100 kişiden 3’ü bilinçli olarak ‘yağ’ değiştiriyor
Güncelleme Tarihi:
Emre ÖZPEYNİRCİ
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 11, 2005 00:45
Birçoğumuz belki de benim gibi ‘motor yağı’ deyip geçiyoruz ve araçlar için ne kadar hayati bir öneme sahip olduğunu tam olarak bilmiyoruz. Aslında burada doğru kelime bence ‘bilmiyoruz’ değil, firmalar bunu bize doğru anlatamıyor veya önemsemiyoruz olabilir.
Araçların kalbi dediğimiz motor için hayati önem taşıyan motor yağları hakkında son dönemde biri yurtdışında olmak üzere iki farklı akaryakıt firmasının toplantısına katıldım ve eminim bir kaç tanesine daha katılırsam yağ konusunda uzman bile olabilirim. Toplantılardan ilki geçtiğimiz aylarda Petrol Ofisi ile yaptığım Paris seyahatiydi. Bu seyahatte bir motor yağının üretilmesinin 1.5-2 yılı, piyasaya çıkmasının ise 4 yılı bulduğunu öğrendim ve araç için en uygun yağı üretmek için baz yağının içine katılması gereken katık maddelerin nasıl önem arz ettiğini gördüm.
DENEYLERLE MOTOR YAĞI ANLATILDI
Geçtiğimiz hafta sonu katıldığım Shell’in yeni motor yağı ile ilgili toplantısında ise motor yağının önemini ve Türkiye’deki kullanım alışkanlıkları hakkında istatiksel bilgilere sahip oldum. Bu toplantıda firma yetkilileri basın mensuplarına adeta bir üniversite eğitimi gibi yağ konusundaki bilgileri, deneyler yaparak anlattılar. Düşünün çoğu otomotiv sektörü hakkında yazı yazan gazetecilere bile motor yağı bu şekilde anlatılıyorsa, sokaktaki vatandaş ne yapsın.
Bugün Türkiye’de yılda 330 bin ton motor yağı tüketildiği ve pazarın rakamsal olarak büyüklüğünün yaklaşık 500 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Yani yılda araçlarımız için 500 milyon dolarlık yağ satın alıyoruz. Birçok yerli ve uluslararası firmanın yer aldığı pazarda birbirinde farklı özelliklere sahip birçok motor yağı bulunuyor. Kuşkusuz bu kadar yağ içinde aracınız için en iyisini bulmak gerçekten zor.
ÇOĞUMUZ BİR UZMANA BIRAKIYORUZ
Motor yağı ile ilgili yapılan araştırmalar Türkiye’de araç sahiplerinin motor yağı konusunda hiçbir bilgiye sahip olmadığını ortaya koyuyor. Bugün araç sahiplerinin yüzde 3’ü motor yağları hakkında bilgiye sahipken, sadece bu kişiler araçlarına uygun yağı alıp, kendileri yağ değiştirebiliyor. Araç sahiplerinin yüzde 10’u ise motor yağı hakkında hiçbir bilgiye sahip değil ve yağ değişimleri ile ilgilenmiyorlar. Araç sahiplerinin yüzde 84’lük büyük kısmı ise motor yağı seçimini bir bilene bırakıyor. Bu kişiler de ikiye ayrılıyor. Yüzde 14’ü aktif seçiyor, yani bir uzmana sorup ona göre yağ değişimi yapıyor. Yüzde 70’i ise tamamen seçimi bir uzmana bırakıyor.
Bugün yeni bir otomobil sahibi olduğunuzda, markasına göre 1 yıldan 5 yıla kadar garanti kapsamına giriyorsunuz. Bu dönemlerde aracınızı yetkili servise götürdüğünüzde, aracınıza servisin anlaştığı motor yağı konuluyor. Bu durumda kendiniz yağ alıp götürseniz de, servis bunu kabul etmiyor. Garantinizin yanmaması için siz de servisin kullandığını kabul etmek zorunda kalıyorsunuz. Tabii birçoğumuz servise aracımızı bıraktığımızda, bakım süresince başında duramıyoruz ve söyledikleri yağı koyup koymadıklarından bile emin değiliz (çok da kafaya takmıyoruz).
