlar.Gerçekten de kağıt üzerindeki çizim ile üç boyutlu otomobil arasında önemli farklar vardır. Bu ÅŸekilde aslı sentetik kil olan ‘clay’ adlı maddeden dört maket yapıldı. Clay sıcakken kolayca ÅŸekillenebilen, soÄŸurken de sertleÅŸen bir madde olduÄŸu için modelistler, yontma kalemi ve çeÅŸitli özel yontu aletleriyle, bu malzemeden yapılmış bir kütle üzerinde çalışarak otomobilin dışına bir form verirler. Bu çalışma, maketistler ve tasarımcılar arasında yakın iÅŸbirliÄŸi gerektiren bir sanat etkinliÄŸidir. Modellere gerçekçi bir görünüm vermek için maketler daha sonra boyanır. Bu fiziksel çalışma, hacimlerin kavranması ve iyice deÄŸerlendirilmesi için zorunlu tutulur. Ä°yice ortaya çıkan maket daha sonra Tasarım Direktörlüğü’nün onayına sunulur ve üzerinde fikir birliÄŸine varılan maket, 1/1 denilen gerçek boyutta geliÅŸtirilmeye hazır hale gelir.3DIÅž MAKETÄ°N HAZIRLANMASIBu projede, konsept otomobil kesin bir ÅŸekilde ortaya çıkmadan önce, 1/1 ölçekli maketi gerçekleÅŸtirme iÅŸi, model çalışmaları konusunda uzman bir Ä°talyan sanatçı verilmiÅŸ. Bu uzman, geleneÄŸe uygun olarak alçı ile çalışmış.Bunun için 1/5 ölçekli dış maket bir bakıma girintili ve çıkıntılı olarak fotokopiyle çoÄŸaltılır ve beÅŸ kat büyütülür. Daha sonra nümerik bir freze yardımıyla biçimlendirilir. DiÄŸer taraftan boyutlar, rötuÅŸ ve pürüzsüzleÅŸmeye olanak tanıyan bir kaplama uygulaması için, son haline kıyasla 5 santimetre küçültülür.Büyütme iÅŸlemi yapılırken otomobilin görüntüsü bir kez daha deÄŸiÅŸtirilir ve 1/5 ölçeÄŸinden 1/1 ölçeÄŸine geçilir. Artık, otomobilin genel tasarımı hassas bir ÅŸekilde oluÅŸturulmuÅŸtur. Bu aÅŸamada Z12 projesi için yapılan iÅŸler ise ÅŸunlardı: Ön panjur kafesi, Renault’un yeni görsel kimliÄŸini yansıtacak ÅŸekilde özel olarak düşünüldü.Öndeki Renault logosuna önem verildi; hava giriÅŸleri, amblem düzeyinin altına kadar inerek dayanıklılık ve güç ifadesi vurgulandı. Burada amaç, hacmin tam bir gerçekçilikle sunulması, konsept otomobilin yüzde 100 temsil edilmesiydi. Sadece jant, lastik, optik blok gibi henüz teknik inceleme aÅŸamasında olan dış aksesuarlar bu çalışmanın dışında bırakıldı ve 2000 yılının Aralık ayında dış tasarım donduruldu. Alçı maket, nihai karoserin kaynağı olacak kalıpların yapılmasında ana model olarak kullanılacaktı.4İÇ MEKAN ARAYIÅžIBir süre sonra otomobilin iç mekanıyla ilgili olarak 2/5 ölçeÄŸinde iki adet maket hazırlandı. Endüstriyel Tasarım Direktörlüğü proje kapsamında nihai iç mekan seçimini de yaptı. Proje; bütünlüğü, orijinalliÄŸi ve fütürist karakteri ile etkileyiciydi. İç mekana sadelik, teknoloji, şıklık hakimdi. Artık, Renault’un Z12 projesi kapsamında geleceÄŸin otomobillerine dönük iç mekan anlayışı ÅŸekillenmiÅŸti.51/1 İÇ MAKETOtomobilin dış tasarımı gerçekleÅŸince buna paralel olarak uzmanlar, 1/1 ölçekli bir iç maket geliÅŸtirdiler. Otomobilin dışına hakim olan sade çizgiler, içeriye de uygulandı. Konforlu Z12 kabini, mobilya dünyasını çaÄŸrıştırıyordu. Mekan geniÅŸliÄŸini öne çıkaran, derinlemesine yenilenmiÅŸ bir kabin vizyonu vardı. Maketin etrafında bir araya gelen yaratıcılar hacim, iÅŸlevsellik ve ergonomi konusunda da fikir alışveriÅŸi yaptılar; konfor ve rahatlık duygusunu ön plana çıkardılar. 