Örgütsüz mücadele: Fransız Yeni Dalga Sineması

Fransız Yeni Dalgası (La Nouvelle Vogue); 60’ların başında durağanlaşan Fransız sinema sektörüne karşı konulmuş bir protesto, bir başkaldırı ve elbette bir sanat akımıdır. Yolları “Cahiers du Cinéma” dergisinde kesişmiş olan François Truffaut, Jean-Luc Godard, Éric Rohmer, Claude Chabrol ve Jacques Rivette’in öncülüğünde, 1960’larda başlayan bu akım İtalyan Yeni Gerçekçilik akımından etkilenmekle birlikte aslında kendinden önceki tüm sinema anlayışlarını reddeden bir yapıya sahip. İtalyan Yeni Gerçekçilik akımından temel farkı “halk sineması” değil, “bireysel sinema” anlayışının hakim olmasıdır. Tarihin en büyük sinema kuramcılarından Andre Bazin, Yeni Dalga akımının gelişmesinde dolaylı olarak en büyük role sahiptir. Öyle ki, kendisi “Yeni Dalga’nın manevi babası” olarak da anılmaktadır.

ELEŞTİRMENLER VE SİNEMACILAR

Genel olarak aşina olduğumuz bir tartışmanın iki tarafı; sinemacılar ve eleştirmenler. Tarihteki büyük sinemacılara, yapımcılara baktığımızda hiçbirinin eleştirmenleri sevmediğini, ciddiye almadığını rahatlıkla görebiliyoruz. Ülkemizde de durum bu şekilde. Sinemacılar tarafından eleştirmenler hep “gerçek sinemayı bilmemekle” suçlanır durur… Fransız Yeni Dalga akımının ilginç bir özelliği; akımın kurucusu tüm yönetmenlerin geçmişinde sinema eleştirmeni olmasıdır. Eleştirmenler ve sinemacılar geriliminde iki tarafı birden temsil edebilme cesareti gösterebilen insanlar; Yeni Dalga gibi cesur bir akımın yaratıcısı oldular.

YENİ DALGA NEDİR?

Yeni Dalga’nın en keskin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz; monotonluğa karşı çık, var olanı değiştir, denemekten korkma. Bu yüzden aslında Yeni Dalga akımını benimsemiş filmler bile birbirine benzemez. Her yönetmen, her filminde yeni bir şeyler dener. Yeni Dalga filmlerinde hikâyeler genellikle bir kalıba ait olmamakla beraber birçoğu neredeyse bir sona bile sahip değildi. Bir kurgu dinamiğine de sahip olmayan akımın filmlerinde her an her şey gösterilebilirdi. Öyle ya da böyle; Fransızların Yeni Dalga’sı tüm dünyada sinema sektörünü epey derinden etkileyen bir akım oldu ve Truffaut ve Godard gibi iki büyük yönetmeni bizlere kazandırdı. Sadece bu ikilinin filmleri için bile Yeni Dalga’ya teşekkürü borç biliriz.

EN İYİ 10 FİLM

1- 400 Darbe / Les Quatre Cents Coups (1959) - François Truffaut

2- Hiroşima Sevgilim / Hiroshima Mon Amour (1959) - Alain Resnais

3- Serseri Aşıklar / À bout de Souffle (1960) – Jean-Luc Godard

4- Piyanisti Vurun / Tirez sur le Pianiste (1960) - François Truffaut

5- Lola (1961) - Jacques Demy

6- Kadın Kadındır / Une Femme est une Femme (1961) - Jean-Luc Godard

7- Cléo Beşten Yediye / Cléo de 5 à 7 (1962) – Agnès Varda

8- Jules ve Jim / Julet et Jim (1962) - François Truffaut

9- Alphaville (1965) - Jean-Luc Godard

10- Koleksiyoncu Kadın / La Collectionneuse (1967) - Éric Rohmer

Yazan: Tugay Şahin