YÜZDE 20-25 MERDİVEN ALTI
Sonuçta motor yağlarının fiyatları markasına göre oldukça değişiklik gösteriyor ve sektörün en büyük sorunu olan ve toplam tüketimin yüzde 20-25’ini kapsayan merdiven altı üretimleri de düşük fiyatları ile servisleri cezbediyor. Sonuçta yetkili servisler, merdiven altında üretilen kalitesiz yağları kullanmaya cesaret edemiyor, çünkü herhangi bir sorun çıktığında hesap onlardan soruluyor. Ama özel servisler çok rahatlıkla, x marka yerine bu tip ucuz yağları kullanma yolunu seçebiliyor. Bu tip yağların kullanılması halinde aracınız ömrü kısalıyor, motorda sorun çıkıyor, yakıt tüketimi artıyor ve performans düşüyor.
Motorlar küçüldü değişim 20 bin kilometreye çıktı
Bugün en önemli yatırımlarımızın başında gelen araçlarımıza gereken özeni göstermediğimiz ortada. Aracımızın kalbi dediğimiz motorun doğru bakım yöntemleri konusunda bilgi eksikliği var. Kullandığımız motor yağları aracın motorunun korunması ve performansı dolayısıyla ömrü konusunda hayati önem taşıyor. Bu yüzden gerek otomobil üreticilerine gerekse akaryakıt firmalarına tüketicilerin bu eksikliğini tamamlaması için büyük iş düşüyor.
Motor yağının başlıca görevleri motoru yağlamak, kompresyonu tutmak, motoru soğutmak ve motoru temizlemektir. Son yıllarda otomotiv sektörünün gelişmesine paralel olarak araçlardaki motorlar küçülmüş, ama buna karşı performans ve kalitesinden artış olmuştur. Motor teknolojisinin gelişmesine paralel olarak yağ değişim periyotları da artış kaydetmiştir. Bundan 10-15 yıl önce 750 kilometrede bir yağ değişirken, bugün Avrupa’da bu süre 40-50 bin kilometreye, Türkiye’de ise ortalama 20 bin kilometreye kadar çıkmıştır. Avrupa ile Türkiye arasındaki bu fark ise Türkiye’nin yol koşullarına ve yolların tozlu olmasına bağlanıyor. Motora giren tozlar belli bir süre sonra filtreyi tıkadığından, yağ değişimi süresi kısalıyor.
Yağın onayı için en az 500 bin Euro harcanıyor
Madeni yağ üretmek için firmalar önce baz yağ ve katık temin ederler. Tüpraş veya yurtdışından temin edilen baz yağın içine katık alınan firmanın verdiği standartlara göre katık maddesi konulur. Bunu yaptıktan sonra hem akaryakıt firması hem de katık aldığımız şirket yağı test eder. Onay aldıktan sonra üretilir ve yine testlerden geçer. Piyasaya sunulmadan önce de otomotiv üreticilerinden onay almak için harekete geçilir. Bu da her bir firmadan onay anlamına gelir. Örneğin, kamyon yağı için Mercedes ve MAN’dan onay almak gibi. Bu yaklaşık 1-1.5 sene sürer ve alınması gereken onay sayısının bedeli 500 bin Euro’ya kadar çıkar. Toplam bir yağın piyasaya çıkma maliyeti ise birkaç milyon Euro’yu geçer. Otomotiv firmalarından alınan onay yağ firmaları için çok önemlidir ve bu onaylar yağın arkasında belirtilir ve ne kadar çok onay alınırsa o yağ için o kadar önem arz eder.
Bugün Türkiye’de satılan madeni yağların yüzde 20-25’inin merdiven altı üretimden oluşuyor. Merdiven altı üreticileri atık yağları toplayıp içine katık maddesi koymadan bir takım kimyasallarla ambalajlayıp piyasaya sürüyor. Bir de üstüne sanki firmalardan onay almış gibi damga vuruyor. Ama şirketin adresi ve telefonu bulunmuyor. Uzmanlar tüketicilerin bu tip ürünlere çok dikkat etmesi gerektiğini ve bir aracın motorunun aracın değeri kadar olduğunu unutmamaları gerektiğini ifade ediyorlar.
Ferrari onaylı yağ ile sürekli temizlik imkanı
Shell Binek Araç Otomotiv Yağları Satış Müdürü Onur Akcan, bir motor yağından doğal olarak beklenen koruma ve performansın daha da ötesinde bir farklılaşma kararı aldıklarını ve Formula 1 teknolojisiyle geliştirdikleri motor yağı ‘Shell Helix’i 4 yılda yeni baştan yarattıklarını kaydetti.
Ferrari’nin onayladığı tek yağ markası olan ‘Shell Helix’in ‘aktif temizlik’ teknolojisi ile yenilendiğini belirten Akcan, ‘Yenilenen Shell Helix’in içerdiği özel temizleyici maddeler, motorda zararlı kir ve tortu oluşumunu aktif olarak engelliyor, motorun önemli parçalarını sürekli temizliyor ve viskoziteyi sabit tutuyor. Böylece, araçlarda zamanla oluşan titreşim ve gürültü fark edilebilir derecede azalırken, aracınız ‘her an bakımdan yeni çıkmış gibi’ canlı ve ferah kalıyor’ dedi.