6MOTOR TASARIMITam anlamıyla bir stil çalışması ÅŸeklinde gerçekleÅŸtirilen konsept otomobil tasarımında hiçbir ÅŸey ÅŸansa bırakılmaz. V8 4.5 litrelik benzinli bir motorla donatılan Z12, olaÄŸanüstü gücünü şık ve sade bir motor kapağı altında gizliyordu. Motor kapağı, baÅŸlı başına bir araÅŸtırma ürünü olarak tasarlanmıştı. Daha sonra motor seçimine geçildi. İç ve dış mekanların geliÅŸtirilmesiyle belirlenen çizimlerden sonra maket aÅŸağı yukarı meydana çıktı.7RENKLER VE MATERYELLERBu aÅŸamaya gelindiÄŸinde ise konsept otomobilin kiÅŸiliÄŸi ve renkleri belirginlik kazanmıştı. Döşeme kumaşının numuneleri, iç mekan kaplamaları hazırlanmış; üstelik kasa renkleri de belirlenmiÅŸti. YumuÅŸak renklerin kullanılması da, üst gam Renault vizyonunun bir ürünü olarak dikkat çekiyordu. Åžimdiye kadar geçilen aÅŸamalar gösteriyor ki, konsept otomobil gerçek bir otomobildir. Dolayısıyla teknik ve mekanik seçimlerin, otomobilin mimarisi ile uyumlu olması gerekir. Tasarımcıların 1/5 ve 2/5 ölçekli maketler üzerinde çalışmaya baÅŸlamasından çok önce tasarım bölümünün teknik ekibi, Z12 maketini hazırlamıştı. Bu maket ÅŸasiyi, gövdenin kapılar ve pencereler gibi açılıp kapanan elemanlarını, ergonomisini, otomobile biniÅŸ ve iniÅŸ ÅŸekillerini temsil ediyordu. Bu bakımdan son ÅŸeklini almadan önce Z12’ye binmek ve aracın içinde oturmak mümkündü. Konsept otomobilin yaratılmasında bilgisayar destekli mühendislik teknolojisinden yararlanıldı. Tasarımcılar, ÅŸasinin yürür aksamını sanal ortamda gerçekleÅŸtirdiler. Åžasi; süspansiyonlar, nümerik iÅŸlem yöntemleri sayesinde üç boyutlu olarak oluÅŸturuldu. Tasarım Direktörlüğü’ndeki geliÅŸmeler paralelinde yapılan simülasyon çalışmasıyla, proje kapsamındaki varsayımlar en düşük maliyetle, en kısa süre içinde ortaya kondu ve onaylandı. 8GERÄ° SAYIMİç ve dış maketlerin tasarımı bittikten sonra artık sıra, otomobili oluÅŸturan çeÅŸitli unsurların imalatına gelmiÅŸti. Bu arada ÅŸasinin yapımı da Sandouville’de kurulu bir ÅŸasi prototip atölyesinde gerçekleÅŸti. ‘Beyaz montaj’ denilen bu yönteme göre bütün parçalar önce monte edildi, sonra söküldü ve en sonunda nihai montaj yapıldı. Bu aÅŸamada her ünitenin iyi çalışması, ayarların iyi yapılması ve muhtemel sorunların çözülmesi saÄŸlandı.SON SUNUMProjenin baÅŸlangıcından itibaren 18 ay geçmiÅŸti. Tasarım artık gerçeÄŸe dönüşmüş ve Z12, adlandırma komitesinin seçtiÄŸi isme kavuÅŸmuÅŸtu: ‘Talisman’. Evet, Talisman böyle doÄŸdu. Uzun çalışmalardan sonra yaratılan konsept otomobilin bütün açılardan fotoÄŸrafları ve filmleri çekildi; daha sonra halka ve basına tanıtılarak Frankfurt, Tokyo, Cenevre gibi birçok uluslararası fuarlarda sergilendi.Â