İran ve Kerkük denklemi

Rice, Ankara’da bir sorunun yanıtını merak ediyor.

Bizimle mi olacaksınız, İran ile mi?

Tabii soruyu bu kadar açıkça değil, açığa yakın diplomatik bir ifade ile dile getiriyor.

Washington’un gerçek niyeti ne? Bu soru da Türk yetkililerin merak ettiği bir konu.

"Bizim İran’ı vurmak gibi bir irademiz yok ama her seçeneği açık tutacağız." Rice böyle yanıtlıyor soruları.

Bu Washington’un uzun zamandan beri Başkan Bush’un ağzından da dile getirdiği resmi tutumu.

Ama Rice, bir konunun altını daha çiziyor. "Müdahaleye gerek bırakmayacak tek önlem, İran’ı yolundan döndürebilecek sağlam bir cephe oluşturabilmek. Bu cepheyi oluşturduk ve önemli olan bunu birlik içinde sürdürmemiz."

İşte bu noktada Ankara’nın tavrı önemli.

Ya Rice’ın sorusuna yanıt?

Yanıtın netleşmesi, devam eden pazarlıkların kesinleşmesine bağlı gibi görünüyor.

İran ile sınır ticaretimizin yanı sıra komşuluk ilişkileri de bizim açımızdan hemen kestirip attırmaya müsait değil.

* * *

RİCE’ın ziyareti sırasında gündeme gelen bir başka konu da Irak. Gazetelere yansıyanlar dışında Kerkük konusunda bazı ilginç noktalar var.

ABD, Türkiye’nin Irak’ta yeni kurulan hükümete yardımcı olmasını istiyor. Zaten Türkiye, bu konuda çok faal ve ABD ile işbirliği yapıyor. Ama bu o kadar bilinmiyor ki, Amerikan yönetimi bir buçuk ay önce Washington’u ziyaret eden üst düzey Türk yetkililerden Kongre’de konuşmalarını ve 1 Mart tezkeresi nedeniyle Türkiye hakkında olumsuz kanaate sahip olan Kongre üyelerini aydınlatmalarını istiyor. "Irak’ta birlikte neler yaptığımızı Kongre üyeleri bile bilmiyormuş" diyor üst düzey bir yetkili.

Türkiye, Irak’ın yeniden yapılanmasında özellikle kadroların yetişmesi konusunda önemli katkılarda bulunuyor.

* * *

TÜRKİYE’nin de rahatsız olduğu konular var. Ankara’da Rice’a, "Kerkük’teki demografik değişiklikten rahatsızız" deniyor.

ABD Dışişleri Bakanı, "Biz de rahatsızız ve BM’nin bu konuda devreye girebileceğini düşünüyoruz" diye yanıtlıyor.

Bu endişenin nedeni belli. Önümüzdeki yıl sonunda Kerkük’te yapılacak olan referandum. Bu referandum, kentin statüsünü belirleyecek. Kerkük, Kürdistan’ın başkenti mi olacak? Yoksa özel statüye sahip bir Irak kenti mi?

Referandumdan önce yapılacak olan nüfus sayımı önemli. İşte bütün bu sürecin Birleşmiş Milletler’in denetiminde gerçekleşmesi ihtimali güçleniyor.

Son günlerde Kürt haber kaynaklarından gelen haberlerde de, Şii gruplara ait silahlı güçlerin kente girdiği ileri sürülüyor ve Kürt liderliğinin Bağdat’ta bu gelişmeleri sessiz izlediği, hiçbir şey yapmadığı söyleniyor. Bu kaynaklara göre, " Kürtler, ABD ve İngiltere’nin Kerkük’te Kürt varlığını zayıflatmak istediğini düşünüyor."

Kerkük meselesi, sadece Türkiye’nin değil, İran veArap ülkeleri dahil bütün bölgenin endişeyle izlediği bir konu.

Rice’ın ziyaretinin arka perdesinden gelen haberlere dikkatle bakınca, Türkiye ile ABD arasında "Kerkük’ün statüsü ile İran’a karşı ittifak" konuları arasında yeni bir denklem oluşumunun başladığı anlaşılıyor.