SATIŞLAR YÜZDE 50 ARTTI
Akcan, şöyle konuştu: ‘Bugüne kadar Malezya, Çin, Pakistan, Yunanistan, Macaristan gibi ülkeler başta olmak üzere dünya genelinde birçok ülkede tüketicilerin beğenisine sunulan yeni Shell Helix, ‘üstün temizleme’ özelliğiyle bulunduğu tüm ülkelerde, tüketicilerden büyük ilgi gördü. Yeni Shell Helix’in tüketicilerle buluştuğu ilk üç ülke olan Malezya, Çin ve Pakistan’da, Shell Helix ürün ailesinin satış hacmi yüzde 50 oranında artış gösterdi.’
Helix Ultra, Helix Plus ve Helix Super olmak üzere üç farklı seçeneğe sahip yeni ürünlerini 12 Mayıs’ta pazara sunacaklarını belirten Akcan, ‘Biz yeni Shell Helix’i, araçlarınızı ‘serinletin, ferahlatın, canlandırın’ sloganı ile pazarlayacağız’ dedi.
Her 1000 kilometrede yağınızı kontrol edin
Sonuçta, yağ değişim süreleri uzamasına rağmen uzmanlar her 1000 kilometrede bir yağ kontrolünün yapılmasının alışkanlık haline getirilmesi konusunda birleşiyorlar. Shell Binek Araç Otomotiv Yağları Satış Müdürü Onur Akcan, yağın düzenli kontrol edilmesinin önemli olduğunu çünkü motorun normal çalışması sırasında oluşan yüksek ısının motor yağının buharlaşmasına ya da dağılarak yok olmasına neden olduğunu söylüyor.
Akcan, motordaki hareketli parçaların yağı sürekli olarak kullanmak zorunda olduğundan bir miktar yağın piston üzerinde yanacağını belirterek, ‘Yeterli yağ seviyesinin bulunmadığı koşullarda motor büyük ölçüde aşınmaya maruz kalır ve bu da motorun ömrünü kısaltır. Hatta kimi zaman motorun kullanılamaz hale gelmesine yol açar’ diye konuşuyor.
Bu nedenle 1000 kilometrede bir yapılacak kontrolle eksik yağ nedeniyle karşılaşılabilecek sorunların önüne geçileceğini söyleyen Akcan, şöyle devam ediyor: ‘Yağ ilave sıklığı ise imalatçının tavsiyesi, motorunuzun yağ tüketim seviyesi, sürüş koşulları, aracınız yaşı ve son yağ değişiminden bu yana kat ettiğiniz kilometre gibi bir dizi faktöre bağlıdır.’
DENEYLERLE MOTOR YAĞI ANLATILDI
Geçtiğimiz hafta sonu katıldığım Shell’in yeni motor yağı ile ilgili toplantısında ise motor yağının önemini ve Türkiye’deki kullanım alışkanlıkları hakkında istatiksel bilgilere sahip oldum. Bu toplantıda firma yetkilileri basın mensuplarına adeta bir üniversite eğitimi gibi yağ konusundaki bilgileri, deneyler yaparak anlattılar. Düşünün çoğu otomotiv sektörü hakkında yazı yazan gazetecilere bile motor yağı bu şekilde anlatılıyorsa, sokaktaki vatandaş ne yapsın.
Bugün Türkiye’de yılda 330 bin ton motor yağı tüketildiği ve pazarın rakamsal olarak büyüklüğünün yaklaşık 500 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Yani yılda araçlarımız için 500 milyon dolarlık yağ satın alıyoruz. Birçok yerli ve uluslararası firmanın yer aldığı pazarda birbirinde farklı özelliklere sahip birçok motor yağı bulunuyor. Kuşkusuz bu kadar yağ içinde aracınız için en iyisini bulmak gerçekten zor.
