10 soruda şarbon

Şarbon adı nereden geliyor?

Halk arasında Şir-pençe olarak bilinen şarbon Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiştir. Şarbon Fransızca'da kömür anlanıma gelirken hastalığa kara leke de denilmektedir.

Şarbon Nedir?

Biyolojik terörün en ölümcül silahları şarbon ve çiçek hastalığı mikropları. Şarbon mikrobu,  genellikle hayvanlarda görülüyor. Hayvanlara bulaşan şarbon vakalarının yüzde 20'si ölümle sonuçlanıyor.

Özellikleri nedir ve neden biyolojik silah olarak kullanılıyor?

Şarbon mikrobu diğer bakterilere oranla çok dayanıklı. Güneş ışığı, sıcaklık ve dezenfektanlara karşı dayanıklı olan mikrop, suda ve toprakta 80 yıl yaşayabiliyor. Şarbon mikrobu toz haline getirilebiliyor. Ve toz halindeki mikrop çok hızlı yayılıp kısa zamanda etkili olabiliyor.

Nasıl bulaşıyor ve etkileri neler?

Şarbon mikrobunun doğrudan solunum yoluyla alınmasında hastalık oranı yüzde 90. Hastalık deriden ya da sindirim yoluyla da bulaşıyor. "Bacillius anthracis" bakterisinin yol açtığı hastalıkta vücutta toksin (zehir) salgılayan organizmalar ürüyor. Hastalığın belirtileri bir hafta içinde ortaya çıkıyor. Yüksek ateşle, soğuk algınlığı gibi başlayan hastalık ciddi solunum zorluklarına neden oluyor. Şarbon belirtilerin başlamasından 24 saat sonra öldürüyor. Bu yüzden antibiyotik kullanımında hiç gecikmemek gerekiyor.

Nasıl önlem alınır?

Şarbon'ın henüz aşısı yok sadece antibiyotik tedavisi var. Ancak bu antibiyotik şarbona karşı önlem olarak kullanılamıyor. Kullanılabilecek önlemler ise şöyle:

* Antibiyotik:
Antrax (Şarbon) ve veba gibi biolojik silahlara karşı geliştirilmiş antibiyotikler var. Bayer firmasının ürettiği Cipro ve Ciprofloxacin bunlardan biri. Ancak bu antibiyotikler sadece 16 yaşın üstündeki yetişkinlerde kullanılabiliyor.

* Panzehir:
Botulism, sarin gazı ve veba virüsü gibi biyolojik ve kimyasal silahlara karşı panzehirler olmasına rağmen Antrax (Şarbon) için bir panzehir bulunmuyor.

* Gaz Maskesi
Sarin ve hardal gibi çeşitli biyolojik ve kimyasal silahlardan korunmak için kullanılıyor. Ancak Antrax (Şarbon) bakterisi sadece solunum yoluyla bulaşmıyor ve de çok küçük zerreciklerden oluşan bu bakteriler, ancak özel filtelerle desteklenmiş maskeler sayesinde tam korunma sağlıyor.

* Su filtreleri:
Bu filtreler kimyasal silahların zehirlerini ayrıştırmakta işe yarıyor ancak bakteri ve virüslere karşı etkili değil.

* Koruyucu elbise:
Tam korunaklı olan modelleri tüm gazlara ve virüslere karşı koruma sağlıyor.

* Hava filtreleri:
Bu filtreler sürekli kullanılanlar ve bir tehlike anında kullanılanlar olmak üzere ikiye ayrılıyor. Tehlike anında kullanılanlar çoğu zaman etkisiz kalıyor.

Şarbon insandan insana bulaşır mı?

Bulaşıcı olduğu söylenemez. Ama solunum yoluyla bulaştığını unutmamak gerek. Diğer taraftan solunum yoluyla şarbon bulaşan insanlar yine solunum yoluyla bu hastalığı bulaştırmıyor.

Hayvanlarda görülen Şarbon nedir?

Hayvanlarda ve insanlarada görülen tüm şarbon vakalarına "Bacillius anthracis" bakterisi yol açıyor.

Hayvanlardaki belirtileri nedir?

Yüksek ateş, iştahsızlık, karın ağrısı, titremeler, kanlı ishal solunum ve kalp durması sonucu ani ölümler, doğal deliklerden koyu renkli kan gelmesi ve ölüm sertliği.

Hastalıktan korunma ve kontrol için ne yapılmalıdır?

Korunma için çiftlik hayvanlarına her yıl aşılama yapılmalıdır. Hastalık çıkan sürüde, sadece sağlam görünen hayvanlar aşılanır. Aşı deri altı yolla uygulanır.Hastalığın bulunduğu çevre kuvvetli dezenfektanlarla dezenfekte edilmelidir. %5 formol, %5’lik hipoklorit,%0.1 civaklorid %4’lük potasyum permanganat, kireç kaymağı kullanılmalıdır.

Şarbon hayvanlar ne yapılıyor?

Yabancı ülkelerden yurdumuza gelen ve geri çevrilmesi mümkün olmayan şarbon hastalığına yakalanmış hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Kesimlerine izin verilmez. Hastalıktan şüphe edilenler 5 gün gözleme alınır. Gözlem sonunda hasta oldukları tespit edilenler tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalık görünen bölgede her çeşit hayvan ve hayvansal ürünün giriş ve çıkışı kontrol altına alınır. Gerek ithal ve gerekse yurt içi hayvan nakilleri kontrol altına alınmalı, kaçak hayvan girişi engellenmelidir. Kadavranın dıştan görünüşü Antrax şüphesini güçlendiriyorsa, kadavrayı hiç açmamalı,çünkü havanın oksijenine maruz kalma, bakteri sporunun çoğalmasına izin verir. Olduğu gibi derin kireçli çukurlara gömmek veya yakmak gereklidir.