İşçiler ücretsiz izin almasınlar

Ücretli izin haklarından başka bu boş zaman ise, çalışanlar için çoğunlukla “ücretsiz izin” kullanma suretiyle sağlanabilmektedir. Çalışan insanlar gerektiğinde ücretsiz izin kullanabilir. Hatta toplu iş sözleşmesinin geçerli olduğu işyerinde kanunlarda öngörülen sürelerden daha çok ücretsiz izin kullanımı önemli bir kazanım olarak da sayılmaktadır. Taraflar anlaştıktan sonra sorun olmasa gerek... En azından şu ana kadar böyle idi! Ama artık sorun?

Sigortalılık sona eriyor

SGK, İş Kanunundaki iki durum dışındaki ücretsiz izin hallerinde sigortalılığın sona erdiğini kabul ediyor. Böyle olunca sizin işvereninizle yaptığınız anlaşma suretiyle kullandığınız ücretsiz izin süresinde sigortalılığınız sona ermiş kabul ediliyor. Dahası ay içinde ücretsiz izin süreniz 30 gün olur ise, sağlık yardımı da alamıyorsunuz... Tam da bu noktada sormak gerekiyor: Sosyal güvenlik sitemi insanların “sosyal güvenlik sorunlarını” gidermek için mi vardır, yoksa onlara engel çıkarmak, işi yokuşa sürmek için mi? Son yıllarda sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmak için yapılan düzenlemelere tezat uygulamalara gidildiği ortada...

SGK sadece 2 günü tanıyor

SGK, İş Kanununun 56. maddesindeki 4 günlük ücretsiz yol izni ile 74. maddesindeki 6 aylık ücretsiz izin dışındaki ücretsiz izinleri tanımıyor, dahası bu haller dışındaki ücretsiz izin durumlarını hizmet sözleşmesinin sona ermesi olarak değerlendiriyor...
Öyle ki, yayınladığı 2009/155 sayılı Genelgesinde de diyor ki, bu haller dışında ücretsiz izin olmaz!
Sorun da buradan çıkıyor...
SGK’nın böyle bir değerlendirme yapması mümkün mü? “İlgili kanunlardaki” ücretsiz izin hali bu mudur? Hani nerede kaldı İş Kanununun esneklik hükümleri?
Örneğin; 4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesinde ki, işveren tarafından verilen “diğer izin” ile 55. maddesindeki “diğer izinler”den ne anlamamız gerekiyor? Bunlar ücretsiz izin statüsünde değil mi?
Kaldı ki, hizmet akdi ile çalışan sigortalıların hepsi mi İş Kanununa tabi. İş Kanununa tabi olmayıp da hizmet sözleşmesi ile çalışan sigortalıların ücretsiz izinlerinin hiç mi bir değeri yok? Onların durumu ne olacak?

Uygulama başladı bile

SGK ücretsiz izinlerin kendisine bildirilmesinde yeni bir uygulamayı sessiz sedasız başlattı. İlgili tebliğinde bir değişiklik yapmadan, internet sitesinden bir duyuru yaptı...
Duyurusunda; işverenlerden artık ücretsiz izin sebebiyle 30 sigorta gününden az gün bildirdikleri sigortalıları için, internetten bildirimlerde “02” kodunu kullanmamalarını istedi. Zaten sistemden de kaldırdı bu kodu. Onun yerine yukarıdaki anlayışına uygun 3 yeni kod sistemi koydu:
“19” kodu ile ücretsiz analık izni alanlar,
“20” kodu ile ücretsiz yol izni alanlar,
“21” kodu ile de diğer ücretsiz izin alanlar bildirilecek.

1 Ekim 2010 tarihine dikkat!

Bu tarihten itibaren ücretsiz analık izni veya ücretsiz yol izni alanların dışındakiler dikkat etmeli. Başka bir söyleyişle işverenleri ile anlaşmak suretiyle ücretsiz izin kullanmak isteyenler bu tercihlerini bir kez daha gözden geçirsinler.
Aksi halde, sigortalılıkları sone ermiş sayılacak ve genel sağlık sigortası primi ödemedikleri müddetçe de sağlık hizmeti alamayacaklar. Bahsettiğimiz SGK Genelgesi 2009 yılı sonunda yayınlanmış ve uygulamanın 1 Ekim 2010 günü başlayacağını duyurmuştu. Bu duyurusuna uygun olarak sigortalı bildirim siteminde de gerekli değişiklikler yapıldı.

Ödeyecekleri sağlık primi

İşvereni ile anlaşmak suretiyle ücretsiz izin kullanacak olan kişiler izin sürelerinde sağlık primi ödemek zorunda kalacaklarını unutmasınlar. Sağlık primlerini iki şekilde ödemek zorunda kalacaklar.
Birincisi 01.12.2012 tarihine kadar yeşil kart almak suretiyle. Bunu gelir testi talep etmeleri suretiyle yapacaklar. Kararı da yeşil kart büroları verecek. Ya da gelir testi istemeden sağlık primi ödeyecekler.

Gelir  testi  istenirse

Gelir testi istenirse harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, SGK’ca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az ise, genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından ödenecektir.
Yalnız bu araştırmalar, 01.01.2012 tarihine kadar yeşil kart verilecekleri tespit açısından kaymakamlıkların yeşil kart büroları tarafından yapılacaktır.
Yapılan hesaplamaya göre, aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinin üzerinde çıkarsa ödemeyi ücretsiz izin kullanan kişinin kendisi yapacaktır.

Gelir testi istenmezse

Eğer ücretsiz izin kullanacak olan kişi yeşil kart istemez veya gelir testi talep etmez ise, cebinden ödeyeceği genel sağlık sigortası prim matrahı,�
asgari ücretin iki katı olacaktır.