ÇOĞUMUZ BİR UZMANA BIRAKIYORUZ
Motor yağı ile ilgili yapılan araştırmalar Türkiye’de araç sahiplerinin motor yağı konusunda hiçbir bilgiye sahip olmadığını ortaya koyuyor. Bugün araç sahiplerinin yüzde 3’ü motor yağları hakkında bilgiye sahipken, sadece bu kişiler araçlarına uygun yağı alıp, kendileri yağ değiştirebiliyor. Araç sahiplerinin yüzde 10’u ise motor yağı hakkında hiçbir bilgiye sahip değil ve yağ değişimleri ile ilgilenmiyorlar. Araç sahiplerinin yüzde 84’lük büyük kısmı ise motor yağı seçimini bir bilene bırakıyor. Bu kişiler de ikiye ayrılıyor. Yüzde 14’ü aktif seçiyor, yani bir uzmana sorup ona göre yağ değişimi yapıyor. Yüzde 70’i ise tamamen seçimi bir uzmana bırakıyor.
Bugün yeni bir otomobil sahibi olduğunuzda, markasına göre 1 yıldan 5 yıla kadar garanti kapsamına giriyorsunuz. Bu dönemlerde aracınızı yetkili servise götürdüğünüzde, aracınıza servisin anlaştığı motor yağı konuluyor. Bu durumda kendiniz yağ alıp götürseniz de, servis bunu kabul etmiyor. Garantinizin yanmaması için siz de servisin kullandığını kabul etmek zorunda kalıyorsunuz. Tabii birçoğumuz servise aracımızı bıraktığımızda, bakım süresince başında duramıyoruz ve söyledikleri yağı koyup koymadıklarından bile emin değiliz (çok da kafaya takmıyoruz).
YÜZDE 20-25 MERDİVEN ALTI
Sonuçta motor yağlarının fiyatları markasına göre oldukça değişiklik gösteriyor ve sektörün en büyük sorunu olan ve toplam tüketimin yüzde 20-25’ini kapsayan merdiven altı üretimleri de düşük fiyatları ile servisleri cezbediyor. Sonuçta yetkili servisler, merdiven altında üretilen kalitesiz yağları kullanmaya cesaret edemiyor, çünkü herhangi bir sorun çıktığında hesap onlardan soruluyor. Ama özel servisler çok rahatlıkla, x marka yerine bu tip ucuz yağları kullanma yolunu seçebiliyor. Bu tip yağların kullanılması halinde aracınız ömrü kısalıyor, motorda sorun çıkıyor, yakıt tüketimi artıyor ve performans düşüyor.
Motorlar küçüldü değişim 20 bin kilometreye çıktı
Bugün en önemli yatırımlarımızın başında gelen araçlarımıza gereken özeni göstermediğimiz ortada. Aracımızın kalbi dediğimiz motorun doğru bakım yöntemleri konusunda bilgi eksikliği var. Kullandığımız motor yağları aracın motorunun korunması ve performansı dolayısıyla ömrü konusunda hayati önem taşıyor. Bu yüzden gerek otomobil üreticilerine gerekse akaryakıt firmalarına tüketicilerin bu eksikliğini tamamlaması için büyük iş düşüyor.
Motor yağının başlıca görevleri motoru yağlamak, kompresyonu tutmak, motoru soğutmak ve motoru temizlemektir. Son yıllarda otomotiv sektörünün gelişmesine paralel olarak araçlardaki motorlar küçülmüş, ama buna karşı performans ve kalitesinden artış olmuştur. Motor teknolojisinin gelişmesine paralel olarak yağ değişim periyotları da artış kaydetmiştir. Bundan 10-15 yıl önce 750 kilometrede bir yağ değişirken, bugün Avrupa’da bu süre 40-50 bin kilometreye, Türkiye’de ise ortalama 20 bin kilometreye kadar çıkmıştır. Avrupa ile Türkiye arasındaki bu fark ise Türkiye’nin yol koşullarına ve yolların tozlu olmasına bağlanıyor. Motora giren tozlar belli bir süre sonra filtreyi tıkadığından, yağ değişimi süresi kısalıyor.
Yağın onayı için en az 500 bin Euro harcanıyor
Madeni yağ üretmek için firmalar önce baz yağ ve katık temin ederler. Tüpraş veya yurtdışından temin edilen baz yağın içine katık alınan firmanın verdiği standartlara göre katık maddesi konulur. Bunu yaptıktan sonra hem akaryakıt firması hem de katık aldığımız şirket yağı test eder. Onay aldıktan sonra üretilir ve yine testlerden geçer. Piyasaya sunulmadan önce de otomotiv üreticilerinden onay almak için harekete geçilir. Bu da her bir firmadan onay anlamına gelir. Örneğin, kamyon yağı için Mercedes ve MAN’dan onay almak gibi. Bu yaklaşık 1-1.5 sene sürer ve alınması gereken onay sayısının bedeli 500 bin Euro’ya kadar çıkar. Toplam bir yağın piyasaya çıkma maliyeti ise birkaç milyon Euro’yu geçer. Otomotiv firmalarından alınan onay yağ firmaları için çok önemlidir ve bu onaylar yağın arkasında belirtilir ve ne kadar çok onay alınırsa o yağ için o kadar önem arz eder.
Bugün Türkiye’de satılan madeni yağların yüzde 20-25’inin merdiven altı üretimden oluşuyor. Merdiven altı üreticileri atık yağları toplayıp içine katık maddesi koymadan bir takım kimyasallarla ambalajlayıp piyasaya sürüyor. Bir de üstüne sanki firmalardan onay almış gibi damga vuruyor. Ama şirketin adresi ve telefonu bulunmuyor. Uzmanlar tüketicilerin bu tip ürünlere çok dikkat etmesi gerektiğini ve bir aracın motorunun aracın değeri kadar olduğunu unutmamaları gerektiğini ifade ediyorlar.
Ferrari onaylı yağ ile sürekli temizlik imkanı
Shell Binek Araç Otomotiv Yağları Satış Müdürü Onur Akcan, bir motor yağından doğal olarak beklenen koruma ve performansın daha da ötesinde bir farklılaşma kararı aldıklarını ve Formula 1 teknolojisiyle geliştirdikleri motor yağı ‘Shell Helix’i 4 yılda yeni baştan yarattıklarını kaydetti.
Ferrari’nin onayladığı tek yağ markası olan ‘Shell Helix’in ‘aktif temizlik’ teknolojisi ile yenilendiğini belirten Akcan, ‘Yenilenen Shell Helix’in içerdiği özel temizleyici maddeler, motorda zararlı kir ve tortu oluşumunu aktif olarak engelliyor, motorun önemli parçalarını sürekli temizliyor ve viskoziteyi sabit tutuyor. Böylece, araçlarda zamanla oluşan titreşim ve gürültü fark edilebilir derecede azalırken, aracınız ‘her an bakımdan yeni çıkmış gibi’ canlı ve ferah kalıyor’ dedi.
SATIŞLAR YÜZDE 50 ARTTI
Akcan, şöyle konuştu: ‘Bugüne kadar Malezya, Çin, Pakistan, Yunanistan, Macaristan gibi ülkeler başta olmak üzere dünya genelinde birçok ülkede tüketicilerin beğenisine sunulan yeni Shell Helix, ‘üstün temizleme’ özelliğiyle bulunduğu tüm ülkelerde, tüketicilerden büyük ilgi gördü. Yeni Shell Helix’in tüketicilerle buluştuğu ilk üç ülke olan Malezya, Çin ve Pakistan’da, Shell Helix ürün ailesinin satış hacmi yüzde 50 oranında artış gösterdi.’
Helix Ultra, Helix Plus ve Helix Super olmak üzere üç farklı seçeneğe sahip yeni ürünlerini 12 Mayıs’ta pazara sunacaklarını belirten Akcan, ‘Biz yeni Shell Helix’i, araçlarınızı ‘serinletin, ferahlatın, canlandırın’ sloganı ile pazarlayacağız’ dedi.
Her 1000 kilometrede yağınızı kontrol edin
Sonuçta, yağ değişim süreleri uzamasına rağmen uzmanlar her 1000 kilometrede bir yağ kontrolünün yapılmasının alışkanlık haline getirilmesi konusunda birleşiyorlar. Shell Binek Araç Otomotiv Yağları Satış Müdürü Onur Akcan, yağın düzenli kontrol edilmesinin önemli olduğunu çünkü motorun normal çalışması sırasında oluşan yüksek ısının motor yağının buharlaşmasına ya da dağılarak yok olmasına neden olduğunu söylüyor.
Akcan, motordaki hareketli parçaların yağı sürekli olarak kullanmak zorunda olduğundan bir miktar yağın piston üzerinde yanacağını belirterek, ‘Yeterli yağ seviyesinin bulunmadığı koşullarda motor büyük ölçüde aşınmaya maruz kalır ve bu da motorun ömrünü kısaltır. Hatta kimi zaman motorun kullanılamaz hale gelmesine yol açar’ diye konuşuyor.
Bu nedenle 1000 kilometrede bir yapılacak kontrolle eksik yağ nedeniyle karşılaşılabilecek sorunların önüne geçileceğini söyleyen Akcan, şöyle devam ediyor: ‘Yağ ilave sıklığı ise imalatçının tavsiyesi, motorunuzun yağ tüketim seviyesi, sürüş koşulları, aracınız yaşı ve son yağ değişiminden bu yana kat ettiğiniz kilometre gibi bir dizi faktöre bağlıdır.’